Το Euronews έκανε μια μεγάλη δημοσιογραφική έρευνα στην νότια Ανδαλουσία για να αναδείξει τις αιτίες και τους παράγοντες που ενισχύουν τη δύναμη του ακροδεξιού κόμματος Vox ενόψει εκλογών
Λα Λίνεα ντε λα Κονσεπσιόν. Μια αστυνομική περιπολία ρουτίνας πάνω από τις ακτές της πόλης, που είναι δίπλα στα Στενά του Γιβραλτάρ και στο Μαρόκο. Αυτή η πόλη της νότιας Ανδαλουσίας είναι γνωστή ως η ευρωπαϊκή πύλη εισόδου τεράστιων ποσοτήτων χασίς. Φορτία ή πακέτα χασίς κατάσχονται συχνά εδώ από την αστυνομία. Τους τελευταίους μήνες έχει αυξηθεί η αστυνομική πίεση στους εμπόρους ναρκωτικών. Το εμπόριο ναρκωτικών στην Λα Λίνεα έχει γίνει τρόπος ζωής, όπως επισημαίνουν οι αστυνομικοί:
«Ναι. Έτσι είναι. Πρέπει να καταλάβετε ότι η κοινωνία εδώ δεν έχει δουλειά. Ζουν από αυτό αλλά και από το λαθρεμπόριο καπνού στην Λα Λίνεα. Η ανεργία είναι πολύ μεγάλη εδώ. Υπάρχουν ελάχιστες δουλειές. Άρα είναι ευκολότερο για τους νέους να ασχοληθούν με αυτές τις δραστηριότητες».
Η προστασία των συνόρων από τα ναρκωτικά και τους μετανάστες, η αυξημένη εγκληματικότητα και η ανεργία είναι τρία από τα θέματα που έχει εκμεταλλευτεί το Vox, το κόμμα της άκρας Δεξιάς που έκανε δυναμική εμφάνιση στις τελευταίες περιφερειακές εκλογές στην Ανδαλουσία.
Είχαμε ραντεβού με εκπροσώπους του κόμματος στην Λα Λίνεα. Αλλά την τελευταία στιγμή, σύμφωνα με άνωθεν εντολές, δεν είμαστε πλέον ευπρόσδεκτοι. Από τα κεντρικά του κόμματος τους είπαν ότι δεν μπορείτε να μας μιλήσουν επίσημα. Αναζητούμε στην αγορά άτομα που υποστηρίζουν το ισπανικό ακροδεξιό κόμμα. Πιστεύουν ότι η ίδρυση του Vox είναι κάτι καλό;
«Το Vox είναι ένα διαφορετικό κόμμα. Ελπίζουμε να αλλάξει κάτι. Προσφέρει κάτι περισσότερο από τα υπόλοιπα κόμματα. Θα δούμε αν κάνει τη διαφορά. Κυρίως στο να βοηθήσει περισσότερο τους εργαζομένους και τις μικρές επιχειρήσεις. Να κάνει περισσότερα για τους φτωχούς και τους απλούς ανθρώπους» επισημαίνει ο μικροπωλητής στην αγορά Χοσέ Σαντιάγο. Μια άλλη πωλήτρια συμπληρώνει:
«Δεν καταλαβαίνω από πολιτική και ούτε θέλω. Γιατί αν ζητήσουμε βοήθεια ή οτιδήποτε άλλο, κανείς δεν θα έρθει να βοηθήσει εμάς τους Ισπανούς. Δεν σας φτάνει; Πρέπει να μεταναστεύσουμε για να αποκτήσουμε δικαιώματα;»
Λίγα χιλιόμετρα πιο πέρα από την Λα Λίνεα, το λιμάνι του Αλγκεσίρας είναι μία από τις βασικές πύλες εισόδου μεταναστών στην Ισπανία. Πλησιάζουμε μια ομάδα υποστηρικτών του Vox που διαδηλώνουν στο Αλγκεσίρας. Δεν θέλουν να μας μιλήσουν. Ο συντονιστής τους δεν είναι εδώ. Κανείς δεν θέλει να μας μιλήσει, αν δεν μας δώσει αυτός την άδεια. Δοκιμάζουμε την τύχη μας λίγο πιο πέρα. Ένας κύριος μας εξηγεί: «Ψηφίζω το Vox, γιατί είμαι Ισπανός. Αυτό είναι όλο. Είναι ξεκάθαρο νομίζω».
Οι γλώσσες λύνονται στην καφετέρια. Θα ψηφίσουν το Vox στο Αλγκεσίρας; «Ναι! Με όλους αυτούς τους μετανάστες που έρχονται και τους βοηθούν! Πηγαίνουν στο δημοτικό συμβούλιο και παίρνουν ρεύμα και νερό. Και τους το πληρώνουν. Και έρχονται από αλλού. Σε κάνουν να θυμώνεις. Ενώ με τους πολίτες εδώ, που είναι από τα χωριά, κανείς δεν τους δίνει σημασία. Δεν πρέπει να βοηθήσεις πρώτα τους δικούς σου ανθρώπους, πριν βοηθήσεις τους ξένους; Πρόσεξε το σπίτι σου, πριν ασχοληθείς με των άλλων» αναφέρει ο Χοσέ Αντόνιο Κορονίλ.
Επιστρέφουμε στην Λα Λίνεα ντε λα Κονσεπσιόν. Το Vox έχει μεγάλη πέραση στη μεσαία τάξη. Στο κέντρο της πόλης, πολλές επιχειρήσεις ελπίζουν σε μείωση των φόρων. Τους το έχει υποσχεθεί το κόμμα. Κανείς όμως δεν το ομολογεί μπροστά στην κάμερα. Ο μόνος που θέλει να μας μιλήσει ανοικτά είναι ο Ντιέγκο Λόπες Μπονίλο μία από τις σημαντικές προσωπικότητες της πόλης, καθηγητής φιλοσοφίας. Υποστηρίζει τις θέσεις του Vox, όσον αφορά στην εδαφική ακεραιότητα της Ισπανίας:
«Το Vox υποστηρίζει ότι πρέπει να μεταρρυθμίσουμε το ισπανικό σύστημα των αυτόνομων περιφερειών, γιατί έχει δημιουργήσει διαφορετικές κατηγορίες περιφερειών. Γιατί η χώρα των Βάσκων να έχει ένα φορολογικό καθεστώς που είναι διαφορετικό από το δικό μου; Και θα ήταν καλό αν το κράτος επανακαθόριζε το εκπαιδευτικό πλαίσιο. Γιατί δεν μπορώ να έχω 17 διαφορετικές, αποκλίνουσες εκδοχές της Ιστορίας, ανάλογα του αν είμαι από την Εξτρεμαδούρα, την Ανδαλουσία ή την Καταλονία. Πιστεύω ότι η τωρινή κατάσταση μπορεί να οδηγήσει σε αποσύνθεση του έθνους, αν δεν ακολουθήσουμε το σωστό δρόμο».
Η εθνική ενότητα είναι το αγαπημένο θέμα των υποστηρικτών του Vox. Ανάμεσά τους είναι και πολλά άτομα των δυνάμεων ασφαλείας. Ένας από αυτούς δέχτηκε να μας μιλήσει με τη γυναίκα του, υπό τον όρο να μην αποκαλύψουμε την ταυτότητά τους. Απογοητευμένος από το Λαϊκό Κόμμα, που είναι το κυριότερο συντηρητικό πολιτικό σχήμα της χώρας, ο αστυνομικός στράφηκε στο Vox. Η γυναίκα του παραμένει πιστή στο Λαϊκό Κόμμα, καθώς θεωρεί ακραίο το Vox. Ο αστυνομικός λέει:
«Έχω πλέον ένα παράθυρο ελπίδας, όσον αφορά στην προστασία της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας και στο Σύνταγμα. Ειδικά μετά τα πρόσφατα γεγονότα που είδαμε στην Καταλονία και όσα έχουν συμβεί τα τελευταία χρόνια στη χώρα των Βάσκων. Τώρα υπάρχει κάποιος φορέας που υπερασπίζεται την ενότητα της χώρας μας. Είμαι Ισπανός, ανεξάρτητα από τις πολιτικές μου ιδέες. Υπερασπίζομαι τη χώρα μας. Αγαπώ τη χώρα μου. Για μένα είναι το συναίσθημα: όταν ακούω τον εθνικό ύμνο, σφίγγεται το στομάχι μου».
Η γυναίκα του υπογραμμίζει: «Αυτό είναι ένα ανδρικό συναίσθημα. Αλλά είναι αλήθεια ότι υπάρχει ένα ανδαλουσιανό στοιχείο του άνδρα του παρελθόντος, του μάτσο της Ιβηρικής χερσονήσου, όπως τον αποκαλούμε στην Ισπανία. Αυτή είναι η πλειοψηφία των ανδρών που ψηφίζουν το Vox: άνδρες που έχουν εξωραΐσει αυτό που είχαμε στο παρελθόν, χωρίς καν να γνωρίζουν τι είναι. Η πλειοψηφία των ψηφοφόρων του Vox, δεν έχουν ζήσει τη δικτατορία, γιατί είναι νέοι. Και γι' αυτό το λόγο πιστεύουν ότι παλιά τα πράγματα ήταν καλύτερα. Γι' αυτό θα ψηφίσουν το κόμμα».
Πηγαίνουμε στα σύνορα που χωρίζουν την πόλη και την Ισπανία από το Γιβραλτάρ. Κάθε μέρα χιλιάδες Ισπανοί πηγαίνουν για δουλειά σε αυτό το μέρος, που ανήκει στους Βρετανούς, εδώ και τρεις αιώνες. Το Vox υποστηρίζει ότι το Γιβραλτάρ πρέπει να επιστρέψει στην Ισπανία. Είναι ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα που προκαλεί συχνά πυκνά εντάσεις. Το Vox έχει υποσχεθεί να δημιουργήσει μια βιομηχανική ζώνη στην Λα Λίνεα για να βάλει τέλος στην οικονομική εξάρτηση της περιοχής από το Γιβραλτάρ. Είναι κάτι που δεν πιστεύουν πολλοί ότι θα γίνει.
Όπως ο Ελάντιο Πέρεζ που ήρθε για να φροντίσει τον πατέρα του. Μόλις γύρισε από μια επίσκεψη στην κόρη του στο Γιβραλτάρ. Ο πατέρας του είναι συνταξιούχος. Εξηγεί: «Το Vox; Δεν έχει καμιά αξία εδώ. Ούτε στην Ισπανία. Το πρώτο πράγμα που είπαν είναι ότι θα κλείσουν τα σύνορα. Το Vox. Εδώ δεν υπάρχουν εργοστάσια. Δεν υπάρχει τίποτε στην Λα Λίνεα». Ο γιος του συμπληρώνει: «Εάν το Vox είχε δύναμη θα έβαζε σε κίνδυνο τη δουλειά μου αλλά και όλων των άλλων που εργάζονται εδώ. Πολλές επιχειρήσεις εξαρτώνται από το Γιβραλτάρ».
Συναντούμε τον Ελάντιο ξανά λίγα χιλιόμετρα πιο πέρα, σε μια περιοχή που ελέγχεται από τους εμπόρους ναρκωτικών. Το οικογενειακό συνεργείο αυτοκινήτων που λειτουργεί μαζί με τον αδελφό του είναι μία από τις λίγες επιχειρήσεις της περιοχής. Το 50% των πελατών προέρχονται από το Γιβραλτάρ. Αν προσθέσουμε το Brexit, η είσοδος του Vox στην τοπική κυβέρνηση θα ήταν καταστροφή. Ο Ελάντιο δεν πιστεύει ότι το φαινόμενο Vox θα κρατήσει πολύ:
«Τα περισσότερα πράγματα που λένε στην προεκλογική τους καμπάνια δεν είναι βιώσιμα και είναι και γελοία. Για παράδειγμα λένε: όχι μετανάστες στη χώρα, θα κλείσουμε τα σύνορα, τέλος οι εκτρώσεις, λιγότερες ελευθερίες. Μου θυμίζει λίγο τη δεκαετία του 1940 και την εποχή του Χίλτερ. Πιστεύω ότι πολλοί ψήφισαν το Vox στην Ανδαλουσία, χωρίς να γνωρίζουν ακριβώς τι αντιπροσωπεύει. Γιατί η Ανδαλουσία έχει εγκαταλειφθεί εντελώς από την κεντρική κυβέρνηση αλλά και την περιφερειακή κυβέρνηση. Και είναι μία από τις περιοχές της Ισπανίας και της Ευρώπης με τον μεγαλύτερο δείκτη ανεργίας. Γι' αυτό πιστεύω ή ελπίζω ότι την τελευταία φορά, αυτό που έγινε, ήταν ουσιαστικά μια ψήφος διαμαρτυρίας».
Σε μια πόλη όπου η ανεργία φτάνει στο 35%, το Vox ελπίζει ότι θα αυξήσει την εκλογική του δύναμη στις προσεχείς εκλογές. Στο μικρό ψαροχώρι της Ατουνάρα, όλοι μοιράζονται το ίδιο αίσθημα εγκατάλειψης. Αποκλεισμένοι από τα χωρικά ύδατα του Γιβραλτάρ και πιεσμένοι από τις ποσοστώσεις που έχει επιβάλλει η Ε.Ε., οι ψαράδες οδηγούνται στην καταστροφή. Αυτό υποστηρίζει ο ψαράς Εστεμπάν Λόπεζ Σαλμερόν. Δεν περιμένει τίποτε από τους πολιτικούς:
«Πιστεύω ολοένα και λιγότερο στην πολιτική. Αυτοί που έχουμε τώρα, μας πουλάν αέρα. Έχουμε ήδη δοκιμάσει τους Σοσιαλιστές, και αυτούς του Λαϊκού Κόμματος. Δεν έκαναν τίποτε. Τίποτε απολύτως. Πολλές υποσχέσεις. Καμιά δεν πραγματοποιήθηκε. Δεν νομίζω ότι είχε φανταστεί κανείς, ακόμη κι αυτοί του Vox ότι θα έφταναν εδώ που έχουν φτάσει. Αλλά όπως σας είπα. Γνωρίζουμε ήδη το κακό. Το έχουμε ζήσει. Μπορούν τα πράγματα να γίνουν χειρότερα; Δεν νομίζω. Ας τους δοκιμάσουμε. Κι αν δεν είναι καλοί, τότε σε 4 χρόνια θα δούμε τι θα κάνουμε. Γιατί έχουμε κουραστεί από τα ψέμματα. Δεν μπορούμε να προχωρήσουμε μπροστά, αν η χώρα δεν σταθεί ξανά στα πόδια της».