Εν μέσω της αυξανόμενης έντασης στη Μέση Ανατολή και της απειλής ισραηλινών αντιποίνων, οι Ιρανοί προσπαθούν να προστατεύσουν τον πλούτο τους επενδύοντας σε χρυσό.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Η αύξηση της ζήτησης για χρυσό έχει οδηγήσει τις τιμές των νομισμάτων σε επίπεδα έως και 30% πάνω από την αξία τους, με διάφορους παράγοντες να συμβάλλουν στη διόγκωση των τιμών των χρυσών νομισμάτων στην αγορά της Τεχεράνης.
Πώς λειτουργεί η διαπραγμάτευση
Κάθε χρυσό νόμισμα που κόβει η Κεντρική Τράπεζα του Ιράν ζυγίζει 8,13598 γραμμάρια και είναι κατασκευασμένο από χρυσό 22 καρατίων. Ωστόσο, κάθε ουγγιά χρυσού, η οποία έφθασε στο ιστορικό υψηλό των 2737 δολαρίων (2528 ευρώ) τη Δευτέρα, ισοδυναμεί με 31,103 γραμμάρια χρυσού 24 καρατίων.
Επομένως, κάθε χρυσό νόμισμα που κόβει η Κεντρική Τράπεζα του Ιράν ισοδυναμεί με 0,2354472 ουγγιές χρυσού 24 καρατίων.
Έτσι, με βάση τη χθεσινή τιμή του χρυσού, κάθε χρυσό νόμισμα αξίζει 644,41 δολάρια (595,28 ευρώ). Ωστόσο, στην αγορά της Τεχεράνης τη Δευτέρα, έπιασε μέχρι και το ισοδύναμο των 861,5 δολαρίων (795 ευρώ), περίπου 30% περισσότερο από την ημερήσια αξία του στην παγκόσμια αγορά.
Γιατί ο χρυσός είναι τόσο περιζήτητος στο Ιράν
Εκτός από την παγκόσμια άνοδο των τιμών του χρυσού, η συνεχής υποτίμηση του ιρανικού ριάλ έναντι του δολαρίου ΗΠΑ έχει προκαλέσει την εκτόξευση της τιμής των χρυσών νομισμάτων στο Ιράν. Τον τελευταίο χρόνο, η τιμή του χρυσού νομίσματος σε ριάλ έχει σχεδόν διπλασιαστεί.
Τη Δευτέρα, το δολάριο ΗΠΑ έφθασε σε νέο υψηλό επίπεδο των 650.000 ριαλ στην ελεύθερη αγορά της Τεχεράνης, ενώ το ευρώ πωλούνταν στα 705.000 ριαλ.
Πρόκειται για τις υψηλότερες τιμές από τις 13 Απριλίου, όταν το δολάριο έφθασε στο ρεκόρ των 670.000 ριάλ και το ευρώ στα 715.000 ριάλ, λίγο πριν από την αρχική πυραυλική επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ.
Στις 5 Οκτωβρίου 2023, δύο ημέρες πριν από τη φονική επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ, το δολάριο διαπραγματευόταν στα 500.000 ριάλ. Μέχρι τη Δευτέρα, 21 Οκτωβρίου, το ποσό είχε εκτοξευθεί στα 650.000 ριάλ.
Το ιρανικό ριάλ έχει χάσει περίπου το 30% της αξίας του έναντι του δολαρίου τον τελευταίο χρόνο, κατά τη διάρκεια της έντασης στη Γάζα.
Ο πληθωρισμός αυξάνεται υποτιμώντας τις αποταμιεύσεις
Εν τω μεταξύ, το επίσημο ποσοστό πληθωρισμού στο Ιράν ανέρχεται στο 35%, ελαφρώς κάτω από το μέσο ετήσιο ποσοστό πληθωρισμού των τελευταίων έξι ετών που ανέρχεται στο 42%.
Ως αποτέλεσμα, λόγω των επιπτώσεων των δυτικών οικονομικών κυρώσεων και της αδυναμίας της κυβέρνησης να διαχειριστεί αποτελεσματικά την οικονομία, οι Ιρανοί μετατρέπουν τις αποταμιεύσεις τους σε πολύτιμα περιουσιακά στοιχεία.
Για να μειώσει τη ζήτηση ξένου συναλλάγματος, η κυβέρνηση έχει κηρύξει λαθρεμπόριο την κατοχή ποσού άνω των 10.000 ευρώ ισοδύναμου.
Επιπλέον, λόγω της έλλειψης ξένου συναλλάγματος στην ελεύθερη ιρανική αγορά που προκαλείται από τους νομικούς περιορισμούς που επιβάλλει η κυβέρνηση, η ζήτηση για χρυσά νομίσματα έχει αυξηθεί.
Η ζήτηση έχει ενταθεί περαιτέρω λόγω της ύφεσης στις αγορές ακινήτων και μετοχών, η οποία απορρέει από την οικονομική ανασφάλεια που προκαλεί η διαφαινόμενη απειλή πολέμου μεταξύ Ιράν και Ισραήλ.
Επιδεινώνονται οι προοπτικές για το δημοσιονομικό έλλειμμα του Ιράν
Ταυτόχρονα, οι προοπτικές του δημοσιονομικού ελλείμματος της κυβέρνησης έχουν επίσης σκοτεινιάσει.
Αξιωματούχος του ιρανικού Υπουργείου Οικονομίας ανακοίνωσε πρόσφατα ότι το έλλειμμα του προϋπολογισμού για το τελευταίο ηλιακό έτος ήταν τέσσερα τετράκις εκατομμύρια ριάλ (που αντιστοιχούν σε 6,15 δισ. δολάρια και 5,68 δισ. ευρώ με βάση την ισοτιμία της ελεύθερης αγοράς και 8,16 δισ. δολάρια και 7,54 δισ. ευρώ με βάση την επίσημη συναλλαγματική ισοτιμία).
Ο Abdolnaser Hemmati, υπουργός Οικονομίας του Ιράν, δήλωσε επίσης την περασμένη εβδομάδα ότι το έλλειμμα του προϋπολογισμού της κυβέρνησης κατά το τρέχον ηλιακό έτος έφθασε τα 8,5 τετράκις εκατομμύρια ριάλ (13 δισ. δολάρια και 12 δισ. ευρώ με βάση την ισοτιμία της ελεύθερης αγοράς και 17,3 δισ. δολάρια και 15,9 δισ. ευρώ με βάση την επίσημη συναλλαγματική ισοτιμία).
Μετά τον διπλασιασμό του ελλείμματος του κρατικού προϋπολογισμού του Ιράν, ορισμένοι οικονομολόγοι υπέθεσαν ότι η Κεντρική Τράπεζα του Ιράν κατέφυγε στην πώληση αποθεμάτων συναλλάγματος από τις εξαγωγές πετρελαίου στην ελεύθερη αγορά για να χρηματοδοτήσει το έλλειμμα της κυβέρνησης, αυξάνοντας έτσι την τιμή των ξένων νομισμάτων για να αποκτήσει περισσότερα ριάλ.
Το Ιράν πιθανολογείται ότι χρηματοδοτεί τα ελλείμματα πουλώντας συνάλλαγμα
Παρόλο που οι ιρανικές κυβερνήσεις έχουν σταθερά αρνηθεί τη χρηματοδότηση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων μέσω της πώλησης ξένου συναλλάγματος στην ελεύθερη αγορά και της υποτίμησης του ριάλ, ορισμένοι εμπειρογνώμονες διατυπώνουν επίμονα αυτή την κατηγορία κατά της κυβέρνησης και της Κεντρικής Τράπεζας του Ιράν, η ανεξαρτησία της οποίας αμφισβητείται από τους εμπειρογνώμονες.
Ως εκ τούτου, όχι μόνο η βεβαιότητα για περαιτέρω υποτίμηση του ριάλ αύξησε τη ζήτηση για μετατροπή των αποταμιεύσεων σε ριάλ σε ξένο νόμισμα και χρυσά νομίσματα, αλλά η ανοδική τάση των συναλλαγματικών ισοτιμιών εξασφάλισε επίσης τη συνεχή αύξηση των τιμών των χρυσών νομισμάτων σε ριάλ.
Με το ιστορικό ρεκόρ των 560 εκατ. ριάλ για κάθε πλήρες χρυσό νόμισμα, η Κεντρική Τράπεζα του Ιράν ανακοίνωσε ότι την Τρίτη (22 Οκτωβρίου) θα πραγματοποιήσει δημοπρασία για χρυσά νομίσματα σε πακέτα των πέντε και θα αρχίσει να τα διανέμει σε εννέα ημέρες.
Στη δημοπρασία αυτή, η Κεντρική Τράπεζα του Ιράν διέθεσε 3059 χρυσά νομίσματα στους συμμετέχοντες σε μέση τιμή 835,15 δολάρια και 772 ευρώ με βάση την ισοτιμία της ελεύθερης αγοράς και 107 δολάρια και 1023 ευρώ με βάση την επίσημη συναλλαγματική ισοτιμία (542.580.000 ριάλ).
Έτσι, η Κεντρική Τράπεζα του Ιράν πούλησε κάθε χρυσό νόμισμα, κατά μέσο όρο, 190,7 δολάρια (176,2 ευρώ) πάνω από την πραγματική του αξία, αποκομίζοντας περίπου 583.000 δολάρια (538.000 ευρώ) έσοδα από τη φούσκα των τιμών σε μία ημέρα.
Τους τελευταίους οκτώ μήνες, η Κεντρική Τράπεζα του Ιράν πούλησε σχεδόν 388.000 χρυσά νομίσματα διαφόρων βαρών σε διογκωμένες τιμές μέσω δημοπρασιών.