Παρίσι: Εκστρατεία για τη διάσωση του διαμερίσματος του εμβληματικού ποιητή Ζακ Πρεβέρ

"Στο σπίτι μου, που δεν είναι σπίτι μου, θα έρθετε". Ασπρισμένοι τοίχοι, παρκέ και δάπεδα με πλακάκια Προβηγκίας, ακριβώς στη «καρδιά» της Μονμάρτης. Στο εσωτερικό του ένα γραφείο, αμέτρητοι πίνακες και βιβλία, μια διαφήμιση για ένα κατάστημα ψιλικών, μολύβια και διάσπαρτα πορτρέτα της Μπριζίτ Μπαρντό, του στρατηγού ντε Γκωλ και ενός πάπα.

Το φωτεινό διαμέρισμα του Ζακ Πρεβέρ στην οδό bis Cité Véron 6, στην πίσω αυλή του Moulin-Rouge, το οποίο ήταν επί μακρόν ανοιχτό τόσο σε διάσημους συγχρόνους όσο και σε ανώνυμους φίλους του ποιητή, μπορεί σύντομα να πάψει να υπάρχει.

Μια μάχη για τη διάσωση της μνήμης

Το καμπαρέ Moulin-Rouge διεκδικεί τον χώρο και το απέναντι διαμέρισμα, το πρώην σπίτι του Μπορίς Βιάν, ένα σχέδιο επέκτασης που έχει προκαλέσει αναστάτωση στον κόσμο του πολιτισμού στη Γαλλία.

"Δεν νομίζω ότι αυτό είναι σεβασμός στην ιστορία", δήλωσε στο Euronews η Eugénie Bachelot-Prévert, εγγονή του ποιητή. Διατηρεί τα αρχεία του και κινητοποιεί υποστήριξη για να διασφαλίσει ότι το διαμέρισμα δεν θα καταλήξει"σε ένα σωρό από μπάζα", αλλά αντίθετα,"θα μπορεί να είναι επισκέψιμο και προστατευμένο".

Ένα διαδικτυακό ψήφισμα για το σκοπό αυτό, που ξεκίνησε από την ένωση "Το σπίτι του Ζακ Πρεβέρ" τον περασμένο Οκτώβριο, έχει ήδη συγκεντρώσει σχεδόν 37.000 υπογραφές.

Παράλληλα, έχει αποσταλεί ανοιχτή επιστολή στην υπουργό Πολιτισμού της Γαλλίας Ρασίντα Ντατί, με την οποία ζητείται να χαρακτηριστεί το κτίριο ως ιστορικό μνημείο. Την επιστολή συνυπογράφουν ο νομπελίστας λογοτεχνίας Πατρίκ Μοντιανό, ο σκηνοθέτης Κώστας Γαβράς και η τραγουδίστρια Πάτι Σμιθ.

"Σε μια εποχή που οι Παριζιάνοι, και ιδίως οι κάτοικοι της Μονμάρτης, εκφράζουν τη λύπη τους για την απώλεια της αυθεντικότητας του δημόσιου χώρου που έχει παραδοθεί στον υπερτουρισμό, η εξαφάνιση του διαμερίσματος του Ζακ Πρεβέρ, όπως και του διαμερίσματος του γείτονά του Μπορίς Βιάν, μέρος του ίδιου σχεδίου, θα ήταν εντελώς ακατανόητη", αναφέρεται στην επιστολή.

Στη Γαλλία, ο όρος "μουσείο" μπορεί να χρησιμοποιείται ελεύθερα. Ακόμη και χωρίς κρατική αναγνώριση, είναι δυνατόν να ανακαλύψετε το πρώην σπίτι του ποιητή, κλείνοντας ομαδική επίσκεψη μέσω της πλατφόρμας HelloAsso. Η Eugénie Bachelot-Prévert δέχεται έως και δύο επισκέπτες την εβδομάδα. Κατά καιρούς κλείνονται ραντεβού με ερευνητές που ασχολούνται με το έργο του Ζακ Πρεβέρ", εξηγεί η ίδια.

"Καμία καταστροφή", σύμφωνα με το Moulin-Rouge

Σύμφωνα με τον πρόεδρο του συλλόγου "Το σπίτι του Ζακ Πρεβέρ", η διαχειρίστρια εταιρεία του Moulin-Rouge δεν έχει εξηγήσει στους ενδιαφερόμενους τι πραγματικά σκοπεύει να κάνει στον χώρο, παρόλο που συζητείται η ανακαίνιση της αίθουσας όπου εμφανιζόταν η Mistinguett, αστέρας της μουσικής της εποχής Roaring Twenties της δεκαετίας του 20.

Επικοινωνώντας με το Euronews, το καμπαρέ της Μονμάρτης επιβεβαιώνει ότι"εξετάζει ένα σχέδιο ανακαίνισης που θα ενίσχυε -μεταξύ άλλων- την κληρονομιά της Mistinguett, [...] μιας γυναίκας που πολύ συχνά παραβλέπεται παρά το γεγονός ότι είναι μια σημαντική μορφή της πολιτιστικής ζωής του Παρισιού".

"Δεν αναφερθήκαμε ποτέ σε καταστροφή των διαμερισμάτων των κυρίων Πρεβέρ και Βιάν", προσθέτει το Moulin-Rouge.

Η Eugénie Bachelot-Prévert απορρίπτει επίσης κάθε ιδέα_"μετακίνησης_" του διαμερίσματος του παππού της, ανακατασκευής του εσωτερικού του σε άλλο σημείο."Αυτό θα ήταν λάθος", επιμένει."Θα θέλαμε να διατηρήσουμε την αυθεντικότητα του διαμερίσματος.

"Όλοι είναι ενοχλημένοι, γιατί πρόκειται για τρία μνημεία της Γαλλίας"

Η κληρονόμος του ποιητή λέει ότι δεν έχει καμία επαφή με την υπουργό Πολιτισμού, η οποίσ, όπως λέει, είναι"κοντά" με το Moulin-Rouge.

Ισχυριζόμενη ότι είναι η εκπρόσωπος του "λαϊκού πολιτισμού", η Ρασιντά Ντατί ξεκίνησε φέτος ένα "σχέδιο καμπαρέ" για να"υποστηρίξει τη δημιουργία", να "αυξήσει την προβολή και τη γνώση" αυτού του κόσμου και, τέλος, να "προωθήσει" την κληρονομιά του.

Το εμβληματικό μέτρο του σχεδίου είναι μια "σεζόν αφιερωμένη στο καμπαρέ", η οποία, σύμφωνα με το υπουργείο, θα πραγματοποιηθεί το φθινόπωρο του 2026, με "περιφερειακές και εθνικές δράσεις".

Αν και θεωρεί ότι το σχέδιο δεν είναι παράνομο, η Eugénie Bachelot-Prévert ζητά να ακουστεί, πεπεισμένη ότι οι αρχές -από τις τοπικές μέχρι τις κρατικές, προσπαθούν να μην τα βάλουν τη Μέκκα του "γαλλικού cancan, έναν ισχυρό οικονομικό παράγοντα", όπως χαρακτηρίζει το Moulin-Rouge.

"Ας προστατεύσει τον τόπο, ας μην λειτουργήσει ως μεσάζων [για το Moulin-Rouge]", τονίζει απευθυνόμενη στην Ρασίντα Ντατί.

"Moulin-Rouge, Πρεβέρ, Βιάν... Όλοι έχουν πρόβλημα, γιατί πρόκειται για τρία γαλλικά μνημεία", παραδέχεται η πρόεδρος της ένωσης.

Σε ψήφισμα που εγκρίθηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο του Παρισιού τον περασμένο Νοέμβριο, το οποίο προτάθηκε από το Κομμουνιστικό Κόμμα, οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι της πρωτεύουσας καλούν το κράτος να παρέμβει"ταχέως, ώστε να αναγνωριστεί και να προστατευτεί το διαμέρισμα του Ζακ Πρεβέρ, ώστε να διασφαλιστεί η πλήρης διατήρησή του [...] και να είναι ανοικτό στους επισκέπτες, σύμφωνα με την πολιτιστική κληρονομιά και την ιστορία της Μονμάρτης".

Απαντώντας στο Euronews, το υπουργείο Πολιτισμού δήλωσε ότι το διαμέρισμα του Île-de-France θα εξετάσει την αίτηση για την προστασία του διαμερίσματος του Ζακ Πρεβέρ ως ιστορικού μνημείου.

"Το υπουργείο [...] παρακολουθεί στενά το θέμα αυτό: βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε επαφή με τους κληρονόμους του Ζακ Πρεβέρ, τους κληρονόμους του Μπορίς Βιάν και τους ιδιοκτήτες του Moulin Rouge, ώστε να βρεθεί μια λύση που θα επιτρέψει την ανάπτυξη του σχεδίου του καμπαρέ, διασφαλίζοντας παράλληλα τη διαφύλαξη της κληρονομιάς που συνδέεται με αυτούς τους δύο εμβληματικούς συγγραφείς".

Από την πλευρά του, το Moulin-Rouge ισχυρίζεται ότι βρίσκεται σε"τακτική επαφή με τις κυβερνητικές υπηρεσίες", προσθέτοντας ότι έχει προγραμματιστεί"πολύ σύντομα" συνάντηση με την Eugénie Bachelot-Prévert.

"Ο Πρεβέρ δεν ξεθωριάζει"

Αμετανόητος αναρχικός, κοντά στους κομμουνιστές και για μεγάλο χρονικό διάστημα πολέμιος της ιδέας της ιδιοκτησίας, ο Ζακ Πρεβέρ είναι παγκοσμίως γνωστός για τα ποιήματά του - "Le cancre", "Les feuilles mortes", "Paris at night", "Déjeuner du matin" - και για το σενάριο της καλτ ταινίας του Μαρσέλ Καρνέ, "Les enfants du paradis".

"Ο Πρεβέρ είναι ένας εθνικός ποιητής ", δήλωσε στο Euronews ο Alban Cerisier, γενικός γραμματέας των εκδόσεων Gallimard."Ωστόσο, απολαμβάνει ένα ιδιαίτερο καθεστώς λόγω της τεράστιας κυκλοφορίας της πρώτης ποιητικής του συλλογής, "Paroles", η οποία, με όλες οι πωλήσεις μαζί από το 1946, πρέπει να ξεπερνούν σήμερα τα 4,5 εκατομμύρια αντίτυπα".

"Πρόκειται για ένα φαινόμενο, το οποίο από μόνο του μαρτυρά τη σημασία του Πρεβέρ στις οικογενειακές βιβλιοθήκες", επισημαίνει ο επιμελητής της συλλογής πολιτιστικής κληρονομιάς.

Σύμφωνα με τον Alban Cerisier, οι ετήσιες πωλήσεις των συλλογών και των άλμπουμ του ποιητή ανέρχονται σε 50.000 αντίτυπα,"τα περισσότερα από τα οποία είναι πωλήσεις του έργου "Paroles".

Ο εκδότης και ιστορικός σημειώνει επίσης την"παρουσία" του Ζακ Πρεβέρ "μέσω του αριθμού των βιβλιοθηκών, των πολιτιστικών κέντρων και των σχολείων που φέρουν το όνομά του" - το Euronews έχει μετρήσει σχεδόν 500.

"Τα ποιήματα του Πρεβέρ κυκλοφορούν και ζουν μέσα από τις φωνές των παιδιών", προσθέτει ο Alban Cerisier. "Le Cancre", "En sortant de l'école", "Page d'écriture". Το ίδιο ισχύει και για τις θρυλικές ατάκες του ποιητή για τον κινηματογράφο".

Η απλότητα των στίχων του, που έχει συχνά επικριθει, είναι σήμερα ακριβώς αυτό που τον κάνει τόσο σύγχρονο και σημαντικό.

"Πιστεύω ότι ο Πρεβέρ οφείλει τη διαχρονική φήμη του στο γεγονός ότι η ποίησή του, ενώ είναι λεπτότατα συντεθειμένη και συνδέεται με τη γαλλική ποιητική παράδοση (ιδίως με τον υπερρεαλισμό), αποδίδει μια απλή, ελεύθερη και μουσική έκφραση των ανθρώπινων συναισθημάτων", εξηγεί ο ειδικός.

Πέρα από την ιδιότητά του ως "ο αγαπημένος ποιητής των μαθητών", η Eugénie Bachelot-Prévert κάνει λόγο για έναν άνθρωπο που γεννήθηκε το 1900, ο οποίος"κατήγγειλε τον πόλεμο" και"έζησε όλη την τρέλα του 20ού αιώνα". Υπεραμύνεται της"ζωντάνιας" της σκέψης του,"που αντηχεί πολύ έντονα", και καλεί "για ελευθερία, για έναν διαφορετικό κόσμο".

Για τη θεματοφύλακα της μνήμης του Ζακ Πρεβέρ, ο παππούς είναι "σημαντικός πέρα από τη Γαλλία", με τα έργα του να έχουν μεταφραστεί σε πάνω από 40 γλώσσες. Στην Ιταλία ειδικότερα, όπου το έργο του έχει βρει απήχηση στο ευρύ κοινό.

Κληθείς από το Euronews να εξηγήσει τη δημοτικότητά του στην άλλη πλευρά των Άλπεων, ο Paolo Levi, ανταποκριτής του ειδησεογραφικού πρακτορείου Ansa στο Παρίσι, λέει:"Με την απλή, άμεση γλώσσα του, [ο Πρεβέρ] έχει αγγίξει τις καρδιές μεγάλου αριθμού Ιταλών, ιδίως όταν πρόκειται για τα ερωτικά του ποιήματα.

"Δεν ξέρω αν αυτό ισχύει ακόμη για τις νεότερες γενιές, αλλά επί δεκαετίες ήταν σύνηθες στην Ιταλία να συναντάς ανθρώπους που ανέφεραν από έξω ολόκληρα ποιήματα, αν όχι στίχους, του Πρεβέρ", προσθέτει ο δημοσιογράφος.

"Μια ωδή στον αιώνιο Παριζιάνο"

Ο Alban Cerisier της Gallimard πιστεύει ότι ο Πρεβέρ είναι "ένας ποιητής κλασικός, ο οποίος ενσαρκώνει κάτι από το γαλλικό πνεύμα", αναφέροντας "ένα αναφαίρετο γούστο για την ελευθερία και την κοινωνική δικαιοσύνη, την περιφρόνηση της εξουσίας, το πνεύμα της διαμαρτυρίας και, φυσικά, τον ρόλο της φαντασίας και των λέξεων στην έκφραση της ανθρώπινης ευαισθησίας και μελαγχολίας".

Για τον ίδιο, ο Πρεβέρ ενσαρκώνει επίσης το πνεύμα των τόπων -"ιδίως εκείνων του Παρισιού".

"Η ποίησή του είναι κοντά στην καρδιά. Δεν είναι ούτε επιτηδευμένη, ούτε αυταρχική. Προσθέτει χρώμα στην ευθυμία. Και η ποίησή του είναι για το Παρίσι ό,τι η φωτογραφία του Doisneau για την πρωτεύουσα... μια ωδή στον αιώνιο Παριζιάνο, διαποτισμένη από μια απέραντη ανθρωπιά".

"Το Παρίσι δεν θα ήταν ακριβώς Παρίσι χωρίς αυτά που είπε ο Πρεβέρ για αυτό", καταλήγει.

Δείτε το διαδυκτιακό ψήφισμα για τη διάσωση του διαμερίσματος του Μπορίς Βιάν εδώ.

Η Sophia Khatsenkova συνέβαλε σε αυτό το άρθρο.