Από την πλήρη «ησυχία για σκέψη και περισυλλογή» δύο ημέρες πριν από την ψηφοφορία έως την πλήρη ελευθερία του λόγου
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΟι περίοδοι σιωπής στην προεκλογική εκστρατεία πριν από την ψηφοφορία είναι κοινές σε αρκετά κράτη - μέλη της ΕΕ. Οι απαγορεύσεις αυτές επηρεάζουν διάφορα μέσα ενημέρωσης, τα οποία δεν μπορούν πλέον να μοιράζονται πληροφορίες για τους υποψηφίους ή να σχολιάζουν δημοσκοπήσεις. Στόχος είναι να δοθεί στους ψηφοφόρους μια περίοδος περισυλλογής χωρίς να επηρεάζονται από εξωτερικά στοιχεία.
Σύμφωνα με μελέτη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, οι περισσότεροι ψηφοφόροι γνωρίζουν ήδη εκ των προτέρων ποιον θα ψηφίσουν, αλλά οι νεότεροι ψηφοφόροι, χωρίς καθιερωμένες εκλογικές συνήθειες, είναι πιο πιθανό να λάβουν απόφαση της τελευταίας στιγμής.
Σε ορισμένες χώρες, η απόφαση λαμβάνεται κατά τις ημέρες που προηγούνται της ψηφοφορίας ή ακόμη και την ίδια τη μέρα των εκλογών. Οι περισσότεροι ψηφοφόροι της τελευταίας στιγμής είναι στην Ολλανδία (42%), τη Σουηδία (33%) και τη Φινλανδία (30%).
Από τις είκοσι επτά χώρες του μπλοκ, οι εννέα δεν επιβάλλουν περιορισμούς στην ομιλία των υποψηφίων στα μέσα ενημέρωσης ή στον σχολιασμό δημοσκοπήσεων: Αυστρία, Βέλγιο, Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Γερμανία, Λιθουανία, Ολλανδία και Σουηδία. Για τις υπόλοιπες δεκαοκτώ, τα εμπλεκόμενα μέσα ενημέρωσης, το είδος του περιεχομένου και η διάρκεια της περιόδου σιωπής ποικίλλουν.
Ελλάδα και Κύπρος
Στην Ελλάδα και την Κύπρο ο κανόνας της εκλογικής σιωπής αφορά τις τελευταίες 24 ώρες πριν από την ηµέρα των εκλογών καθώς και την ηµέρα των εκλογών.
Στην Κύπρο, η δημοσίευση αποτελεσμάτων δημοσκοπήσεων, που έχουν άμεση ή έμμεση σχέση με τις εκλογές, απαγορεύεται επτά μέρες πριν την ημερομηνία διεξαγωγής των εκλογών.
Οι αυστηρότερες χώρες
Σχετικές χώρες: Ιταλία, Πορτογαλία, Σλοβακία και Ισπανία
Οι Ιταλοί θα ψηφίσουν για τα 76 μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 8 και 9 Ιουνίου. Έχουν τη μεγαλύτερη περίοδο περισυλλογής, καθώς ο νόμος περί ίσης μεταχείρισης απαγορεύει την κοινοποίηση των αποτελεσμάτων των δημοσκοπήσεων δύο εβδομάδες πριν από τις εκλογές, αρχής γενομένης από τις 25 Μαΐου. Όλα τα τηλεοπτικά, ραδιοφωνικά και διαδικτυακά μέσα ενημέρωσης πρέπει επίσης να τηρήσουν μια περίοδο σιωπής σχετικά με τις εκλογές από τα μεσάνυχτα της Πέμπτης 6 Ιουνίου.
Στη Σλοβακία, η περίοδος σιωπής αρχίζει επίσης την Πέμπτη για την ψηφοφορία του Σαββάτου 8 Ιουνίου. Από εκείνη τη στιγμή, απαγορεύεται σε όλα τα μέσα ενημέρωσης "να στέλνουν ή να δημοσιεύουν πληροφορίες για υποψηφίους, πολιτικά κόμματα ή συνασπισμούς υπέρ ή κατά αυτών με λόγια, γραπτά, ήχο ή εικόνα".
Στην Πορτογαλία, οι δημοσκοπήσεις, οι δηλώσεις των υποψηφίων και όλο το περιεχόμενο που σχετίζεται με τις εκλογές δεν μπορούν να μεταδοθούν από κανένα μέσο ενημέρωσης από "τα μεσάνυχτα της δεύτερης ημέρας πριν από την ημέρα που έχει οριστεί για τις εκλογές", δηλαδή τα μεσάνυχτα της Παρασκευής για την ψηφοφορία της Κυριακής 9 Ιουνίου.
Οι Ισπανοί θα έχουν πρόσβαση στις τελευταίες δημοσκοπικές εκτιμήσεις μέχρι την Τρίτη 4 Ιουνίου, πέντε ημέρες πριν από τις εκλογές, ενώ οι υποψήφιοι μπορούν να εκφράζονται στα μέσα ενημέρωσης και στα κοινωνικά δίκτυα μέχρι την παραμονή των εκλογών, δηλαδή το Σάββατο τα μεσάνυχτα.
24 ώρες σιωπής, η μέση καθυστέρηση
Χώρες που αφορά: Κροατία, Γαλλία, Ιρλανδία, Λετονία, Μάλτα, Πολωνία, Πορτογαλία και Ρουμανία.
Στις περισσότερες χώρες έχει επιβληθεί στους υποψηφίους και τα μέσα ενημέρωσης κανόνας 24ωρης σιωπής σχετικά με το περιεχόμενο που σχετίζεται με τις εκλογές και τις δημοσκοπήσεις - αλλά με κάποιες διαφοροποιήσεις στην εφαρμογή τους.
Στην Ιρλανδία, η απαγόρευση δεν ρυθμίζεται από "εκλογικό νόμο" καθαυτό, αλλά επιβάλλεται περίοδος σιωπής στις κατευθυντήριες γραμμές της Αρχής Ραδιοτηλεόρασης. Στη Ρουμανία, η περίοδος συσκότισης δεν ισχύει από τα μεσάνυχτα της ημέρας πριν από τις εκλογές, αλλά από τις 7 το πρωί της ίδιας της ημέρας.
Στη Γαλλία, μια "période de réserve" απαγορεύει σε υψηλόβαθμους αξιωματούχους, όπως υπουργούς ή άλλους δημόσιους υπαλλήλους, να εκφράζουν γνώμη ή να παραδίδουν ανακοινώσεις περίπου μια εβδομάδα πριν από τις εκλογές (27 Μαΐου), με ορισμένες εξαιρέσεις. Όσον αφορά τους υποψηφίους, τους επιτρέπεται να κάνουν προεκλογική εκστρατεία μέχρι τα μεσάνυχτα του Σαββάτου.
Περιορισμοί μόνο στις δημοσκοπήσεις
Χώρες που αφορά: Βουλγαρία, Τσεχία, Ουγγαρία, Λουξεμβούργο και Σλοβενία.
Σε αυτές τις χώρες, οι υποψήφιοι επιτρέπεται να κάνουν προεκλογική εκστρατεία και να μιλούν στα μέσα μαζικής ενημέρωσης- ωστόσο, τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων δεν μπορούν να δημοσιοποιηθούν τουλάχιστον την ημέρα των ευρωεκλογών - αυτό ισχύει για τη Βουλγαρία, την Ουγγαρία και τη Σλοβενία.
Η περίοδος είναι λίγο μεγαλύτερη για την Τσεχία, όπου οι δημοσκοπήσεις δεν θα είναι διαθέσιμες από τις 5 Ιουνίου για την ψηφοφορία της Παρασκευής 7 Ιουνίου έως την επόμενη ημέρα, ενώ στο Λουξεμβούργο οι δημοσκοπήσεις απαγορεύονται πέντε ημέρες πριν από τις εκλογές, δηλαδή στις 4 Ιουνίου.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΠεριορισμοί και εκλογική μεταρρύθμιση
Οι περίοδοι σιωπής μπορεί να είναι δύσκολο να εφαρμοστούν από τη μία χώρα στην άλλη, ιδίως στην εποχή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των παγκοσμιοποιημένων συνδέσεων. Πράγματι, οι δημοσκοπήσεις μπορούν να δημοσιευθούν στο διαδίκτυο από άλλη χώρα και, ως εκ τούτου, δεν ρυθμίζονται. Είναι επίσης δύσκολο να ρυθμιστούν και να μετριαστούν τα κοινωνικά δίκτυα, όπου ακόμη και αν οι υποψήφιοι δεν εκφράζονται, η παραπληροφόρηση μπορεί να είναι διαδεδομένη.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προσπάθησε να φέρει περισσότερη σαφήνεια με ένα ψήφισμα τον Μάιο του 2022, με το οποίο ζητούσε εκλογική μεταρρύθμιση σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ενοποίηση των κανόνων σχετικά με την εκλογική περίοδο και τη σιωπή, καθώς και για την εφαρμογή διακρατικών λιστών. Η μεταρρύθμιση αυτή πρέπει να αξιολογηθεί από τα κράτη μέλη της ΕΕ και είναι απίθανο να εγκριθεί γρήγορα.