Ο πρωθυπουργός της χώρας που θα αναλάβει αμέσως μετά την προεδρία της Ε.Ε. κατηγορείται ότι έχει ανοίξει πόλεμο με τα media
Κάθε Παρασκευή στην Λιουμπλιάνα, την πρωτεύουσα της Σλοβενίας, εκατοντάδες διαδηλωτές, πολλοί με ποδήλατα συγκεντρώνονται μπροστά στο Κοινοβούλιο για να εκφράσουν την οργή τους για την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Γιάνεζ Γιάνσα. Σ’ αυτή τη διαδήλωση, βασικό θέμα ήταν και η έκφραση αλληλεγγύης στους Παλαιστινίους, ενάντια στην κυβέρνηση της χώρας που υποστήριξε το Ισραήλ στην τελευταία σύγκρουση. Αλλά όπως και κάθε εβδομάδα από πέρσι, το βασικότερο αίτημα των διαδηλωτών είναι η υπεράσπιση της ελευθερίας του τύπου.
Ο Μπλαζ Ζγκάγκα είναι γνωστός δημοσιογράφος στη χώρα. Κάνει ερευνητική δημοσιογραφία. Όταν αμφισβήτησε τη νομιμότητα και τον τρόπο διαχείρισης της πανδημίας από την κυβέρνηση, δέχτηκε επίθεση λάσπης και κατασυκοφάντησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ένα ανώνυμο, υβριστικό tweet ενάντια στον δημοσιογράφο χρησιμοποιήθηκε και διαδόθηκε από τον λογαριασμό στο twitter της κυβερνητικής ομάδας διαχείρισης της πανδημίας: «Μετά από αυτό το tweet, όλοι οι κονδυλοφόροι της προπαγάνδας της σλοβενικής κυβέρνησης άρχισαν να γράφουν για μένα, λέγοντας ότι είμαι δημοσιογράφος του βαθέως κράτους και ότι έλεγα ψέμματα. Μετά δέχτηκα δεκάδες απειλές για τη ζωή μου».
Μετά από έκκληση αρκετών διεθνών ενώσεων για την ελευθερία του τύπου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε από την σλοβενική κυβέρνηση να διασφαλίσει τη ζωή και τη σωματική ακεραιότητα του δημοσιογράφου: «Σχεδόν όλες αυτές οι απειλές σταμάτησαν αμέσως. Σαν κάποιος να πάτησε ένα κουμπί. Είναι μια σαφής ένδειξη ότι κάποιος πάτησε το κουμπί και για να ξεκινήσουν οι απειλές» υπογραμμίζει.
Ο δημοσιογράφος αναφέρεται στον ιδιαίτερα αμφιλεγόμενο και υπερσυντηρητικό Σλοβένο πρωθυπουργό Γιάνεζ Γιάνσα. Από τότε που πήρε την εξουσία, πριν ένα χρόνο, κατηγορεί διαρκώς τα media, από τον ιστότοπο της κυβέρνησης, ότι λένε ψέμματα για την κυβέρνησή του. Τον αποκαλούν μάλιστα Στρατηγό Twitto, καθώς δεν χάνει ευκαιρία να επιτεθεί στους δημοσιογράφους που δεν του αρέσουν, μέσα από τα social media. Ανάμεσα στα τελευταία ζητήματα που προέκυψαν είναι η αναστολή της χρηματοδότησης του STA, του Εθνικού Πρακτορείου Ειδήσεων, κάτι που προκάλεσε την αντίδραση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι μπλόκαρε τα χρήματα, γιατί δεν έχει λάβει τα απαραίτητα έγγραφα από το πρακτορείο. Η διεύθυνση του STA λέει ότι αυτό είναι ψέμα. Σύμφωνα με την αρχισυντάκτρια του πρακτορείου, Μπάρμπαρα Στρούκελ, αυτό θα αντιμετωπίσει σοβαρό πρόβλημα, καθώς η κρατική χρηματοδότηση αντιπροσωπεύει το ήμισυ των εσόδων του: «Φέτος είναι η προεδρία της Σλοβενίας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και ταυτόχρονα η χώρα γιορτάζει την επέτειο των 30 χρόνων από την ανεξαρτησία της. Η οικονομική ρευστότητα απειλεί την εφαρμογή των εκδοτικών σχεδίων και των επενδύσεων για την ανάπτυξη του πρακτορείου».
Πολλά ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένων και των πιο επικριτικών απέναντι στην κυβέρνηση δεν έλαβαν φέτος κρατικά κονδύλια. Είναι μια προσπάθεια, σύμφωνα με πολλούς, να φιμωθούν τα μέσα που δεν συμμορφώνονται με την κυβερνητική γραμμή. Το Υπουργείο Πολιτισμού που έχει στην αρμοδιότητά του τα media, αρνείται τις κατηγορίες. Η διάθεση των κονδυλίων βασίστηκε στην ποιότητα των προτάσεων που υπεβλήθησαν, χωρίς καμιά πολιτική εύνοια, λένε οι εκπρόσωποι του Υπουργείου, που συναντήσαμε:
«Είναι ένας διαγωνισμός. Οι εταιρίες ΜΜΕ πρέπει να διαγωνιστούν για να πάρουν τα χρήματα. Με τις προηγούμενες κυβερνήσεις, όλα τα media έπαιρναν κάποια χρήματα. Μια επιτροπή ειδικών στο Υπουργείο αποφάσισε ότι όλα πρέπει να γίνονται με πιο αξιοκρατικό τρόπο» εξηγεί ο Μίτια Ίρσιτς, υπεύθυνος δημοσίων σχέσεων του Υπουργείου Πολιτισμού της Σλοβενίας. Η Ούρσουλα Μένι Ντοκλ είναι διευθύντρια στον τμήμα media του Υπουργείου: «Ο στόχος μας είναι να διευκολύνουμε τη δημιουργία περιεχομένου για να διασφαλίσουμε τον πλουραλισμό και τις διαφορετικές απόψεις στα διάφορα ζητήματα».
Αυτός ο στόχος στα μάτια πολλών Σλοβένων δημοσιογράφων υποκρύπτει διάθεση για μεγαλύτερο έλεγχο των μέσων. Είναι μια διαδεδομένη άποψη στο RTV Slovenia, τη δημόσια τηλεόραση. Ο πρωθυπουργός κατηγορεί διαρκώς το κανάλι ότι διαδίδει ψέματα και προσπαθεί να βλάψει την κυβέρνηση.
Από τα χρόνια που ήταν ακόμη στην αντιπολίτευση, οι γυναίκες ήταν ο βασικός στόχος του σημερινού πρωθυπουργού της χώρας. Η Γέλενα Άσιτς είναι μία από τις βασικές παρουσιάστριες του RTV. Έχει δεχθεί πολλές επιθέσεις στα social media, από μέσα που πρόσκεινται στο κόμμα του Γιάνεζ Γιάνσα: «Αυτή η πίεση είναι πολύ επικίνδυνη, γιατί τώρα όταν θέλεις να παρουσιάσεις κάποια θέματα στην εκπομπή σου, σκέφτεσαι τις συνέπειες, τις επιθέσεις που θα δεχτείς λόγω των θεμάτων αυτών. Ασχολείσαι λοιπόν με πιο ασφαλή θέματα, εξαιτίας αυτής της κατάστασης. Αυτές οι επιθέσεις οδηγούν λοιπόν στην αυτολογοκρισία, που είναι τεράστιο πρόβλημα στην Σλοβενία».
Ο συνάδελφός της Ιγκόρ Πίρκοβιτς, παρουσιαστής μιας κοινοβουλευτικής εκπομπής στο κανάλι, δεν θεωρεί ότι είναι κάτι σημαντικό. Πιστεύει ότι οι επιθέσεις στα social media είναι μέρος της δουλειάς. Αρνείται ότι υπάρχει πίεση από την κυβέρνηση της χώρας: «Οι δημοσιογράφοι μπορούν να κάνουν κριτική. Αυτό κάνουν και με την τωρινή κυβέρνηση. Δεν τους εμποδίζει κανείς να κάνουν τη δουλειά τους και δεν υπάρχουν συνέπειες. Υπήρχαν πιέσεις στους δημοσιογράφους, αλλά από την προηγούμενη κυβέρνηση. Καταρχάς, υπήρχε και συνεχίζει να υπάρχει μεγάλο πρόβλημα με την πίεση που ασκούν στους δημοσιογράφους οι ιδιοκτήτες των ΜΜΕ».
Είναι μια νύξη για τη συγκέντρωση των μεγάλων ΜΜΕ στην Σλοβενία, που χαρακτηρίζονται ως αριστερά και αντικυβερνητικά από τον πρωθυπουργό. Οι σύμμαχοί του δημιούργησαν τα δικά τους μέσα, με την υποστήριξη, σε κάποιες περιπτώσεις, Ούγγρων επενδυτών που είναι φιλικά διακείμενοι στον Βίκτορ Όρμπαν.
Το Nova24 TV, είναι ένα κανάλι, που σύμφωνα με τους επικριτές του φλερτάρει με την άκρα δεξιά. Ο αρχισυντάκτης και διευθυντής του, Μπόρις Τόμασιτς παρουσιάζει μια εκπομπή με τίτλο «Ποιος σου λέει ψέματα;», η οποία ξεκίνησε στην αρχή της πανδημίας: «Είναι απίστευτο πόσα fake news υπήρχαν και συνεχίζουν να υπάρχουν στα κυρίαρχα ΜΜΕ. Αυτό που κάνω λοιπόν είναι να φωτίζω την χειραγώγηση και τα ψέμματα. Παρουσιάζω την άλλη πλευρά, την αλήθεια και δείχνω αν προσπαθούν να χειραγωγήσουν τον κόσμο».
Ο Πρίμοζ Σίρμαν είναι ένας από τους στόχους της εκπομπής. Είναι γνωστός για μια μεγάλη έρευνα που έκανε σε σχέση με ένα σκάνδαλο χρηματοδότησης του κόμματος του Γιάνεζ Γιάνσα, στο οποίο εμπλέκεται ένας από τους συμβούλους του. Αυτός και άλλοι δύο δημοσιογράφοι της διαδικτυακής ειδησεογραφικής σελίδας «Χωρίς λογοκρισία», δέχτηκαν 39 αγωγές για δυσφήμιση, από τον άνθρωπο που είναι στο επίκεντρο της έρευνας για ξέπλυμα μαύρου χρήματος: «Ο στόχος τους είναι σαφής. Θέλουν να μας καταστρέψουν επαγγελματικά και προσωπικά. Βασικά θέλουν να μας κλείσουν. Να σταματήσουμε να δουλεύουμε. Αυτός είναι ο στόχος τους. Δεν φοβόμαστε. Θα συνεχίσουμε να κάνουμε τη δουλειά μας. Και γι’ αυτό το λόγο έχουν πρόβλημα μαζί μας, γιατί δεν θέλουμε να παίξουμε το πολιτικό παιχνίδι κανενός. Θέλουμε να κάνουμε τη δουλειά μας ελεύθερα, γιατί ζούμε σε μια ελεύθερη δημοκρατική χώρα».
Λίγες μέρες αργότερα, δεκάδες χιλιάδες βγήκαν ξανά στους δρόμους της Λιουμπλιάνα για να ζητήσουν την παραίτηση του Γιάνες Γιάνσα και πρόωρες εκλογές.