Όταν το έργο ξεκινήσει εμπορική λειτουργία το επόμενο έτος, αναμένεται να γίνει ο πρώτος πλήρως λειτουργικός υπεράκτιος χώρος αποθήκευσης CO2 της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Εμφανίζεται αρχικά ως μια κουκκίδα στον ορίζοντα, το απομακρυσμένο κοίτασμα πετρελαίου Nini στη σκληροτράχηλη Βόρεια Θάλασσα της Ευρώπης σταδιακά γίνεται ορατό από το ελικόπτερο.
Μέχρι πρότινος χρησιμοποιούνταν για την εξόρυξη ορυκτών καυσίμων. Τώρα αποκτά δεύτερη ζωή, ως μέσο μόνιμης αποθήκευσης του διοξειδίου του άνθρακα που θερμαίνει τον πλανήτη κάτω από τον θαλάσσιο πυθμένα.
Σε μια διαδικασία που σχεδόν αντιστρέφει την εξόρυξη πετρελαίου, ο χημικός κολοσσός INEOS σχεδιάζει να εγχύει υγροποιημένο CO2 βαθιά σε εξαντλημένα κοιτάσματα πετρελαίου, 1.800 μέτρα κάτω από τον θαλάσσιο πυθμένα.
Το Associated Press πραγματοποίησε μια σπάνια επίσκεψη στην πλατφόρμα Siri, κοντά στο μη επανδρωμένο κοίτασμα Nini, το τελικό στάδιο στις προσπάθειες της INEOS για δέσμευση και αποθήκευση CO2, με την ονομασία Greensand Future.
Όταν το έργο ξεκινήσει εμπορική λειτουργία του χρόνου, το Greensand αναμένεται να γίνει ο πρώτος πλήρως λειτουργικός υπεράκτιος χώρος αποθήκευσης CO2 της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι περιβαλλοντολόγοι λένε ότι η δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα, γνωστή και ως CCS, έχει ρόλο στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, αλλά δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως δικαιολογία από τις βιομηχανίες για να αποφύγουν τη μείωση των εκπομπών.
Μελλοντικά σχέδια
Ο Mads Gade, διευθύνων σύμβουλος της INEOS Energy Europe, λέει ότι αρχικά θα αρχίσει να αποθηκεύει 363.000 μετρικούς τόνους διοξειδίου του άνθρακα τον χρόνο, κλιμακώνοντας έως και 7,3 εκατομμύρια μετρικούς τόνους ετησίως μέχρι το 2030.
«Η Δανία μπορεί να αποθηκεύσει ποσότητες που υπερβαίνουν τις εκπομπές μας για αρκετούς αιώνες», λέει ο Gade. «Μπορούμε να δημιουργήσουμε έναν κλάδο που θα στηρίξει την Ευρώπη στην αποθήκευση ενός μεγάλου μέρους του CO2 εδώ.»
Το Greensand έχει συνάψει συμφωνίες με δανικές εγκαταστάσεις βιοαερίου για να αποθηκεύουν μόνιμα τις δεσμευμένες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στα εξαντλημένα κοιτάσματα του πεδίου Nini.
Ένα «τερματικό CO2» που θα αποθηκεύει προσωρινά το υγροποιημένο αέριο κατασκευάζεται στο λιμάνι του Έσμπιεργκ, στη δυτική ακτή της δανικής χερσονήσου της Γιουτλάνδης.
Ένα ειδικά κατασκευασμένο πλοίο μεταφοράς, με την ονομασία «Carbon Destroyer 1», βρίσκεται επίσης υπό κατασκευή στην Ολλανδία.
Λύση για το κλίμα
Οι υποστηρικτές της τεχνολογίας δέσμευσης άνθρακα λένε ότι πρόκειται για λύση για το κλίμα, επειδή μπορεί να αφαιρεί το αέριο του θερμοκηπίου που αποτελεί τον μεγαλύτερο κινητήριο παράγοντα της κλιματικής αλλαγής και να το θάβει βαθιά στο υπέδαφος.
Επισημαίνουν ότι η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος (IPCC), ο κορυφαίος παγκόσμιος φορέας των επιστημόνων του κλίματος, έχει αναφέρει πως η τεχνολογία αυτή είναι εργαλείο στη μάχη κατά της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Η ΕΕ έχει προτείνει την ανάπτυξη τουλάχιστον 227 εκατομμυρίων μετρικών τόνων δυναμικότητας αποθήκευσης CO2 ετησίως έως το 2040, στο πλαίσιο σχεδίων για την επίτευξη καθαρών μηδενικών εκπομπών έως το 2050.
Ο Gade λέει ότι η δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα είναι ένα από τα καλύτερα μέσα για τη μείωση των εκπομπών.
«Δεν θέλουμε να αποβιομηχανίσουμε την Ευρώπη», είπε. «Αντίθετα, θέλουμε να διαθέτουμε μερικά εργαλεία για την απανθρακοποίηση.»
Ειδικοί στη Γεωλογική Υπηρεσία της Δανίας λένε ότι ο ψαμμίτης του Greensand είναι καλά προσαρμοσμένος για την αποθήκευση του υγροποιημένου CO2. Σχεδόν το ένα τρίτο του όγκου του πετρώματος αποτελείται από μικροσκοπικές κοιλότητες, είπε ο Niels Schovsbo, ανώτερος ερευνητής στη Γεωλογική Υπηρεσία της Δανίας και της Γροιλανδίας.
«Διαπιστώσαμε ότι δεν υπάρχουν αντιδράσεις μεταξύ του ταμιευτήρα και του εγχεόμενου CO2. Και βλέπουμε ότι το σφραγιστικό πέτρωμα από πάνω έχει επαρκή ικανότητα να αντέχει την πίεση που προκαλείται όταν αποθηκεύουμε CO2 στο υπέδαφος», πρόσθεσε ο Schovsbo.
«Αυτά τα δύο στοιχεία το καθιστούν ιδανικό σημείο για αποθήκευση ακριβώς εκεί.»
Περιορισμοί και κριτική
Παρότι υπάρχουν πολλές εγκαταστάσεις δέσμευσης άνθρακα σε όλο τον κόσμο, η τεχνολογία απέχει πολύ από την κλίμακα που απαιτείται, μερικές φορές χρησιμοποιεί ενέργεια από ορυκτά καύσιμα στις λειτουργίες της και δεσμεύει μόνο ένα απειροελάχιστο κλάσμα των παγκόσμιων εκπομπών.
Το έργο Greensand στοχεύει να θάβει έως και 7,3 εκατομμύρια μετρικούς τόνους CO2 τον χρόνο μέχρι το 2030. Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας λέει ότι σχεδόν 34,5 δισεκατομμύρια μετρικοί τόνοι CO2 εκπέμφθηκαν παγκοσμίως πέρυσι.
Οι περιβαλλοντικοί ακτιβιστές λένε ότι η CCS έχει χρησιμοποιηθεί ως δικαιολογία από τις βιομηχανίες για να καθυστερήσουν τη μείωση των εκπομπών.
«Θα μπορούσαμε να εφαρμόσουμε την CCS σε εκείνους τους ελάχιστους τομείς όπου οι εκπομπές είναι πραγματικά δύσκολο ή αδύνατο να μειωθούν», είπε η Helene Hagel, επικεφαλής κλιματικής και περιβαλλοντικής πολιτικής στη Greenpeace Δανίας.
«Όταν όμως σχεδόν όλοι οι τομείς της κοινωνίας λένε ότι πρέπει απλώς να συλλάβουμε τις εκπομπές και να τις αποθηκεύσουμε αντί να μειώσουμε τις εκπομπές, εκεί βρίσκεται το πρόβλημα.»
Ενώ ο χημικός κολοσσός εντείνει τις προσπάθειες αποθήκευσης άνθρακα, ελπίζει επίσης να ξεκινήσει ανάπτυξη σε ένα ακόμη, μέχρι τώρα ανεκμετάλλευτο, κοίτασμα πετρελαίου στη Βόρεια Θάλασσα.
«Έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία για τη μετάβαση να παράγουμε εγχώριο ή περιφερειακό πετρέλαιο και φυσικό αέριο, αντί να εισάγουμε ενέργεια με υψηλότερο αποτύπωμα», είπε ο Gade, υπερασπιζόμενος τα σχέδια της εταιρείας.
«Βλέπουμε σκοπό στο να το κάνουμε αυτό για μια περίοδο, καθώς δημιουργούμε τη μετάβαση για την Ευρώπη.»