Η έκθεση του Ευρωπαϊκού Δικτύου για την Καταπολέμηση της Φτώχειας επισημαίνει τη δικαιότερη φορολόγηση ως εργαλείο για την αποφυγή της περιθωριοποίησης.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ φτώχεια έχει πολλά πρόσωπα, αλλά το πιο συνηθισμένο πρόσωπό της είναι αυτό της γυναίκας, όπως της Ζενεβιέβ Μπαέρτ, που ζει στο Βέλγιο και είναι 54 ετών. Η απώλεια της οικογενειακής επιχείρησης ως έφηβη και η φροντίδα των πέντε παιδιών της ως ανύπαντρη μητέρα την έσπρωξαν σε μια κατάσταση φτώχειας από την οποία προσπαθεί να ξεφύγει.
«Είχα μια περίοδο που ήμουν φτωχή και δεν το ήξερα», λέει σε συνέντευξή της στο Euronews. Όμως η ίδια μπόρεσε να συνειδητοποιήσει την κατάστασή της χάρη στα δίκτυα βοήθειας, κάτι που την ώθησε να «αγωνιστεί με διαφορετικό τρόπο, με άλλα όπλα» και την απέτρεψε από το να κατηγορεί τον εαυτό της. «Είναι η κοινωνία που δεν βάζει πράγματα γύρω μου ώστε να μπορέσω να εξελιχθώ», λέει.
Είναι ένα από τα 95,3 εκατομμύρια άτομα στην Ευρωπαϊκή Ένωση που το 2022 αντιμετώπιζαν τον κίνδυνο του κοινωνικού αποκλεισμού ή της φτώχειας. Σύμφωνα με τη Eurostat, την ευρωπαϊκή στατιστική υπηρεσία, πρόκειται για το 22% του πληθυσμού της ΕΕ. Χώρες όπως η Ρουμανία (34%), η Βουλγαρία (32%), η Ελλάδα και η Ισπανία (αμφότερες 26%), βρίσκονται στην κορυφή του καταλόγου.
Η Μπαέρτ ανήκει σε μία από τις πιο ευάλωτες ομάδες: τις γυναίκες. Αυτό προκύπτει από έκθεση του Ευρωπαϊκού Δικτύου κατά της Φτώχειας (EAPN ) που παρουσιάστηκε τη Δευτέρα στις Βρυξέλλες. Η φτώχεια των γυναικών «επιδεινώνεται από τις χαμηλές αμοιβές και τις ευθύνες φροντίδας και είναι πιο πιθανό να απασχολούνται με μερική ή προσωρινή απασχόληση». Για παράδειγμα, ο φάκελος προειδοποιεί ότι στην Αυστρία περίπου το 50% των γυναικών εργάζονται με μερική απασχόληση προκειμένου να φροντίζουν τα παιδιά τους, με αποτέλεσμα να εξαρτώνται οικονομικά από τους συντρόφους τους.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του EAPN Κάρλος Σοσίας, η κατάσταση είναι "διαρθρωτική". Υπάρχει «μια διαφορά σε όλες τις παραμέτρους της φτώχειας μεταξύ ανδρών και γυναικών, υπέρ των ανδρών, κατά των γυναικών». Ως εκ τούτου, για τον Σοσίας, τα μέτρα που θα θέσουν τέρμα στις διαφορές μεταξύ των δύο φύλων πρέπει να υπερβαίνουν τις τρέχουσες πολιτικές προστασίας και να παραπέμπουν σε μια καλύτερη ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής.
Για την Μπάερτ, η δυνατότητα να μπορεί να πηγαίνει τα παιδιά της στον παιδικό σταθμό ήταν καθοριστικής σημασίας. "Είναι σημαντικό για τη μητέρα, επειδή μπορεί να χειραφετηθεί, και είναι σημαντικό για το παιδί, επειδή μαθαίνει ήδη την κοινωνικοποίηση σε αυτή την ηλικία", εξηγεί.
Αλλά ο Σοσίας ζητά επίσης αλλαγές στη φορολογία των μονογονεϊκών οικογενειών, οι οποίες αποτελούν το 80% των μονογονεϊκών οικογενειών με εξαρτώμενα παιδιά. «Χρειαζόμαστε φορολογικές πολιτικές που να επιτρέπουν και ορισμένους αρνητικούς φόρους για τη στήριξη οικογενειών σε πιο ευάλωτες καταστάσεις», λέει.
Η Μπαέρτ λέει ότι η φτώχεια έχει επηρεάσει τη ζωή και τις ευκαιρίες των παιδιών της. «Είχα μια πολύ κακή εμπειρία από το σχολείο, επειδή υπάρχουν πολλές διακρίσεις σε βάρος των παιδιών από μειονεκτικό περιβάλλον», λέει. Επιπλέον, της έχει λείψει η ενσυναίσθηση άλλων γονέων ή σχολείων. «Αυτό αφήνει τα σημάδια του στα παιδιά, ανεξίτηλα σημάδια», τονίζει.
Το κόστος στέγασης αυξάνει τον κίνδυνο φτώχειας
Η έκθεση προειδοποιεί επίσης ότι η αύξηση των τιμών των κατοικιών και ο υψηλός πληθωρισμός έχουν πλήξει περισσότερο τις ευάλωτες ομάδες, συμπεριλαμβανομένων των νέων και των ατόμων με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο. Αυτό συμβαίνει στην Πορτογαλία, όπου η έκθεση εξηγεί ότι «το 2022, το 19,4% του πληθυσμού που βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας επιβαρύνθηκε υπερβολικά από το κόστος στέγασης, σε σύγκριση με το 2,2% του πληθυσμού που δεν βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας».
Επιπλέον, το κείμενο προειδοποιεί ότι σε ολόκληρη την Πορτογαλία υπάρχουν 2,8 εκατομμύρια νοικοκυριά με οικονομικά προβλήματα που σχετίζονται με τη στέγαση.
Οι δυσκολίες που σχετίζονται με τη στέγαση, όπως η αδυναμία διατήρησης σε επαρκή θερμοκρασία το χειμώνα, είναι επίσης υψηλότερες μεταξύ των ομάδων που βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας. Σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες στην ΕΕ το 2024, η ενεργειακή φτώχεια «σε όλα τα κράτη μέλη είναι υψηλότερη για τα άτομα που βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας, κυμαινόμενη από 3,9% στη Φινλανδία έως 50,6% στην Κύπρο, ενώ ο μέσος όρος της ΕΕ είναι 20,2%».