«Natura Morta»: Δύο σύγχρονοι σαμάνοι σε μια χορευτική τελετουργία από το πένθος στην έκσταση

«Natura Morta (a dance less)» - Πνευματικά Δικαιώματα STRATOS GIANNATSIS /

Πνευματικά Δικαιώματα STRATOS GIANNATSIS /

Δημοσιεύθηκε 17/11/2023 - 11:45•ανανεώθηκε πριν 12:05

Ο χορογράφος Σπύρος Κουβαράς και η ελληνογαλλική ομάδα σύγχρονου χορού, Synthesis 748 Dance Co, παρουσιάζουν τη νέα τους χορευτική παραγωγή στο ΠΛΥΦΑ στον Βοτανικό, για πέντε παραστάσεις, 24-28 Νοεμβρίου.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Ο χορογράφος Σπύρος Κουβαράς και η ελληνογαλλική ομάδα σύγχρονου χορού, Synthesis 748 Dance Co, μετά τη φιλοξενία τους απο Centre National de la Danse στο Παρίσι στο πλαίσιο δημιουργίας της νέας τους δουλειάς, επιστρέφουν στο ΠΛΥΦΑ στον Βοτανικό και παρουσιάζουν το έργο «Natura Morta (a dance less)», για πέντε παραστάσεις, 24-28 Νοεμβρίου. Αποτελεί το δεύτερο μέρος ενός τριπτύχου με τίτλο, «Sacred Bodies of a New Ecotopia», που έχει να κάνει με τη σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον.

Τιμώντας τη μνήμη του συνθέτη Γιώργου Κουβαρά, σταθερού συνεργάτη της ομάδας, που έφυγε πρόωρα απο τη ζωή, η ομάδα παρουσιάζει ένα έργο για την απώλεια και τις χαμένες φύσεις, μια χορογραφία που λειτουργεί ως υπόμνηση του χρόνου για το αναπόδραστο της ανθρώπινης μοίρας και την τρωτότητα του υλικού κόσμου. Σ’ ένα μετα-αποκαλυπτικό σκηνικό περιβάλλον, δυο χορευτές μετέωροι στον θρήνο και την έκσταση, στο οικείο και στο ανοίκειο, στο τραύμα και την ίαση, σαν σύγχρονοι σαμάνοι, αποτίουν ένα ύστατο χαίρε επιζητώντας μια στιγμή έκλειψης για πιθανούς άλλους κόσμους.

Μιλήσαμε με τον χορογράφο Σπύρο Κουβαρά για τη νέα χορογραφική παραγωγή που ανεβάζει.

-Ποια ήταν η αφορμή δημιουργίας της συγκεκριμένης παραγωγής;

Το «Natura Morta (a dance less)» αποτελεί το δεύτερο μέρος του χορογραφικού τριπτύχου μου με τίτλο «Sacred Bodies of a New Ecotopia». Είναι μια σειράς έργων που μέσα από τον μύθο, το φαντασιακό και τις μετανθρωπιστικές θεωρίες, επανεξετάζουν ευρύτερα τη σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον και άλλα οικοσυστήματα. Αρχική αφορμή για τη δημιουργία του τριπτύχου αποτέλεσε η αναγνώριση των επιπτώσεων της Ανθρωπόκαινου εποχής στην βιοποικιλότητα. Με το τρίτο έργο που θα παρουσιάσουμε προσεχώς, έχοντας αναφορές και στις Νεκρές Φύσεις των Φλαμανδών ζωγράφων του 18ου αιώνα, καταπιάνομαι με ζητήματα που έχουν να κάνουν με την απώλεια, το αναπόδραστο του θανάτου και την τρωτότητα του κόσμου.

- Πώς προσεγγίζετε το θέμα της απώλειας αλλά και του πένθους που ακολουθεί;

Τον προηγούμενο Μάρτιο, περίοδο κατά την οποία έκανα την έρευνα μου και τις πρώτες στούντιο δοκιμές με την μουσική και τα υλικά για το «Natura Morta», έφυγε απροσδόκητα απο τη ζωή ο αδερφός μου και στενότερος συνεργάτης της ομάδας, συνθέτης Γιώργος Κουβαράς, ο οποίος έχει γράψει και τη μουσική της παράστασης. Όλη η διαδικασία δημιουργίας από το σημείο εκείνο και έπειτα πήρε έναν βαθύ, βιωματικό, χαρακτήρα, που μετατόπισε τόσο εμένα τον ίδιο, όσο και σε πολύ μεγάλο βαθμό τη δραματουργία της συγκεκριμένης παραγωγής. Σε προσωπικό επίπεδο, θα μπορούσα να πω ότι το πένθος είναι μια ψυχική κατάσταση διαρκείας με πολλές διαστρωματώσεις. Αυτό που έχω καταλάβει όλο αυτό το διάστημα είναι πως δεν υπάρχει απολύτως κανένα νόημα, ούτε και γίνεται άλλωστε, να προσπαθήσεις να αποφύγεις τα κύματα θλίψης που ακολουθούν την απώλεια. Αντίθετα πρέπει να κολυμπήσεις μαζί τους, προσπαθώντας απλώς να βρεις τα σωσίβια που θα σε κρατήσουν στην επιφάνεια. Και αν τα βρεις. Η μουσική που έγραψε ο Γιώργος για το έργο ήταν για εμένα το μόνο πράγμα που μπορούσε, ενίοτε, ανά φάσεις να μαλακώσει λίγο τον πόνο μου. Θλίβομαι που δεν θα είναι μαζί μας να την ακούσει και ο ίδιος αλλά ξέρω πόσο πολύ θα ήθελε να ακουστεί «η φωνή του».

- Ποιο είναι το χωροχρονικό πλαίσιο που εκτυλίσσεται η συγκεκριμένη χορογραφία και πώς επιχειρείται η επικοινωνία με άλλους κόσμους;

Θα έλεγα πως το έργο τοποθετείται, σε ένα άχρονο και άτοπο πλαίσιο, σε ένα σύμπαν, στο μεταίχμιο ονείρου και πραγματικότητας, στο οποίο συνυπάρχουν υλικά και φυσικά στοιχεία με τα δυο σώματα έκθετα ανάμεσα τους. Άφησα, ως συνήθως, συνειδητά μετέωρο το χωροχρονικό πλαίσιο, γιατί με ενδιέφερε το έργο να βουτήξει στα βάθη του ασυνειδήτου, σε ψυχικούς και συναισθηματικούς χώρους που δεν είναι ορατοί. Τα δυο σώματα, μέσα από τον αποχαιρετιστήριο χορό τους, περνούν από το πένθος στην έκσταση, αναζητώντας με αυτό τον τρόπο πιθανές διαβάσεις και πύλες επικοινωνίας με «άλλους κόσμους».

- Τι μορφή παίρνει αυτό το σύγχρονο χορευτικό τελετουργικό; Συνδέεται με κάποιο τρόπο με ιστορικά ή μυθολογικά στοιχεία και πώς αφουγκράζεται το σήμερα;

Άντλησα υλικό κυρίως από παραδοσιακούς χορούς και μοιρολόγια φυλών της Ασίας και της Αφρικής, από κινητικές τελετουργίες στις οποίες οι συμμετέχοντες, μέσα από τον χορό τους, επιδιώκουν μια προσωπική ή συλλογική κάθαρση. Στο «Natura Morta (a dance less)», η χορογραφία παίρνει προοδευτικά, κατά τη διάρκεια της παράστασης, μια λυτρωτική μορφή περνώντας από τον θρήνο στη λατρεία, μέσω μιας χορευτικής μέθεξης που συντελείται επί σκηνής και μέσω της επανασύνδεσης ανθρώπου και φύσης. Οι ερμηνευτές του έργου, σαν δυο σύγχρονοι σαμάνοι, στήνουν το δικό τους τελετουργικό επιζητώντας μια έκλειψη ή μια κοσμογονία που θα οδηγήσει σε μια νέα ανατολή. Οι συνειρμοί σε σχέση με το σήμερα είναι νομίζω προφανείς κυρίως σε ότι έχει να κάνει με την επιτακτική ανάγκη να επανεπινοήσουμε τη σχέση μας με τη φύση και το περιβάλλον.

- Γιατί ονομάσατε το έργο Natura Morta (A Dance Less); Πώς προσλαμβάνει ο θεατής αυτή τη νεκρή φύση;

Δεν είμαι σίγουρος ότι υπάρχει σαφής απάντηση στο γιατί. Οι τίτλοι άλλωστε στις δουλειές μου έχουν συχνά διττή ή και πολλαπλή ανάγνωση. Το έργο πάντως έχει να κάνει με τη ζωή και το θάνατο, αλλά και με την τρωτότητα του φυσικού και υλικού κόσμου. Έχει να κάνει με πρόσωπα που φεύγουν, με κοινωνίες και πολιτισμούς που καταρρέουν, με το περιβάλλον που χάνεται. Έχει εντέλει να κάνει, μεταφορικά, με τη (νεκρή) φύση μας ως ανθρώπινο είδος. To δεύτερο συνθετικό του έργου, είναι μεταξύ άλλων και μια αναφορά στον απροσδόκητο χαμό του αδερφού μου. Ένα χορός λιγότερο λοιπόν, ένας χορός για τον Γιώργο, για αυτά(ούς) που φεύγουν, αλλά και μια κρυμμένη προσδοκία για αυτά που επιθυμούμε να γεννηθούν.

- Ποια είναι η σχέση που αναπτύσσουν οι δύο χορευτές επί σκηνής;

Δυο σώματα, αρχικά σαν πλωτές νησίδες ενός μετά-αποκαλυπτικού περιβάλλοντος, μοιάζουν να πενθούν, όντας σε μια κοινή ψυχική συνθήκη. Η σχέση τους όμως είναι πολυαναφορική, τα σώματα τα ίδια, άλλοτε συνδέονται μεταξύ τους ως πνεύματα, ως ζώα ή δέντρα, σε κάθε περίπτωση αυτό που αχνοφαίνεται είναι η επιδίωξη τους για μια επανασύνδεση με την ίδια τη φύση (τους). Μέσα από αυτή την επανασύνδεση ξεκινούν ένα εσωτερικό «ταξίδι», έναν κινητικό διαλογισμό, φιλοδοξώντας να μεταβούν απο το τραύμα στην ίαση. Η συνύπαρξη τους αυτή, ενεργοποιεί αρχέτυπα και σύμβολα που τελικά τους ενώνουν σε μια ολότητα, επιστρέφοντας τους στο τέλος στην πρωταρχική μορφή της ύλης.

- Ποιο είναι το κινητικό λεξιλόγιο που χρησιμοποιήσατε;

Η χορογραφία βασίζεται στην εξέλιξη της αργής κίνησης και του επαναλαμβανόμενου μοτίβου της, στην αποτύπωση συμβολικών, αρχαϊκών κινήσεων και χειρονομιών, που οδηγούν σε μια εσωτερική και εξωτερική μεταμόρφωση τον χορευτή. Το πρώτο μισό του έργου χαρακτηρίζεται από την έντονη επαναληπτικότητα στην κίνηση και στην μουσική και αναπτύσσεται ως μια μεταιχμιακή κατάσταση, άλλοτε σαν σύγχρονο μοιρολόι και άλλοτε σαν πρωτόγονο Rave, ακολουθώντας μια αυξητική κλιμάκωση κινητικής έντασης. Εστίασα στο πως διαφορετικές συνδέσεις μυϊκών ομάδων μπορούν να επηρεάσουν μέσα από την εναλλαγή του ρυθμού επανάληψής τους, την ψυχική και σωματική κατάσταση του ερμηνευτή, σε μια πορεία του από τον θρήνο στην έκσταση. Απο την άλλη, το μεγαλύτερο μέρος του δεύτερου μισού έχει μια πιο εικονοκλαστική προσέγγιση και μέσα από την επαφή και διάδραση των σωμάτων με φυσικά και τεχνητά υλικά, το κινητικό λεξιλόγιο λειτουργεί ως tableau vivant, προσδίδοντας μια καλειδοσκοπική οπτική στην παράσταση.

- Συμμετέχετε με ένα απόσπασμα του έργου και στο Mir Festival την Κυριακή 26 Νοεμβρίου. Τι θα παρουσιάσετε στο πλαίσιο του «Fond Affections: ένας χώρος για την τρυφερότητα» και πώς «συνδέεστε» με αυτή τη θεματική;

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Με μεγάλη μου θα χαρά θα παρουσιάσω στο MIR Festival ένα απόσπασμα του έργου, προσαρμοσμένο σε συνθήκες εξωτερικού περιβάλλοντος. Εκεί, στα βουνά της Πάρνηθας, οι δυο χορευτές θα αποτίσουν ένα ύστατο χαίρε στα δάση «που έφυγαν», επιζητώντας παράλληλα με τον χορό τους, τα σώματα τους να αποτελέσουν σπορά για πιθανές νέες φύσεις. Θα έλεγα πως κάθε αποχαιρετισμός κρύβει μέσα του τρυφερότητα και αγάπη και κάθε στιγμή έκθεσης μας στον πόνο της απώλειας, όσο επώδυνη και αν είναι αυτή, ανοίγει νέους χώρους συνειδητότητας που ίσως μετατρέψουν το τραύμα αυτής της απώλειας σε γενεσιουργό δύναμη.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Ιδέα, Χορογραφία, Σκηνογραφία: Σπύρος Κουβαράς

Πρωτότυπη Μουσική: Γιώργος Κουβαράς

Καλλιτεχνική Συνεργάτις: Κορίνα Κοτσίρη

Χορευτές: Χριστίνα Καραγιάννη, Σπύρος Κουβαράς

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Δραματουργία, Βοηθός Χορογραφίας: Στέλλα Δημητρακοπούλου

Κινητική έρευνα: Alexandra Rogovska

Σχεδιασμός Φωτισμών: Θωμάς Οικονομάκος

Ποίημα: Μαρία Λάππα

Φωτογραφίες: Στράτος Γιαννατσής

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Οπτικό Υλικό: Γιώργος Μπακάλης

Επικοινωνία, Γραφείο Τύπου: Μαρία Τσολάκη

Παραγωγή: Synthesis 748 Dance Co.

Το έργο επιχορηγείται απο το Υπουργείο Πολιτισμού για το 2021-2023 και δημιουργήθηκε με την υποστήριξη του CND - Γαλλικού Εθνικού Κέντρου Χορού στο Παρίσι και του Centre Culturel Hellénique.

SYNTHESIS 748 DANCE CO.

H Synthesis 748 Dance Co. ιδρύθηκε το 2010 στο Παρίσι από τον χορογράφο, χορευτή, Σπύρο Κουβαρά, έχοντας την υποστήριξη του Γαλλικού Εθνικού Κέντρου Χορού. Έκτοτε, έχει αναπτύξει διεθνή πορεία και έργα της και site specific projects έχουν παρουσιαστεί σε θέατρα, γκαλερί, μουσεία, αρχαιολογικούς χώρους και φεστιβάλ σύγχρονου χορού σε ευρωπαϊκές χώρες και πρόσφατα στο CICA Museum στη Νότια Κορέα. Απο το 2017, βάση και έδρα του Σπύρου Κουβαρά αποτελεί η Αθήνα και η Synthesis 748 Dance Co. επιχορηγείται από το Υπουργείο Πολιτισμού και το Ίδρυμα Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου. Τα έργα της ομάδας προσεγγίζουν ουτοπικούς κόσμους που ατενίζουν το μέλλον χρησιμοποιώντας παράλληλα τον μύθο ως εργαλείο για τη δημιουργία σύγχρονων χορογραφικών rituals. Εστιάζοντας γύρω απο την σχέση σώματος, ήχου και εικόνας, το κινητικό λεξιλόγιο επικεντρώνεται στην ανάπτυξη μιας χορευτικής γλώσσας η οποία αποκλίνει απο τις αναγνωρίσιμες φόρμες του σύγχρονου χορού με τις σκηνικές εγκαταστάσεις των έργων, που συχνά αποτελούν και το σημείο αφετηρίας της όλης σύνθεσης, να χαρακτηρίζονται από την δημιουργία άχρονων και άτοπων χώρων.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ