Αρκετά μεγάλος είναι ο κατάλογος των θεμάτων που πρέπει να λύσουν Ε.Ε. και ΗΠΑ
Μπορεί η ευρωπαϊκή οικονομία να αναμένει αλλαγές μετά τις αμερικανικές εκλογές; Ο Ντόναλντ Τραμπ χαρακτήρισε την Ε.Ε. ως πρώτο εμπορικό εχθρό και η οικονομία της επλήγη πολύ από τις πολιτικές του «Πρώτα η Αμερική». Θα πληγεί ακόμη περισσότερο αν επανεκλεγεί; Θα βγει κερδισμένη αν εκλεγεί ο Τζο Μπάιντεν; Καθώς οι υπερατλαντικές σχέσεις αλλάζουν, τίποτε δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένο, όπως επισημαίνουν όσοι συναντήσαμε σ’ αυτό το ρεπορτάζ, που ξεκινά από την καρδιά των γαλλικών αμπελώνων.
Αυτή η εταιρία παραγωγής και εμπορίας οίνου βρίσκεται ανάμεσα στην περιοχή της Βουργουνδίας και του Μποζολέ. Το 1/4 των εξαγωγών της πηγαίνει στην αμερικανική αγορά. Η κατάσταση επιδεινώθηκε πριν ένα χρόνο, όταν οι Γάλλοι, οι Γερμανοί και οι Ισπανοί εξαγωγείς κρασιών αναγκάστηκαν να πληρώσουν ένα νέο φόρο 25% στις εξαγωγές τους στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το να διατηρήσουν το μερίδιό τους στην αμερικανική αγορά ήταν κρίσιμο, λόγω ανταγωνισμού. Ο Φιλίπ Μπαρντέ είναι ο διευθύνων σύμβουλος του Maison Loron:
«Πήραμε μια απόφαση που μας πλήττει οικονομικά, να μειώσουμε τις τιμές μας για να πληρώσουμε το φόρο που απαιτείται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό αντιστοιχεί σε εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ. Είναι πολύ σημαντικό για μας. Είναι το ετήσιο κέρδος. Δεν βγάζουμε κάτι από την αμερικανική αγορά. Ελπίζουμε να λυθεί το ζήτημα. Δεν είμαστε σίγουροι». Τι θα γίνει αν κερδίσει ο Δημοκρατικός υποψήφιος τις αμερικανικές εκλογές; _«_Είναι προφανές ότι η αλλαγή προέδρου μπορεί να είναι καλός οιωνός. Ο,τι όμως κι αν συμβεί, η κατάσταση δεν θα λυθεί σύντομα».
Στο στόχο μπήκαν αρκετά ευρωπαϊκά τρόφιμα και ποτά. Οι εξαγωγείς είναι οι παράπλευρες απώλειες μιας μακρόχρονης διαμάχης, μετά της Airbus και της αμερικανικής της ανταγωνίστριας Boeing. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου έκρινε ότι οι ευρωπαϊκές επιχορηγήσεις στην Airbus ήταν παράνομες και αυτό έδωσε στον Ντόναλντ Τραμπ το πράσινο φως πριν ένα χρόνο να επιβάλλει ειδικούς φόρους σε ευρωπαϊκά προϊόντα, ύψους 7,5 δις δολαρίων. Η απάντηση ήρθε στις αρχές Οκτωβρίου, όταν ο ΠΟΕ επέτρεψε στην Ε.Ε. να επιβάλλει δασμούς σε αμερικανικά προϊόντα, ύψους 4 δις δολαρίων ως απάντηση για τις παράνομες επιδοτήσεις της Boeing.
Ο Ντόναλντ Τραμπ είχε συνοψίσει τη φιλοσοφία του για τις εμπορικές σχέσεις Ηνωμένων Πολιτειών-Ε.Ε. πριν από δύο χρόνια: «Έχουμε πολλούς εχθρούς. Η Ε.Ε. είναι εχθρός. Αυτά που μας κάνει στον εμπορικό τομέα. Μας εκμεταλλεύονται».
Η δήλωση αυτή έγινε λίγο αφού η Ε.Ε. επέβαλε νέους φόρους στις αμερικανικές εξαγωγές χάλυβα και αλουμινίου, όπως και σε μια σειρά εμβληματικών αμερικανικών προϊόντων. Ήταν η απάντηση στην αντίστοιχη αμερικανική επιβολή δασμών σε ευρωπαϊκά προϊόντα χάλυβα και αλουμινίου. Οι εμπορικές εχθροπραξίες αναμένεται να συνεχιστούν αν ο Τραμπ βγει νικητής στις 3 Νοεμβρίου.
Εάν οι διαπραγματεύσεις δεν ευοδωθούν, τότε η Ε.Ε. έχει δεσμευτεί να πάρει νέα μέτρα. Ο Βάλντις Ντομπρόβσκις, αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επισημαίνει: «Οι εμπορικές και επενδυτικές μας σχέσεις είναι οι μεγαλύτερες και οι πιο σημαντικές στον κόσμο. Είναι σημαντικό να συνεχίσουμε να διατηρούμε και να αναπτύσσουμε τις υπερατλαντικές μας σχέσεις, γιατί όταν Ε.Ε. και Ηνωμένες Πολιτείες συνεργάζονται, είναι για το καλό του κόσμου. Ήμασταν όμως ξεκάθαροι ότι όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες κάνουν μονομερείς κινήσεις, η Ε.Ε. θα απαντήσει με αντίστοιχο τρόπο. Δεν σκοπεύουμε να οδηγήσουμε τα πράγματα σε κλιμάκωση, αλλά πρέπει να αμυνθούμε».
Παρά τους ειδικούς φόρους που επέβαλε ο Ντόναλντ Τραμπ, το πλεόνασμα εμπορικών συναλλαγών μεταξύ Ε.Ε. και Ηνωμένων Πολιτειών αυξήθηκε σταθερά από τότε που ανέβηκε στην εξουσία, τον Ιανουάριο του 2017. Έτσι το έλλειμμα εμπορικών συναλλαγών για τα αμερικανικά αγαθά στην Ε.Ε. κορυφώθηκε στα τέλη της προηγούμενης χρονιάς.
Νέοι ειδικοί δασμοί αναμένονται αν ο απερχόμενος πρόεδρος κερδίσει δεύτερη θητεία στον Λευκό Οίκο. Υπάρχει ήδη η απειλή ότι θα επιβληθεί φόρος 25% στις εισαγωγές ευρωπαϊκών αυτοκινήτων, όταν οι Ευρωπαίοι ηγέτες ανακοίνωσαν ότι θα επιβάλουν φόρους ψηφιακών υπηρεσιών στους αμερικανικούς πολυεθνικούς γίγαντες της τεχνολογίας. Το σχέδιο έχει αναβληθεί μέχρι τα τέλη του έτους, που είναι και η προθεσμία για να υπάρξει συμφωνία.
Το ζήτημα είναι αρκετά σύνθετο και δεν αναμένεται να λυθεί, όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών, όπως επισημαίνουν ειδικοί και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού: _«Νομίζω ότι η συνολική εικόνα των σχέσεων θα βελτιωθεί θεαματικά, με μια κυβέρνηση Μπάιντεν. Αλλά υπάρχουν άλλα ζητήματα που θα είναι πολύ δύσκολα. Εννοώ το θέμα του ψηφιακού φόρου. Οι Δημοκρατικοί έχουν περισσότερες σχέσεις με τους τεχνολογικούς γίγαντες της Silicon Valley, όπως είναι η Google και το Facebook, σε σχέση με τους Ρεπουμπλικάνους. Η Boeing και η Airbus θα συνεχίσουν να μας απασχολούν. Εάν δείτε το πρόγραμμα του Τζο Μπάιντεν, έχει δεσμευτεί για την πιο επιθετική πολιτική για την υποστήριξη των αμερικανικών προϊόντων που έχουμε δει ποτέ από πρόεδρο. Νομίζω ότι θα έχουμε μια πολύ εσωστρεφή Αμερική την επόμενη μέρα» ε_ξηγεί ο Έντουαρντ Άλντεν, ειδικός σε θέματα αμερικανικής εμπορικής πολιτικής.
Ο Δημοκρατικός υποψήφιος έχει ξεκαθαρίσει ότι τα εσωτερικά ζητήματα θα έχουν προτεραιότητα έναντι των νέων εμπορικών συμφωνιών, αλλά υπάρχει ελπίδα για άμβλυνση της εμπορικής σύγκρουσης: «Είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι ο Τζο Μπάιντεν θα προσπαθήσει να συνεργαστεί με τους Ευρωπαίους για να σώσει οτιδήποτε σώζεται από τον ΠΟΕ. Και υπάρχουν και οι διμερείς σχέσεις με την Ευρώπη. Σ’ αυτό το θέμα ο Μπάιντεν είναι υπέρ του ελεύθερου εμπορίου. Και βλέπω ότι μπορεί να γίνει κάποια πρόοδος. Και φυσικά στα ζητήματα του κλίματος και των αντισταθμιστικών δασμών άνθρακα, που είναι επίσης εμπορικό θέμα, νομίζω ότι θα έχουμε κάποια συμφωνία με τον Τζο Μπάιντεν» τονίζει ο Γκούντραμ Βολφ, διευθυντής στο think tank Bruegel.
Υπάρχει βέβαια και το θέμα των κυρώσεων σε ευρωπαϊκές εταιρίες που συνεργάζονται με το Ιράν, την Κίνα και την Ρωσία. Ο Τζο Μπάιντεν έχει υποσχεθεί ότι θα επαναλάβει τις συζητήσεις με το Ιράν, εφόσον αυτό εκπληρώσει τις πυρηνικές του δεσμεύσεις. Και μοιράζεται τις ανησυχίες του Τραμπ για τις ευρωπαϊκές συμφωνίες με κινεζικές εταιρίες τεχνολογίας και για τον αγωγό αερίου που θα συνδέει τη Ρωσία με την Γερμανία. Αυτή η αβεβαιότητα υποχρεώνει την Ε.Ε. να είναι πιο ενωμένη, αν θέλει να είναι ισχυρή:
«Είμαστε ανοιχτοί για επιχειρηματική συνεργασία, για ελεύθερες και δίκαιες εμπορικές συναλλαγές. Αλλά από την άλλη πλευρά, χρειάζεται να είμαστε πιο δυναμικοί στην προστασία των συμφερόντων και των αξιών μας. Πρέπει να ενισχύσουμε το πακέτο μέτρων μας που έχει να κάνει με την εμπορική μας άμυνα και με την επιβολή την πολιτικής μας. Και αυτό ακριβώς κάνουμε τώρα» υπογραμμίζει ο Βάλντις Ντομπρόβσκις, αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ο Έντουαρντ Άλντςεν συμπληρώνει: _«Το μάθημα είναι ότι η Ε.Ε. πρέπει να προστατέψει σθεναρά τα εμπορικά της συμφέροντα. Το κάνει πολύ καλά τα τελευταία τέσσερα χρόνια, γι’ αυτό το λόγο η κυβέρνηση Τραμπ δεν σημείωσε όση πρόοδο θα ήθελε σε σχέση με τις καταγγελίες εναντίον της Ευρώπης. Νομίζω ότι αυτό θα συνεχιστεί τα επόμενα τέσσερα χρόνια, ανεξάρτητα με το ποιος θα είναι πρόεδρος». _