Μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες προσφεύγουν στο Δικαστήριο Διεθνούς Εμπορίου των ΗΠΑ για να τους επιστραφούν οι δασμοί που κατέβαλαν στο πλαίσιο των «Liberation Day» δασμών του Τραμπ.
Μια σειρά από γνωστούς ομίλους καταναλωτικών και βιομηχανικών αγαθών, ανάμεσά τους οι Costco, Revlon, Kawasaki Motors και Bumble Bee Foods, προχωρούν σε κύμα νομικών προσφυγών κατά των σαρωτικών δασμών «Ημέρα Απελευθέρωσης» του Ντόναλντ Τραμπ. Στόχος είναι να ζητήσουν επιστροφή των δασμών που έχουν καταβάλει έως τώρα και να αποτρέψουν περαιτέρω επιβαρύνσεις.
Τα αρχεία του Δικαστηρίου Διεθνούς Εμπορίου των ΗΠΑ δείχνουν ότι περισσότερες από 70 εταιρείες έχουν πλέον καταθέσει αγωγές, ζητώντας από τους δικαστές να κηρύξουν τους δασμούς παράνομους, να διατάξουν επιστροφές και να εμποδίσουν την κυβέρνηση να επιβάλει τους δασμούς στο μέλλον.
Πολλά από τα δικόγραφα κατατέθηκαν τις τελευταίες εβδομάδες, καθώς το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ εξετάζει αν ο Τραμπ είχε την αρμοδιότητα να επιβάλει τα μέτρα βάσει του Νόμου περί Διεθνών Οικονομικών Εξουσιών Έκτακτης Ανάγκης (IEEPA).
Ο IEEPA είναι ένας αμερικανικός νόμος του 1977 που επιτρέπει στον πρόεδρο να κηρύσσει εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω εξωτερικής απειλής και στη συνέχεια να χρησιμοποιεί ευρείς οικονομικούς μοχλούς, όπως κυρώσεις και πάγωμα περιουσιακών στοιχείων, εναντίον ξένων κρατών, φορέων ή ιδιωτών.
Οι εταιρείες που προσφεύγουν θεωρούν ότι ο IEEPA έχει σχεδιαστεί για στοχευμένες κυρώσεις σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης και όχι για κλασικούς, οριζόντιους δασμούς στις εισαγωγές.
Τα πρόσφατα δικόγραφα σηματοδοτούν στροφή στην εταιρική αντίδραση στο καθεστώς των δασμών, καθώς οι προηγούμενες υποθέσεις προέρχονταν κυρίως από μικρότερους εισαγωγείς. Το διακύβευμα έχει αλλάξει σημαντικά τώρα που συμμετέχουν μεγάλες πολυεθνικές με παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, υποστηρίζοντας ότι οι δασμοί έχουν στρεβλώσει τις ροές του εμπορίου και αυξήσει το κόστος σε πολλαπλές αγορές.
Η Costco, αλυσίδα αποθηκών λιανικής με έδρα τις ΗΠΑ και δραστηριότητες στην Ασία και την Ευρώπη, μήνυσε την κυβέρνηση τον Νοέμβριο, ζητώντας πλήρη επιστροφή των δασμών που έχει καταβάλει και προσωρινή διαταγή κατά της μελλοντικής είσπραξής τους.
Υποστήριξε ότι ο IEEPA δεν εξουσιοδοτεί σαφώς τον Λευκό Οίκο να καθορίζει τελωνειακούς δασμούς και ότι, συνεπώς, οι δασμοί που επιβλήθηκαν μέσω έκτακτων εξουσιών πρέπει να ακυρωθούν.
Η Revlon, ο όμιλος καλλυντικών με κέντρα παραγωγής και διανομής στη Βόρεια Αμερική, την Ευρώπη και την Ασία, ζητεί επίσης αποζημίωση και απόφαση ότι η χρήση του IEEPA από τον Τραμπ είναι παράνομη.
Στο δικόγραφο, η εταιρεία προειδοποίησε ότι ορισμένες από τις καταχωρίσεις για τις οποίες έχει καταβάλει δασμούς ενδέχεται να οριστικοποιηθούν ή να εκκαθαριστούν ήδη από τα μέσα Δεκεμβρίου, γεγονός που θα περιορίσει έντονα τη δυνατότητά της να ζητήσει επιστροφές αργότερα.
Μεγάλη είναι η παρουσία πολυεθνικών κατασκευαστών στους κλάδους αυτοκινήτου και βιομηχανίας μεταξύ των εναγόντων.
Τα δικόγραφα δείχνουν ότι θυγατρικές του ιαπωνικού Ομίλου Toyota μηνύουν την Τελωνειακή και Συνοριακή Προστασία των ΗΠΑ για υψηλότερους δασμούς σε ανταλλακτικά αυτοκινήτων και μέταλλα, ενώ η Kawasaki Motors και ένα σύμπλεγμα προμηθευτών αυτοκινήτων υποστηρίζουν ότι οι δασμοί σε οχήματα, χάλυβα και αλουμίνιο έχουν αυξήσει σημαντικά το κόστος τους.
Στη μάχη έχουν επίσης μπει ο παραγωγός αλουμινίου Alcoa, ο όμιλος συσκευασίας Berlin Packaging, ο κατασκευαστής εξοπλισμού γυμναστικής iFit και ο προμηθευτής υδραυλικών υλικών Ferguson Enterprises.
Οι εταιρείες τροφίμων με εκτεταμένα δίκτυα προμηθειών λένε ότι έχουν πληγεί ιδιαίτερα. Η Bumble Bee Foods, που αγοράζει θαλασσινά από τη Βραζιλία, τον Ισημερινό, τον Παναμά, το Μεξικό, την Ινδονησία, την Κίνα και την Ινδία για τις παγκόσμιες μάρκες της, υποστηρίζει ότι το κόστος εισαγωγών της αυξήθηκε όταν τέθηκαν σε ισχύ οι δασμοί.
Το Ανώτατο Δικαστήριο έχει ήδη ακούσει τα επιχειρήματα για το βασικό νομικό ερώτημα, δηλαδή αν ένας πρόεδρος μπορεί να επικαλεστεί τον IEEPA για να επιβάλει εκτεταμένους, πανεθνικούς δασμούς.
Τρία κατώτερα δικαστήρια έχουν ήδη αποφανθεί κατά της κυβέρνησης Τραμπ. Αρκετοί δικαστές του Ανωτάτου εξέφρασαν επίσης σκεπτικισμό για τη θέση της κυβέρνησης κατά την ακρόαση, αλλά επισήμαναν ανησυχίες για την πολυπλοκότητα οποιασδήποτε διαδικασίας επιστροφών αν οι δασμοί ακυρωθούν, προειδοποιώντας ότι η ανατροπή ετών εισπράξεων θα μπορούσε να προκαλέσει αναστάτωση.
Η υπόθεση της Costco έχει συγκεντρώσει πρόσθετη προσοχή αφότου ο λιανοπωλητής πρόσφατα πρότεινε την Τζίνα Ραϊμόντο, η οποία υπηρέτησε ως υπουργός Εμπορίου στην κυβέρνηση του προέδρου Τζο Μπάιντεν, για το διοικητικό του συμβούλιο.
Ο διορισμός της Ραϊμόντο θα τεθεί σε ψηφοφορία των μετόχων τον Ιανουάριο, ενώ η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου για τη νομιμότητα της στρατηγικής δασμών του Τραμπ αναμένεται το αργότερο έως τη λήξη της δικαστικής περιόδου του τον Ιούνιο του 2026.