Παράλληλα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ενέκρινε την όγδοη αξιολόγηση του προγράμματος EFF για την Ουκρανία
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αναθεώρησε τις προβλέψεις του για την ουκρανική οικονομία, με πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις στο βασικό του σενάριο και ένα έντονα επιβαρυμένο πλαίσιο στο δυσμενές σενάριο, σύμφωνα με την έκτη αξιολόγηση του προγράμματος της Ουκρανίας.
Ανάπτυξη 4% το 2024 – Θετικές εκπλήξεις στην ενέργεια
Το ΔΝΤ προβλέπει πλέον ότι η πραγματική αύξηση του ΑΕΠ της Ουκρανίας θα φτάσει το 4% το 2024, αναθεωρημένη κατά μία ποσοστιαία μονάδα σε σχέση με την προηγούμενη εκτίμηση.
Σύμφωνα με την έκθεση, η οικονομική επίπτωση της ενεργειακής κρίσης του χειμώνα αποδείχθηκε λιγότερο σοβαρή από τις αρχικές προβλέψεις, χάρη:
- στις ιδιωτικές επενδύσεις σε γεννήτριες και παραγωγικές μονάδες,
- στη βελτίωση της διασύνδεσης με τα ενεργειακά δίκτυα της Ευρώπης, και
- στις συνεχείς επισκευές και ενισχύσεις στις μονάδες παραγωγής και τα δίκτυα διανομής.
Για το 2025, η πρόβλεψη για την οικονομική μεγέθυνση παραμένει σταθερή στο εύρος 2,5% έως 3,5%. Η επιτάχυνση των επισκευών ενεργειακής υποδομής μέσα στο 2024, καθώς και η έναρξη λειτουργίας νέων εγκαταστάσεων το 2025, αναμένεται να στηρίξουν την οικονομική δραστηριότητα.
Πληθωρισμός 10% και ανοδική αναθεώρηση των τιμών
Η εκτίμηση για τον πληθωρισμό στο τέλος του 2024 έχει αναθεωρηθεί ανοδικά κατά 1 ποσοστιαία μονάδα, φτάνοντας το 10%. Η αύξηση αποδίδεται:
- στην άνοδο των τιμών των βασικών τροφίμων (πρώτες ύλες),
- στην επίδραση της προηγούμενης υποτίμησης του νομίσματος,
- στην άνοδο των μισθών και
- στο αυξημένο ενεργειακό κόστος.
Για το 2025, ο μέσος πληθωρισμός εκτιμάται στο 10,3%, αυξημένος κατά 1,3 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με την προηγούμενη πρόβλεψη του Ταμείου.
Χρηματοδοτικό κενό $148 δισ. στο βασικό σενάριο
Το συνολικό εξωτερικό χρηματοδοτικό κενό στο βασικό σενάριο εκτιμάται στα 148 δισ. δολάρια ΗΠΑ, αντανακλώντας τις συνεχιζόμενες ανάγκες της χώρας για εξωτερική στήριξη, εν μέσω πολέμου και οικονομικών πιέσεων.
Δυσμενές σενάριο: Πόλεμος μέχρι το 2026 – Βαρύτερη ύφεση και επίμονος πληθωρισμός
Το δυσμενές σενάριο του ΔΝΤ βασίζεται στην υπόθεση ότι ο πόλεμος θα συνεχιστεί έως τα μέσα του 2026, με σημαντικά αρνητικότερο οικονομικό αντίκτυπο.
Συγκεκριμένα:
- Η οικονομία θα δεχθεί βαθύτερο και πιο παρατεταμένο σοκ, με ύφεση, ακολουθούμενη από βραδεία ανάκαμψη.
- Ο πληθωρισμός αναμένεται να είναι υψηλότερος και πιο επίμονος.
- Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (χωρίς επιχορηγήσεις) θα επιδεινωθεί.
- Τα διεθνή συναλλαγματικά αποθέματα θα παραμείνουν κάτω από το 100% του κριτηρίου επάρκειας ARA του ΔΝΤ έως το 2027.
- Το δημοσιονομικό έλλειμμα (χωρίς επιχορηγήσεις) θα παραμείνει άνω του 20% του ΑΕΠ μέχρι το 2026.
- Το χρηματοδοτικό κενό σε αυτή την περίπτωση εκτινάσσεται στα 177,2 δισ. δολάρια ΗΠΑ, δηλαδή 29,2 δισ. περισσότερα από το βασικό σενάριο.
ΔΝΤ: Εγκρίθηκε η όγδοη αξιολόγηση του προγράμματος EFF – Νέα εκταμίευση 500 εκατ. δολαρίων προς την Ουκρανία
Το Διοικητικό Συμβούλιο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) ενέκρινε στις 30 Ιουνίου 2025 την όγδοη αξιολόγηση του τετραετούς προγράμματος χρηματοδοτικής διευκόλυνσης EFF (Extended Fund Facility) για την Ουκρανία, εγκρίνοντας ταυτόχρονα την εκταμίευση νέας δόσης ύψους 0,5 δισ. δολαρίων.
Σύμφωνα με την Εθνική Τράπεζα της Ουκρανίας (NBU), το ποσό αφορά 370 εκατ. Ειδικά Τραβηκτικά Δικαιώματα (SDRs) και θα διατεθεί για την κάλυψη αναγκών του κρατικού προϋπολογισμού. Με αυτή τη δόση, το σύνολο της χρηματοδότησης από το πρόγραμμα ανέρχεται πλέον στα 10,6 δισ. δολάρια.
Οι επιδόσεις του προγράμματος παραμένουν ισχυρές
Το ΔΝΤ επιβεβαίωσε πως έχουν επιτευχθεί όλοι οι ποσοτικοί στόχοι του προγράμματος έως τα τέλη Μαρτίου 2025. Επίσης, ολοκληρώθηκε μία προκαταρκτική ενέργεια και δύο διαρθρωτικά ορόσημα. Στο πλαίσιο της νέας αξιολόγησης, τέθηκαν τέσσερα νέα διαρθρωτικά ορόσημα, ενώ ορισμένες προθεσμίες μετατέθηκαν προκειμένου να δοθεί περισσότερος χρόνος για την υλοποίηση βασικών μεταρρυθμίσεων.
Η ουκρανική πλευρά έχει ζητήσει προσαρμογή στη δομή των πληρωμών εντός του 2025, λαμβάνοντας υπόψη τις επικαιροποιημένες ανάγκες στο ισοζύγιο πληρωμών. Το συνολικό μέγεθος του προγράμματος παραμένει αμετάβλητο στα 15,5 δισ. δολάρια.
Οικονομία σταθερή – Κίνδυνοι παραμένουν υψηλοί
Η ουκρανική οικονομία παραμένει σταθερή, με την ανάπτυξη να προβλέπεται στο 2-3% για το 2025. Ωστόσο, οι κίνδυνοι για την πρόβλεψη χαρακτηρίζονται “εξαιρετικά υψηλοί”, απαιτώντας ένα σαφές σχέδιο δράσης σε περίπτωση που αυτοί υλοποιηθούν.
Το ΔΝΤ τόνισε ότι, δεδομένου του αυξημένου πληθωρισμού, η αυστηρή νομισματική πολιτική της Εθνικής Τράπεζας της Ουκρανίας (NBU) είναι κατάλληλη, και η Τράπεζα πρέπει να είναι έτοιμη να τη σφίξει περαιτέρω αν επιδεινωθούν οι πληθωριστικές προσδοκίες.
Τα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας χαρακτηρίζονται επαρκή, στηριζόμενα από ισχυρή εξωτερική βοήθεια, ενώ μεγαλύτερη ευελιξία στην ισοτιμία του νομίσματος θα ενισχύσει την ανθεκτικότητα της οικονομίας, διατηρώντας τα αποθέματα.
Χρηματοπιστωτικός τομέας σταθερός αλλά υπό παρακολούθηση
Ο τραπεζικός τομέας παραμένει σταθερός, όμως απαιτείται συνεχής παρακολούθηση, ειδικά λόγω των υψηλών γεωπολιτικών και μακροοικονομικών κινδύνων. Η βελτίωση των υποδομών της κεφαλαιαγοράς θεωρείται κρίσιμη για την προσέλκυση ιδιωτικών ξένων επενδύσεων στη μεταπολεμική ανοικοδόμηση.
Προϋπολογισμός, φορολογία και μεταρρυθμίσεις σε πρώτο πλάνο
Το Ταμείο υπογραμμίζει ότι, λόγω του συνεχιζόμενου πολέμου, η κυβέρνηση πρέπει να υιοθετήσει συμπληρωματικό προϋπολογισμό για το 2025. Η δημοσιονομική βιωσιμότητα και η κάλυψη των βασικών δαπανών απαιτούν:
- εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής Εσόδων,
- εκσυγχρονισμό των φορολογικών και τελωνειακών αρχών,
- πάταξη της φοροδιαφυγής, και
- εναρμόνιση της νομοθεσίας με τα ευρωπαϊκά πρότυπα.
Η βελτίωση της διαχείρισης δημοσίων επενδύσεων, η προϋπολογιστική στρατηγική μεσοπρόθεσμου ορίζοντα και η διαχείριση των δημοσιονομικών κινδύνων είναι απαραίτητα βήματα για την τόνωση της ανάπτυξης και των επενδύσεων.
Αναδιάρθρωση χρέους και στήριξη από πάγωμα ρωσικών περιουσιακών στοιχείων
Η Ουκρανία συνεχίζει να εργάζεται για την ολοκλήρωση της στρατηγικής αναδιάρθρωσης του εξωτερικού της χρέους, ειδικά των Eurobonds. Η επίτευξη συμφωνίας συμβατής με τους στόχους βιωσιμότητας του προγράμματος θεωρείται ουσιώδης για τη μείωση των δημοσιονομικών κινδύνων και τη δημιουργία δημοσιονομικού χώρου για κρίσιμες δαπάνες.
Το πρόγραμμα παραμένει πλήρως χρηματοδοτημένο:
- 153 δισ. δολάρια στο βασικό σενάριο,
- 165 δισ. δολάρια στο δυσμενές σενάριο,
- για την τετραετία 2023–2027. Σε αυτό περιλαμβάνονται περίπου 50 δισ. δολάρια από το μη επιστρεπτέο G7 ERA Loans, με χρηματοδότηση που προέρχεται από τα έσοδα παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων.
Η πλήρης, έγκαιρη και προβλέψιμη εξωτερική στήριξη παραμένει κρίσιμη για τη συνολική υλοποίηση και χρηματοδότηση του προγράμματος.
Υπόβαθρο: Πιέσεις από την ΕΕ και νέες ροές στήριξης
Υπενθυμίζεται ότι η Ουκρανία κινδυνεύει να χάσει έως και 1,5 δισ. ευρώ σε ευρωπαϊκή βοήθεια λόγω της μη ολοκλήρωσης τριών διαρθρωτικών οροσήμων στο πλαίσιο του προγράμματος Ukraine Facility για το πρώτο τρίμηνο του 2025.
Ωστόσο, η χώρα έλαβε πρόσφατα:
- 1 δισ. ευρώ από την ΕΕ, μέσω εσόδων από παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία,
- Προβλέπεται επιπλέον στήριξη 3 δισ. δολαρίων για το 2025-2026 από τα πλεονάζοντα έσοδα ρωσικών περιουσιών,
Η ΕΕ ανακοίνωσε επίσης ότι θα διαθέσει σχεδόν 1,9 δισ. ευρώ για στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία.