Η πρωταγωνίστρια και η σκηνοθέτρια του ντοκιμαντέρ «Συνύπαρξη, λέμε τώρα», που κέρδισαν τον Χρυσό Αλέξανδρο στο 27ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης μιλούν στο Euronews.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Η ταινία «Συνύπαρξη, λέμε τώρα» της Άμπερ Φάρες κέρδισε τον Χρυσό Αλέξανδρο στο φετινό 27ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Στο επίκεντρο βρίσκεται η Εβραία stand up κωμικός Νόαμ Σούστερ Ελιάσι η οποία παρουσιάζει ένα μοναδικό προσωπικό και πολιτικό σόου, εστιάζοντας στον μοναχικό και εξαιρετικά δύσκολο αγώνα για συνύπαρξη και ίσα δικαιώματα ανάμεσα στο Ισραήλ και στην Παλαιστίνη.
Η μαχητική κωμικός σχολιάζει τις σχέσεις, τα ταμπού και τις προκαταλήψεις των δύο λαών, με καυστικότητα και χιούμορ, προσκαλώντας το κοινό να σκεφτεί διάφορες πτυχές αυτής της μακροχρόνιας και πολύ αιματηρής σύγκρουσης Ισραηλινών και Παλαιστινίων.
Συναντήσαμε την πρωταγωνίστρια και την σκηνοθέτρια του ντοκιμαντέρ στη Θεσσαλονίκη και μιλήσαμε μαζί τους για την ταινία αλλά και τις προοπτικές συνύπαρξης που υπάρχουν μεταξύ Παλαιστινίων και Ισραηλινών:
«Νομίζω ότι η ιδέα της παράστασης ήρθε πριν ακόμα αρχίσω να κάνω κωμωδία. Ως πολιτική ακτιβίστρια και εργαζόμενη στον ΟΗΕ, το πλαίσιο ήταν άκαμπτο. Δεν μπορούσα πραγματικά να δω τον αντίκτυπο που είχα. Επηρέαζα 20-200 άτομα κάθε φορά. Και έκανα τόσο πολλή δουλειά, χωρίς να μπορώ να δω, πώς μπορώ πραγματικά να επηρεάσω τη συζήτηση. Και, ξέρετε, ήμουν πάντα αυτή που έλεγε ιστορίες στην παρέα. Λατρεύω τη σκηνή. Ήμουν πάντα ο αστείος άνθρωπος. Και νομίζω ότι κάποια στιγμή κοίταξα γύρω μου και είδα ότι κανείς δεν ακούει πια τους πολιτικούς. Ο κόσμος ακούει τους κωμικούς. Τότε έμαθα ότι στην Ουκρανία, ένας Εβραίος κωμικός έγραψε μια κωμωδία για το πώς να γίνει πρόεδρος και έγινε πρόεδρος. Κι έτσι σκέφτηκα ότι αν θέλω να κάνω πολιτική καριέρα, πρέπει να αρχίσω να κάνω αστεία. Το stand up comedy που κάνω, έχει τον προκλητικό τίτλο, “Συνύπαρξη, λέμε τώρα” (Coexistence my ass!).
Ήθελα να αμφισβητήσω το πλαίσιο της ειρήνευσης, μέσα στο οποίο μεγάλωσα. Μεγάλωσα στη μοναδική κοινότητα στο Ισραήλ, όπου Παλαιστίνιοι και Εβραίοι ζουν μαζί από επιλογή. Υπήρχαν πάντα όλες αυτές οι δραστηριότητες για την ειρήνη και τη συνύπαρξη. Ήθελα να αναλύσω την εμπειρία μου σχετικά με το τι πραγματικά σημαίνει συνύπαρξη. Η συνύπαρξη εμπεριέχει τη λέξη ύπαρξη. Δεν μπορούμε να συνυπάρξουμε, αν η παλαιστινιακή πλευρά δεν υπάρχει. Ως Ισραηλινή, Εβραία κωμικός έμαθα επίσης αραβικά, επειδή μεγάλωσα με Παλαιστίνιους και μορφώθηκα από Παλαιστίνιους. Είναι μια δεύτερη μητρική γλώσσα για μένα. Ήθελα να χρησιμοποιήσω όλες τις γλώσσες μου, προκειμένου να αναλύσω αυτές τις ιστορίες. Σε όλη μου τη ζωή, υποστήριζα κατά κάποιο τρόπο ότι δεν μπορεί να υπάρξει αλλαγή, δεν μπορεί να υπάρξει συνύπαρξη, αν δεν δούμε τον ελέφαντα στο δωμάτιο. Ο ελέφαντας στο δωμάτιο είναι η κατοχή της Παλαιστίνης από το Ισραήλ. Δυστυχώς, δεν την αμφισβητήσαμε εγκαίρως και δεν επιλύσαμε αυτό το θέμα εγκαίρως. Και τώρα έχουμε να αντιμετωπίσουμε ένα ολοένα και μεγαλύτερο ζήτημα, ένα πιο καταστροφικό ζήτημα, το οποίο είναι η γενοκτονία των Παλαιστινίων» αναφέρει η πρωταγωνίστρια της ταινίας Νόαμ Σούστερ Ελιάσι.
Το ιδιαίτερα επίκαιρο ντοκιμαντέρ έχει στον πυρήνα του την stand-up παράσταση της Ελιάσι, η οποία δημιουργήθηκε στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και παρουσιάστηκε σε ζωντανό κοινό. Δεν παρακολουθεί απλώς τη μεταμόρφωση της ίδιας, μιας πρώην διπλωμάτισσας του ΟΗΕ που έγινε κωμικός, αλλά αποτυπώνει και τη σύνθετη πραγματικότητα της περιοχής και τις πολιτικές εξελίξεις στο Ισραήλ από το 2020 μέχρι και την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς, τον Οκτώβριο του 2023. Πόσο εύκολο είναι να μιλάει κανείς για συνύπαρξη Ισραηλινών-Παλαιστινίων, μετά τα τελευταία γεγονότα και την κατάσταση στην Γάζα;
«Επειδή η γνώμη μου αποτελεί πολύ μικρή μειοψηφία αυτή την στιγμή και επειδή υπάρχει μεγάλος φόβος να λέω αυτό που λέω, δεν σημαίνει ότι θα σταματήσω να το λέω. Ναι, είναι πολύ δύσκολο. Δεχόμαστε πολλές αντιδράσεις. Σε σχέση με την προσοχή των ανθρώπων και την ικανότητά τους να ακούσουν αυτά που έχω να πω αυτή την στιγμή, πρέπει να ομολογήσω ότι μπορώ να προσεγγίσω τους ανθρώπους με μεγάλη δυσκολία. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι θα σωπάσω. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα διαγράψω αυτά που θέλω να πω. Γιατί τώρα είναι η ώρα να μιλήσω».
Η σκηνοθέτρια του ντοκιμαντέρ Άμπερ Φάρες γεννήθηκε στον Καναδά και έχει καταγωγή από τον Λίβανο. Μοιράζει τον χρόνο της, μεταξύ Μπρούκλιν και Δυτικής Όχθης. Δούλευε, ενώ ο ισραηλινός στρατός βομβάρδιζε το σπίτι και την οικογένειά της:
«Η Νόαμ κι εγώ είμαστε φίλες από τα παλιά. Γνωριζόμαστε για τουλάχιστον μια δεκαετία, αν όχι περισσότερο. Έζησα στην Παλαιστίνη για πολλά χρόνια, καθώς γύριζα την πρώτη μου ταινία μεγάλου μήκους. Εκεί γνώρισα την Νόαμ. Συναντηθήκαμε μετά από πολλά χρόνια και μου είπε για αυτό το κωμικό σόου. Σκέφτηκα ότι αυτό θα μπορούσε να είναι ένα πολύ ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ, καθώς προσπαθεί να κάνει αυτό το κωμικό σόου. Και κάπως έτσι ξεκίνησε. Ξέρετε, πρώτα απ' όλα, πρέπει να σταματήσουμε να σκοτώνουμε Άραβες: Παλαιστίνιους, Σύριους, Λιβανέζους. Θέλω να πω, αυτό είναι το πρώτο βήμα για να υπάρξει λύση. Νομίζω ότι υπάρχει πολλή δουλειά που πρέπει να γίνει. Υπάρχει στο πέρασμα των ετών, μεγάλος εξευτελισμός των Αράβων και των Μουσουλμάνων. Και νομίζω ότι όλα αυτά είναι πράγματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν, προτού μπορέσουμε να μιλήσουμε για μια λύση».
Με τη βράβευσή της στο 27ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, η ταινία «Συνύπαρξη, λέμε τώρα» της Άμπερ Φάρες μπήκε αυτόματα στη λίστα προεπιλογής για το επόμενο βραβείο Όσκαρ Καλύτερου Ντοκιμαντέρ.
