Οι εμπειρογνώμονες αποκάλυψαν πώς τα ακραία καιρικά φαινόμενα αναδιαμορφώνουν ήδη το οικονομικό τοπίο της Ευρώπης.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Σύμφωνα με νέα έρευνα, τα ακραία καιρικά φαινόμενα του φετινού καλοκαιριού θα αφήσουν ένα βαθούλωμα 126 δισεκατομμυρίων ευρώ στην οικονομία της ΕΕ μέχρι το 2029.
Η μελέτη, με επικεφαλής τον Dr Sehrish Usman του Πανεπιστημίου του Μανχάιμ σε συνεργασία με οικονομολόγους της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), διαπίστωσε ότι οι καύσωνες, οι ξηρασίες και οι πλημμύρες επηρέασαν το ένα τέταρτο όλων των περιφερειών της ΕΕ το καλοκαίρι του 2025.
Αυτά τα ακραία καιρικά φαινόμενα προκάλεσαν βραχυπρόθεσμες οικονομικές απώλειες ύψους τουλάχιστον 43 δισεκατομμυρίων ευρώ φέτος, ενώ το συνολικό κόστος αναμένεται να αυξηθεί σε 126 δισεκατομμύρια ευρώ έως το 2029. Οι άμεσες απώλειες ανήλθαν στο 0,26% της οικονομικής παραγωγής της ΕΕ το 2024, σύμφωνα με τη μελέτη.
"Το πραγματικό κόστος των ακραίων καιρικών φαινομένων βγαίνει αργά στην επιφάνεια, επειδή τα γεγονότα αυτά επηρεάζουν ζωές και μέσα διαβίωσης μέσω ενός ευρέος φάσματος καναλιών που εκτείνονται πέρα από τον αρχικό αντίκτυπο. Οι επίσημες εκτιμήσεις συχνά καθυστερούν", εξηγεί ο Usman.
"Το πλαίσιό μας χρησιμοποιεί επικαιροποιημένα δεδομένα και πρόσφατα δημοσιευμένα στοιχεία για τις περιφερειακές επιπτώσεις από την προηγούμενη μελέτη μας για να παρέχει έγκαιρες εκτιμήσεις για το πώς τα ακραία φαινόμενα το καλοκαίρι του 2025 επηρέασαν την οικονομική δραστηριότητα".
Η ταχεία ανάλυση δεν έχει ακόμη υποβληθεί για αξιολόγηση από ομοτίμους, αλλά βασίζεται σε σχέσεις μεταξύ καιρικών και οικονομικών δεδομένων που δημοσιεύθηκαν στο σε μιαξεχωριστή ακαδημαϊκή μελέτη νωρίτερα αυτό το μήνα.
Το κρυφό κόστος μπορεί να πολλαπλασιαστεί με την πάροδο του χρόνου
Σε αντίθεση με τις παραδοσιακές εκτιμήσεις που επικεντρώνονται αποκλειστικά στις κατεστραμμένες υποδομές ή κτίρια, η παρούσα έρευνα επιχειρεί να λάβει υπόψη της το κρυφό κόστος που πολλαπλασιάζεται και διαχέεται με την πάροδο του χρόνου. Αυτό περιλαμβάνει πράγματα όπως η απώλεια εσόδων από τον τουρισμό, οι επιπτώσεις στην παραγωγικότητα ή η διαταραχή της αλυσίδας εφοδιασμού.
Συνολικά, 96 περιοχές αντιμετώπισαν καύσωνες, 195 υπέστησαν ξηρασία και 53 περιοχές επηρεάστηκαν από πλημμύρες. Κάθε τύπος ακραίων καιρικών φαινομένων επηρεάζει την οικονομική δραστηριότητα με διαφορετικούς τρόπους.
Η ζέστη μειώνει την παραγωγικότητα, ιδίως στους τομείς των κατασκευών και της φιλοξενίας. Οι υψηλές θερμοκρασίες μειώνουν τον αριθμό των ωρών που μπορούν να εργαστούν οι οικοδόμοι, για παράδειγμα. Σύμφωνα με ανάλυση της World Weather Attribution (WWA), η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή εκτιμάται ότι τριπλασίασε τον αριθμό των νεκρών σε 12 μεγάλες πόλεις από καύσωνες τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους.
Η ξηρασία επηρεάζει κυρίως τη γεωργία, καταστρέφοντας τις καλλιέργειες όταν είναι παρατεταμένη και δημιουργώντας προβλήματα στις αλυσίδες εφοδιασμού και στους αγρότες.
Οι πλημμύρες προκαλούν άμεσες ζημιές σε υποδομές και κτίρια, αλλά επιφέρουν επίσης έμμεσες οικονομικές απώλειες από ζητήματα που μπορεί να επιμένουν για μήνες, όπως η διακοπή των αλυσίδων εφοδιασμού. Εάν ένα εργοστάσιο καταστραφεί από πλημμύρα, για παράδειγμα, το κόστος περιλαμβάνει την ανοικοδόμηση αλλά και τη χαμένη παραγωγή μέχρι να ανοικοδομηθεί.
Ποια χώρα δέχθηκε το μεγαλύτερο οικονομικό πλήγμα;
Οι μεσογειακές χώρες πλήρωσαν το βαρύτερο τίμημα. Στις χώρες της Νότιας Ευρώπης, όπως η Ισπανία, η Ιταλία, η Πορτογαλία, η νότια Γαλλία και η Ελλάδα, υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος ξηρασίας και καύσωνα.
Η Ιταλία αντιμετώπισε το σοβαρότερο οικονομικό πλήγμα με προβλεπόμενες απώλειες 11,9 δισ. ευρώ το 2025, οι οποίες θα αυξηθούν σε 34,2 δισ. ευρώ έως το 2029. Η Γαλλία ακολούθησε αμέσως μετά με 10,1 δισ. ευρώ άμεσες ζημίες και 33,9 δισ. ευρώ πριν από το τέλος της δεκαετίας.
Η Ισπανία ήταν μεταξύ των χωρών που επλήγησαν περισσότερο, όπου οι ερευνητές εντόπισαν και τους τρεις τύπους ακραίων καιρικών φαινομένων. Οι συνολικές εκτιμώμενες ζημίες της ήταν 12,2 δισ. ευρώ το 2025 και 34,8 δισ. ευρώ έως το 2029.
Οι μικρότερες οικονομίες, όπως η Μάλτα, η Κύπρος και η Βουλγαρία, είναι ιδιαίτερα ευάλωτες. Αν και οι συνολικές απώλειες είναι μικρότερες, αποτελούν πολύ μεγαλύτερο κομμάτι της οικονομικής ικανότητας αυτών των χωρών. Καθεμία από αυτές υπέστη βραχυπρόθεσμες απώλειες που ανέρχονται σε ποσοστό μεγαλύτερο από το 1% της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας τους (ΑΠΑ), ένα μέτρο παρόμοιο με το ΑΕΠ που δείχνει πόση αξία δημιουργεί μια οικονομία.
Αν και οι ζημιές είναι μικρότερες σε χώρες της βόρειας και κεντρικής Ευρώπης, όπως η Δανία, η Σουηδία και η Γερμανία, η συχνότητα και το μέγεθος των ακραίων καιρικών φαινομένων, ιδίως των πλημμυρών, αυξάνονται. Οι συντάκτες της μελέτης προειδοποιούν ότι στη Γερμανία, για παράδειγμα, οι σχετικές απώλειες μπορεί να είναι μικρές λόγω του μεγέθους της οικονομίας της, αλλά οι απόλυτες απώλειες "δεν είναι αμελητέες".
Συνολικά, το άμεσο κόστος των ακραίων καιρικών φαινομένων του φετινού καλοκαιριού ανήλθε στο 0,26% της οικονομικής παραγωγής της ΕΕ το 2024. Μέχρι το 2029, το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 0,78% - μια "οικονομικά σημαντική δυνητική απώλεια", λένε οι ερευνητές.
Η πραγματική οικονομική ζημία θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερη από την αναμενόμενη
Οι συντάκτες της μελέτης τονίζουν ότι οι εκτιμήσεις αυτές είναι πιθανότατα συντηρητικές και θα μπορούσαν να αποτελέσουν την κορυφή του παγόβουνου για το κλιματικό κόστος στην Ευρώπη αυτό το καλοκαίρι.
Δεν έλαβαν υπόψη τους τις σύνθετες επιπτώσεις όταν τα ακραία φαινόμενα συμβαίνουν ταυτόχρονα, όπως οι καύσωνες και οι ξηρασίες. Δεν περιλαμβάνουν επίσης κινδύνους όπως οι πυρκαγιές, οι οποίες έσπασαν ρεκόρ σε όλη την Ευρώπη φέτος, ή τις ζημιές από χαλάζι και άνεμο από καταιγίδες.
Το κόστος αυτών των κλιματικών καταστροφών, προειδοποιούν, "υπερβαίνει κατά πολύ τις απλές μετρήσεις ζημιών και καταστροφών", οι οποίες καλύπτουν ζημιές σε υλικά περιουσιακά στοιχεία που χρησιμοποιούνται συχνά από τους ασφαλιστές.
Οι ερευνητές λένε ότι η μελέτη καθιστά σαφές ότι τα ακραία καιρικά φαινόμενα δεν αποτελούν πλέον μια μακρινή απειλή- διαμορφώνουν ήδη την οικονομική ανάπτυξη της Ευρώπης.
"Η έγκαιρη εκτίμηση των επιπτώσεων βοηθά τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να στοχεύουν τη στήριξη και να προσαρμόζουν τις στρατηγικές, ενώ οι επιπτώσεις των ακραίων φαινομένων εξακολουθούν να εκτυλίσσονται", λέει ο Usman.
Παράλληλα με την επείγουσα μείωση των εκπομπών, ζητούν αυξημένες επενδύσεις για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, όπως η προστασία από τη θερμότητα στις πόλεις ή οι βελτιωμένες πολιτικές διαχείρισης των υδάτων. Επισημαίνουν όμως επίσης ότι τα ίδια τα μέτρα προσαρμογής είναι δαπανηρά και δεν αποτελούν πάντα την πιο παραγωγική χρήση των δημόσιων κονδυλίων, ενώ απαιτούνται ακριβέστερες οικονομικές αναλύσεις για τον σχεδιασμό πολιτικών που θα είναι τόσο αποτελεσματικές όσο και κοινωνικά δίκαιες.