Με το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού να αντιμετωπίζει ήδη λειψυδρία, οι χώρες ενώνουν τις δυνάμεις τους για να αντιμετωπίσουν την παγκόσμια κρίση. Επισκεφθήκαμε την Ιορδανία και την Κύπρο, δύο χώρες που αντιμετωπίζουν υδάτινες προκλήσεις, όπου εφαρμόζονται διάφορες λύσεις.
Ο μισός παγκόσμιος πληθυσμός αντιμετωπίζει λειψυδρία και το ποσοστό αυτό θα αυξηθεί λόγω της κλιματικής αλλαγής. Οι κίνδυνοι περιλαμβάνουν περιβαλλοντικές ζημιές, επισιτιστική ανασφάλεια, αναγκαστική μετανάστευση και συγκρούσεις.
Η Ιορδανία έχει γίνει μία από τις τρεις πιο φτωχές σε νερό χώρες στον κόσμο, με εκτιμώμενη διαθέσιμη ποσότητα 61 κυβικά μέτρα νερού ανά κάτοικο ετησίως, πολύ κάτω από το όριο των 500 κυβικών μέτρων που χαρακτηρίζει τη λειψυδρία. Η πίεση στους πολύ περιορισμένους πόρους έχει αυξηθεί από την κλιματική αλλαγή και τους εκατομμύρια πρόσφυγες σε αυτό το σταθερό βασίλειο τις τελευταίες δεκαετίες.
Η χείρα βοηθείας της ΕΕ στον τομέα των υδάτων
Η Ευρωπαϊκή Ένωση συγχρηματοδοτεί μεγάλο αριθμό έργων μέσω επιχορηγήσεων και δανείων, μαζί με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και αναπτυξιακούς οργανισμούς, όπως η γερμανική KfW και η γαλλική AFD, για να διασφαλίσει ότι οι πολίτες διαθέτουν επαρκή ποσότητα νερού και να προωθήσει τη βιώσιμη ανάπτυξη της Ιορδανίας. Τα έργα αυτά περιλαμβάνουν την κατασκευή του εργοστασίου παραγωγής πόσιμου νερού Wadi al Arab II, την ανακαίνιση της δεξαμενής νερού του Ιρμπίντ και τον εκσυγχρονισμό των μονάδων επεξεργασίας νερού, ώστε οι αγρότες να μπορούν να αρδεύουν τα χωράφια τους με ανακυκλωμένο νερό.
Η ΕΕ είναι επίσης ένας από τους κύριους υποστηρικτές του μεγαλεπήβολου έργου με την ονομασία «Άκαμπα-Αμμάν», το οποίο περιλαμβάνει την κατασκευή ενός από τα μεγαλύτερα εργοστάσια αφαλάτωσης στον κόσμο στην Ερυθρά Θάλασσα και την άντληση νερού 450 χιλιομέτρων προς την πρωτεύουσα. «Αν το έργο αυτό δεν πετύχει, δεν θα έχουμε αρκετό νερό για τη γεωργία ή τη βιομηχανία. Επενδυτές έρχονται για να υποβάλουν προσφορές για το έργο αυτό, οπότε ελπίζουμε ότι θα τα καταφέρουμε», δήλωσε στο Euronews ο Ιορδανός υπουργός Υδάτων και Άρδευσης Raed Abu Soud.
Η αναζήτηση της Ευρώπης για «μη συμβατικό» νερό
Η αφαλάτωση είναι ένας από τους «μη συμβατικούς» υδάτινους πόρους στους οποίους βασίζονται ήδη σε μεγάλο βαθμό ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ισπανία, η Κύπρος και η Πορτογαλία. Όμως η πρακτική αυτή είναι ενεργοβόρα και η άλμη που απορρίπτεται μπορεί να βλάψει τα θαλάσσια οικοσυστήματα. Η Κύπρος είναι επίσης πρωτοπόρος στην Ευρώπη στην επαναχρησιμοποίηση των λυμάτων για άρδευση, μια πιο κυκλική λύση που η Ευρωπαϊκή Ένωση θέλει να μεγιστοποιήσει και να καταστήσει πιο αποτελεσματική.
Το 2023, η Κύπρος ανακύκλωσε περίπου 29 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού, τα δύο τρίτα των οποίων χρησιμοποιήθηκαν για τη στήριξη της γεωργίας. Το άλλο μέρος χρησιμοποιείται για τον εμπλουτισμό των υδροφορέων, σύμφωνα με το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων (ΤΑΥ), το οποίο υπάγεται στον Υπουργό Γεωργίας.
«Πρέπει να αξιοποιήσουμε στο έπακρο κάθε σταγόνα, καθώς η ιστορία μας έχει δείξει ότι η αποθήκευση του νερού της βροχής σε φράγματα δεν αποτελεί μόνιμη λύση», δήλωσε η Γιάννα Οικονομίδου, από το ΤΑΥ. Το 2008, όταν η Κύπρος βίωνε σοβαρή ξηρασία, η χώρα αναγκάστηκε να εισάγει πόσιμο νερό από την Ελλάδα.
Η αναμενόμενη στρατηγική της ΕΕ για την ανθεκτικότητα των υδάτων
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να παρουσιάσει φέτος τη στρατηγική της για την ανθεκτικότητα του νερού, η οποία αναμένεται να προωθήσει την αποδοτικότητα, την επαναχρησιμοποίηση του νερού και την κυκλικότητα μέσω επενδύσεων και καινοτομίας σε ολόκληρο τον τομέα. Μια συνιστώσα θα είναι η βελτίωση της καταπολέμησης της ρύπανσης των υδάτων, ενώ μια νέα ευρωπαϊκή οδηγία προβλέπει τη χρηματοδοτική συμμετοχή των βιομηχανιών καλλυντικών και φαρμάκων στην εγκατάσταση πρόσθετης επεξεργασίας σε μεγάλες μονάδες επεξεργασίας λυμάτων για την εξάλειψη των μικρο-ρυπαντών.
«Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πρωτοπόρος σε αυτόν τον τομέα. Η γνώση οδηγεί την πολιτική και η πολιτική θα οδηγήσει την τεχνολογική πρόοδο», δήλωσε στο Euronews η Δέσπω Φάττα Κασσινού, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.
