Αυτοψία στα λιγνιτωρυχεία της Δυτικής Μακεδονίας

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Η αναταραχή που προκλήθηκε από τον πόλεμο στην Ουκρανία προκάλεσε στην Ευρωπαϊκή Ένωση αύξηση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με καύση άνθρακα και μια προσωρινή επιβράδυνση στο προγραμματισμένο κλείσιμο ηλεκτροπαραγωγικών σταθμών.

Η Ελλάδα είχε ένα φιλόδοξο χρονοδιάγραμμα για να τερματίσει δεκαετίες εξάρτησης από τον λιγνίτη αλλά η εφαρμογή του προγράμματος αυτού σταμάτησε ως απάντηση στην τεράστια αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου.

Αυτό δεν σημαίνει ωστόσο ότι σταμάτησε και η συρρίκνωση του προσωπικού που εργάζεται στο ορυχείο της Κοζάνης, καθώς υπάρχουν και άλλοι αντικειμενικοι λόγοι που επέβαλαν την σταδιακή απεξάρτηση από τον άνθρακα.

Το ορυχείο της Κοζάνης απασχολεί σήμερα 1.500 εργαζόμενους από 6.000 τριάντα χρόνια πριν.Για δεκαετίες, η χώρα βασιζόταν για την ηλεκτρική της αυτάρκεια στην εξόρυξη από αυτό λιγνίτη, ενός τύπου άνθρακα χαμηλής ποιότητας και υψηλών εκπομπών αερίων.

Σε απόσταση μισής ωρας από το εργοστάσιο δημιουργήθηκε ένα από τα μεγαλύτερα ηλιακά πάρκα της Ευρώπης, αλλά βγήκαν αγγελίες για πρόσληψη μόλις 20 ατόμων.

Κατά τα εγκαίνια της νέας εγκατάστασης, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε αύξηση 50% στην παραγωγή λιγνίτη έως το 2024 για τη δημιουργία αποθεμάτων.

Σύμφωνα με την κυβέρνηση, αν και δεν σταματούν τα σχέδια για μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, σταματούν βραχυπρόθεσμα αυτά για απόσυρση περισσότερων σταθμών παραγωγής ενέργειας με καύση άνθρακα.

Το σωματείο εργαζομένων στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας της Ελλάδας πιέζει την κυβέρνηση να δώσει μεγαλύτερη διάρκεια ζωής στον άνθρακα, αντί να χρησιμοποιεί τις εισαγωγές φυσικού αερίου που είναι πλέον πιο ακριβές.

Με δεδομένο το πρόβλημα με την εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο, ήδη παρατηρήθηκε το τέταρτο τρίμηνο του 2021 αύξηση κατά σχεδόν 20% σε σύγκριση με ένα χρόνο πριν στην ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από άνθρακα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Και αυτό, πριν την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Πατώντας επάνω στα νέα δεδομένα, οι εργαζόμενοι στην Κοζάνη διεκδικούν την παράταση της ζωής των σύγχρονων σταθμών με καύση άνθρακα κατά περίπου πέντε χρόνια, έως το 2035, και μάλιστα με παράλληλη αύξηση του μεριδίου τους στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από το κάτω του 15% που είναι σήμερα σε περίπου 25%.

Παράλληλα, οι συνταξιούχοι καταγγέλουν ότι δεν έχει γίνει η κατάλληλη προεργασία για την μετάβαση σε άλλες πηγές, προτρέποντας την κυβέρνηση να προχωρήσει σε σχετικό σχεδιασμό σε συνδιασμό με πιθανά κίνητρα.

Ολα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα ο πληθυσμός της Κοζάνης και της γύρω περιοχής να συρρικνώνεται αυτή τη στιγμή ταχύτερα από τον εθνικό μέσο όρο, σε μια χώρα με έναν από τους ταχύτερα γηρασμένους πληθυσμούς στον κόσμο.

Ωστόσο ο Δρ Σωτήρης Καπέλλος, Διευθυντής Ανάπτυξης και Λειτουργίας στα Ελληνικά Πετρέλαια, υποστηρίζει ότι οι επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα οδηγήσουν σε νέες θέσεις εργασίας στον πράσινο τομέα.

Η ΕΕ θεωρεί το τέλος της εποχής του άνθρακα στην Ελλάδα ως αναπόφευκτο και πολλοί είναι οι ειδικοί που υποστηρίζουν ότι η σύντομη επιστροφή του αυτήν την περίοδο απλά θα καθυστερήσει λίγο την έλευση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τον εκσυγχρονισμό του δικτύου.

Η κατανάλωση στην ΕΕ έχει υπερκεραστει εδώ και καιρό από την Κίνα, η οποία χρησιμοποιεί περισσότερο άνθρακα από ότι όλος ο υπόλοιπος κόσμος μαζί.

Ωστόσο, οι ρυθμίσεις στην Ευρώπη και ο τρόπος με τον οποίο επιτυγχάνει τους διεθνείς κλιματικούς στόχους παρακολουθούνται στενά από άλλες βιομηχανικές δυνάμεις, μαζί με το πώς θα καταφέρει να διασώσει τις τοπικές οικονομίες στις περιοχές που ζούσαν σχεδόν αποκλειστικά από την εξόρυξη άνθρακα.

Πάνω στον άνθρακα χτίστηκε σε μεγάλο βαθμό η μεταπολεμική Ευρώπη. Άλλωστε πρόδρομος της σημερινής Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα που σχηματίστηκε το 1951 και εξελίχθηκε στην ισχυρότερη ένωση κρατών στην παγκόσμια ιστορία.

Η Ενωση αυτή, 71 χρόνια μετά, έχει βάλει στόχο σε βάθος μικρότερο της δεκαετίας να εξαφανίσει τον άνθρακα, που αποτέλεσε ουσιαστικά το συστατικό στοιχείο της...