Μια νέα μελέτη καταδεικνύει την αυξανόμενη συμβολή των πανεπιστημίων στο οικοσύστημα καινοτομίας της ηπείρου, αλλά εκφράζει τη λύπη της για τον κατακερματισμό του μπλοκ που παραλύει την ικανότητα μετατροπής της επιστημονικής έρευνας υψηλού επιπέδου σε οικονομική ανταγωνιστικότητα.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Μια νέα έκθεση του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας (EPO) δείχνει ότι οι υποβολές διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας σε ολόκληρη την ήπειρο συγκεντρώνονται σε λίγα μόνο μέρη.
Οι μισές από όλες τις άμεσες και έμμεσες αιτήσεις διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας που υποβλήθηκαν στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας μεταξύ 2000 και 2020 - σε σύνολο άνω των 100.000 - προήλθαν από το 5% μόνο όλων των ευρωπαϊκών πανεπιστημίων.
Το Πανεπιστήμιο της Γκρενόμπλ στη Γαλλία ήταν το πιο ενεργό, με 3.348 υποβολές, ακολουθούμενο από το ETH της Ζυρίχης (2.219) και το Πολυτεχνείο του Μονάχου (2.183).
Συνολικά, οι υποβολές ήταν οι υψηλότερες στις πιο βιομηχανοποιημένες περιοχές της Ευρώπης, αναφέρει η έκθεση, "όπου οι ευκαιρίες για συνεργασία και μεταφορά τεχνολογίας με τη βιομηχανία είναι μεγαλύτερες".
Όσον αφορά τις χώρες, η Γερμανία υπέβαλε τις περισσότερες αιτήσεις για διπλώματα ευρεσιτεχνίας (24,09%). Στη δεύτερη θέση βρίσκεται η Γαλλία (17,97%), ακολουθούμενη από το Ηνωμένο Βασίλειο (12,26%) και την Ιταλία (6,61%). Ωστόσο, μικρότερες χώρες όπως η Σουηδία, η Ελβετία, η Δανία, το Βέλγιο, η Φινλανδία, οι Κάτω Χώρες και το Βέλγιο έχουν τον υψηλότερο αριθμό ακαδημαϊκών διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας ανά πανεπιστήμιο κατά μέσο όρο.
Οι πιο δραστήριοι τομείς ήταν οι φαρμακευτικοί (24.944 αιτήσεις), η βιοτεχνολογία (22.870), οι μετρήσεις (22.870) και η ανάλυση βιολογικών υλικών (8.832).
Ο συνολικός αριθμός των αιτήσεων από τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια αυξήθηκε σταθερά τις τελευταίες δεκαετίες, από 6,2% του συνόλου των ευρωπαϊκών αιτήσεων διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας το 2000 σε 10,2% το 2019.
Η ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα ακρωτηριάζεται από το παράδοξο των πατεντών
Η έκθεση υπογραμμίζει ωστόσο ένα θεμελιώδες παράδοξο που επηρεάζει την ευρωπαϊκή οικονομία: Πάνω από το 20% των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας που κατατέθηκαν δεν αξιοποιήθηκαν εμπορικά.
Το ευρωπαϊκό πλεονέκτημα στην ακαδημαϊκή έρευνα "δεν έχει απαραίτητα μετατραπεί σε εφαρμοσμένες τεχνολογικές και οικονομικές επιδόσεις, σε σύγκριση με άλλες προηγμένες οικονομίες" αναφέρει το έγγραφο.
"Αυτό είναι αυτό που αναφέρεται ως το "ευρωπαϊκό παράδοξο": Οι δυσκολίες μετατροπής της επιστήμης σε εμπορική αξιοποίηση στην Ευρώπη, παρά την παγκόσμια ηγετική θέση των ευρωπαϊκών πανεπιστημίων" - (σχεδόν το ένα τρίτο των 100 κορυφαίων πανεπιστημίων του κόσμου είναι ευρωπαϊκά, σύμφωνα με την κατάταξη της Σαγκάης).
"Το γεγονός ότι το 10% των νεοφυών επιχειρήσεων με ευρωπαϊκές ακαδημαϊκές πατέντες έχουν έδρα στις ΗΠΑ αναδεικνύει τις συνεχιζόμενες δυσκολίες στην εμπορική αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών εντός της ενιαίας αγοράς της ΕΕ", αναφέρουν οι ερευνητές.
Ποια είναι τα εμπόδια για την πλήρη αξιοποίηση των ευρωπαϊκών διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας;
Τα μεγαλύτερα προβλήματα είναι ο κατακερματισμός της αγοράς και της πολιτικής, η έλλειψη χρηματοδότησης της πανεπιστημιακής έρευνας και ένα είδος γενικού "αισθήματος κατά του κινδύνου".
Η ποικιλομορφία των εθνικών μοντέλων στην ακαδημαϊκή κατοχύρωση πατεντών αποτελεί μια άλλη πρόκληση, καθώς οι περισσότερες γνώσεις μεταφέρονται μόνο στο τοπικό εθνικό ή περιφερειακό οικοσύστημα.
Η πρόσφατη έκθεση του Μάριο Ντράγκι για την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα, καθώς και η έκθεση του Ενρίκο Λέτα για το μέλλον της ενιαίας αγοράς, υποστήριξαν ότι ένα τέτοιο κατακερματισμένο οικοσύστημα ευθύνεται για τον αγώνα της Ευρώπης να μετατρέψει την καινοτομία σε εμπορική εκμετάλλευση.
"Παρ' όλα αυτά, το πρόσθετο κόστος συναλλαγών που συνδέεται με τα πολλαπλά εθνικά πλαίσια και η ικανότητα μερικών μεγάλων εταιρειών να ξεπερνούν αυτά τα εμπόδια προμηθεύοντας τεχνολογία από τα σύνορα, υποδηλώνουν ότι υπάρχουν δυνατότητες περαιτέρω εναρμόνισης και ολοκλήρωσης των ευρωπαϊκών αγορών για τις ακαδημαϊκές εφευρέσεις".