Πώς μπορούμε να διαχειριστούμε τον Δούναβη με βιώσιμο τρόπο; Στην Αυστρία και την Σλοβακία, οι ερευνητές μελετούν τον ανθρώπινο αντίκτυπο στο ποτάμι και τις πιθανές λύσεις.
Ο Δούναβης είναι ένας περιβαλλοντικός θησαυρός. Είναι όμως ταυτόχρονα ένα από τα ποτάμια που έχουν υποστεί τρομερές αλλαγές. Τα κανάλια, τα προστατευτικά αντιπλημμυρικά έργα και τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια έχουν αλλάξει τη φυσική του ισορροπία. Αυτό συμβαίνει στα σύνορα Σλοβακίας και Αυστρίας.
Ο Μάρτιν Γκλας από το Πανεπιστήμιο Φυσικών Πόρων και Επιστημών της Ζωής στη Βιέννη αναφέρει: «Σ' εκείνο το σημείο__, δημιουργείται ένας άλλος ταμιευτήρας κοντά στην Μπρατισλάβα. Και εκεί έχουμε μεγαλύτερη καθίζηση».
Αυτή η περιοχή βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα πιο πάνω από ένα μεγάλο φράγμα που εμποδίζει τη ροή των ιζημάτων. Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο υπερχείλισης, εμποδίζει την ναυσιπλοΐα και επηρεάζει την ποιότητα του νερού και την οικολογία. Οι ερευνητές μελετούν τη συμπεριφορά του ποταμού, επειδή υπάρχει ανισορροπία σε αυτό το ζήτημα.
Η Καταρίνα Χολούμποβα εργάζεται στο Ινστιτούτο Έρευνας των Υδάτων στην Μπρατισλάβα: «Όπου υπάρχει ανισορροπία, υπάρχουν περισσότερα ιζήματα και μικρότερη δύναμη ροής, άρα δημιουργείται καθίζηση. Και το αντίστροφο: όπου υπάρχουν λιγότερα ιζήματα και περισσότερο νερό, τότε δημιουργείται διάβρωση. Η κατανόηση του προβλήματος μπορεί να μας βοηθήσει στη λήψη αποτελεσματικών μέτρων για τη βελτίωση της κατάστασης».
Το πρότζεκτ DREΑΜ, του οποίου επικεφαλής είναι ο καθηγητής Χέλμουτ Χάμπερζακ, στοχεύει στην καλύτερη μελέτη του φαινομένου ώστε να υπάρξει σωστή διαχείριση των ιζημάτων στα σύνορα Αυστρίας-Σλοβακίας. Ο προϋπολογισμός του είναι 13,5 εκατομμύρια ευρώ. Πάνω από το 60% αυτού του ποσού δίνεται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Συνοχής.
Για να κατανοήσουν καλύτερα τη μορφοδυναμική του Δούναβη, οι επιστήμονες κάνουν προσομοιώσεις σ’ αυτό το εργαστήριο στην Βιέννη. Έχουν δημιουργήσει υπολογιστικά μοντέλα που βοηθούν τις αρχές αλλά και τις εταιρίες να πάρουν καλύτερες αποφάσεις. Αντιμετωπίζουν όμως ένα πρόβλημα κλίμακας: «Σ’ αυτό το μικρό κανάλι, το πρόβλημα που έχουμε είναι ότι πρέπει να κλιμακώσουμε τις διαδικασίες. Μπορούμε να μεγαλώσουμε το πλάτος και το βάθος, αλλά όταν θέλουμε να πολλαπλασιάσουμε τα ιζήματα, έχουμε πρόβλημα. Όσο μικρότερη κλιμάκωση έχουμε, τόσο καλύτερα είναι» εξηγεί ο Μάρτιν Γκλας από το Πανεπιστήμιο Φυσικών Πόρων και Επιστημών της Ζωή.
Γι’ αυτό κατασκευάζεται ένα τεράστιο εργαστήριο υδραυλικής μηχανικής κλίμακας 1:1 στη Βιέννη, με τη μοναδική ικανότητα της απόρριψης 10.000 λίτρων το δευτερόλεπτο. Είναι το ισοδύναμο με 60 μπανιέρες με νερό το δευτερόλεπτο. Οι δυνατότητες που ανοίγονται θα βοηθήσουν στην υιοθέτηση καινοτόμων μέτρων για τη βιώσιμη διαχείριση του νερού.
Η Κριστίνε Ζίντελαρ είναι επικεφαλής του εργαστηρίου στο Πανεπιστήμιο Φυσικών Πόρων και Επιστημών της Ζωής στη Βιέννη: «Τα ποτάμια είναι η σανίδα σωτηρίας του περιβάλλοντός μας. Οι άνθρωποι περνούν ωραία εκεί. Είναι απαραίτητα για τα ζώα και τα φυτά. Πρέπει λοιπόν να αποκαταστήσουμε τα ποτάμια συστήματα. Είμαστε σίγουροι ότι με αυτό το εργαστήριο υδραυλικής μηχανικής θα συνεισφέρουμε στη λύση των προβλημάτων».
Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι η έρευνά τους θα βοηθήσει στην αποκατάσταση της ισορροπίας των ιζημάτων σε πολλά ποτάμια του κόσμου.