Ένα από τα μεγαλύτερα έργα υποδομών στα Δυτικά Βαλκάνια λαμβάνει χώρα αυτή την περίοδο στην Βοσνία-Ερζεγοβίνη, με την υποστήριξη της Ε.Ε.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη εργάζεται σε ένα από τα μεγαλύτερα έργα υποδομής των Δυτικών Βαλκανίων: τον «Διάδρομο μεταφορών Vc». Ο δημοσιογράφος του Euronews Hans von der Brelie επισκέφθηκε το τεράστιο εργοτάξιο: Όσο μακριά μπορεί να δει το μάτι, υπάρχει έντονη οικοδόμηση, σκάψιμο και διάνοιξη σηράγγων.
Ο αυτοκινητόδρομος συνδέει το κροατικό λιμάνι Ploče με το Σεράγεβο, την πρωτεύουσα της Βοσνίας και τις βιομηχανικές πόλεις, που βρίσκονται συγκεντρωμένες, κατά μήκος της γραμμής βορρά-νότου.
Με τον τρόπο αυτό η Βοσνία-Ερζεγοβίνη αποκτά αναβαθμισμένους δεσμούς όχι μόνο με τους γείτονές της στα Βαλκάνια, αλλά και καλύτερες κυκλοφοριακές διασυνδέσεις με τις ευρωπαϊκές αγορές.
Το έργο του βοσνιακού αυτοκινητόδρομου μήκους 336 χιλιομέτρων διασχίζει τα βουνά των Βαλκανίων: είναι μια τεράστια πρόκληση για τους μηχανικούς και γίνεται όλο και πιο δαπανηρό. Ξεκίνησε πριν από 23 χρόνια, αλλά οι καθυστερήσεις συσσωρεύτηκαν. Γι' αυτό το λόγο το Euronews προσπάθησε να πάρει απαντήσεις σε δύο ερωτήσεις: - Χρειάζεται πραγματικά η Βοσνία-Ερζεγοβίνη ένα τέτοιο έργο-μαμούθ; - Και γιατί η Ευρωπαϊκή Ένωση πληρώνει ένα μεγάλο μέρος του; Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη θέλει να γίνει μέλος της Ε.Ε.
Ένας αυξανόμενος αριθμός ευρωπαϊκών εταιρειών ανοίγει μονάδες παραγωγής στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, λόγω του χαμηλότερου κόστους εργασίας. Αλλά χωρίς καλούς δρόμους, η παράδοση των προϊόντων στους ευρωπαίους πελάτες απαιτεί χρόνο. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη δεν μπορεί να χρηματοδοτήσει μόνη της ένα τέτοιο τεράστιο έργο. Υπάρχουν επιχορηγήσεις 870 εκατομμυρίων ευρώ από την Ε.Ε. και φθηνά δάνεια από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, που προσφέρουν από ένα δισεκατομμύριο ευρώ η καθεμία. Κατά μήκος αυτού του διαδρόμου μεταφορών, αναπτύσσονται σαν μανιτάρια βιομηχανικά πάρκα. Αυτό σημαίνει θέσεις εργασίας, ανάπτυξη και οικονομική ευημερία.
Ο σχεδιασμός συνεχίζεται εδώ και δεκαετίες, ωστόσο μόλις το ήμισυ του έργου έχει κατασκευαστεί. Αλλά τα έργα πλέον επιταχύνονται: περίπου 60 χιλιόμετρα σηράγγων, γεφυρών και οδικών τμημάτων βρίσκονται τώρα υπό κατασκευή.
Η Βοσνία είναι σήμερα σε καλύτερη κατάσταση από ό,τι πριν από 20 χρόνια. Η χώρα ξεκίνησε μεταρρυθμίσεις με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι υποδομές αναβαθμίζονται, η ανταγωνιστικότητα γίνεται επίσης καλύτερη. Όμως, εταιρείες, όπως η NCMC, ηγέτης της παγκόσμιας αγοράς που παράγει αποθήκες ραφιών για όλο τον κόσμο, διαμαρτύρονται για τις κακές συγκοινωνιακές συνδέσεις.
Η εταιρεία παράγει ράφια αποθήκευσης για αλυσίδες σούπερ μάρκετ και παγκόσμιες εταιρείες τροφίμων στην Αυστραλία, την Αμερική και την Ευρώπη. Ο διευθυντής logistics Mensur Pilav χαιρετίζει την επέκταση των διευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών με πρωτοβουλία της Ε.Ε.
Η περιοχή έχει μακρόχρονη παράδοση στην επεξεργασία και τη μεταποίηση σιδήρου. Ωστόσο, είναι δύσκολο να βρεθούν εργαζόμενοι στη «σιδερένια καρδιά της Βοσνίας» - επειδή πολλοί Βόσνιοι μετανάστευσαν σε χώρες της Ε.Ε. με υψηλούς μισθούς.
Η εταιρεία απασχολεί τοπικά 120 άτομα και αναζητά περισσότερους συγκολλητές, μηχανολόγους μηχανικούς και διαχειριστές έργων. Το επόμενο έτος πρόκειται να προσληφθούν 40 νέοι εργαζόμενοι. «Η εταιρεία μας είναι 100% εξαγωγική εταιρεία», λέει ο διευθυντής εφοδιαστικής αλυσίδας Mensur Pilav. «Σχεδιάζουμε να διπλασιάσουμε τη γραμμή παραγωγής το επόμενο έτος. Σήμερα, έχουμε 500 φορτηγά ετησίως και του χρόνου θα έχουμε τουλάχιστον 1000 φορτηγά ετησίως». Η μεταφορά των μεταλλικών ραφιών θα ήταν δέκα φορές φθηνότερη με τον σιδηρόδρομο. Αλλά το σιδηροδρομικό δίκτυο της Βοσνίας είναι απαρχαιωμένο. Αν υπήρχαν αρκετά εμπορικά τρένα, η εταιρεία θα άλλαζε μέσο μεταφοράς. Καθώς όμως κατασκευάζεται πρώτα ο αυτοκινητόδρομος, η εταιρεία επιμένει προς το παρόν στα φορτηγά. «Βασικά, έχουμε δύο προκλήσεις», λέει ο Mensur Pilav. «Πρώτα απ' όλα, όσον αφορά τον χρόνο παράδοσης, επειδή οι δρόμοι δεν είναι καλοί. Και η δεύτερη είναι ότι δεν είμαστε ακόμη μέρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και γι' αυτό έχουμε απώλεια χρόνου, κατά τη διέλευση των συνόρων με την Κροατία, πηγαίνοντας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση».
Ο οδηγός φορτηγού Armin Mević συμφωνεί. Είναι υπέρ της ένταξης στην Ε.Ε. το συντομότερο δυνατό. Έχει ήδη βιώσει πολλά, ιδίως στα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε.: «Κάποτε υπήρχε τέτοια κίνηση, που έπρεπε να περιμένουμε 24 ώρες από τη Βοσνία προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο αυτοκινητόδρομος θα κάνει τη δουλειά μας πολύ πιο εύκολη. Χαίρομαι που κατασκευάστηκε και που επιτέλους έχουμε τουλάχιστον τις μεγαλύτερες πόλεις της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης συνδεδεμένες με τον αυτοκινητόδρομο». Ο Armin και οι συνάδελφοί του αναρωτιούνται: Γιατί η επέκταση του αυτοκινητόδρομου δεν προχωρά πιο γρήγορα; Το Euronews παρέδωσε το ερώτημα αυτό στον Ferdinand Koenig, επικεφαλής επικοινωνίας της Αντιπροσωπείας της Ε.Ε. στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη στο Σαράγεβο.
Koenig: «Μπορεί να χρειαστούν περισσότερα από δύο χρόνια από τη στιγμή που εγκρίνεται μια επιχορήγηση της Ε.Ε., για να επικυρωθεί αυτή η επιχορήγηση από τις αρχές εδώ! Λόγω των αδυναμιών της δημόσιας διοίκησης, ορισμένες διαδικασίες διαρκούν περισσότερο απ' όσο θα μπορούσαν. Καθώς η χώρα αυτή κινείται περαιτέρω προς την ΕΕ, τα στοιχεία αυτά θα ενισχυθούν. Όχι μόνο οι υποδομές, αλλά και το κράτος δικαίου, η καταπολέμηση της διαφθοράς».
Euronews: «Τι μπορείτε να κάνετε για να βεβαιωθείτε ότι τα χρήματά μας δεν καταλήγουν σε λάθος τσέπες;»
Koenig: «Η καταπολέμηση της διαφθοράς είναι ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που πρέπει να κάνει η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, αν επιθυμεί να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης της προστασίας των πληροφοριοδοτών, της εφαρμογής της νομοθεσίας κατά της διαφθοράς, όπως ο νόμος περί σύγκρουσης συμφερόντων, ο οποίος εγκρίθηκε πέρυσι».
Euronews: «Γιατί τα χρήματα των Ευρωπαίων φορολογουμένων θα πρέπει να δαπανηθούν για την κατασκευή υποδομών στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η οποία δεν είναι ακόμη μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης;»
Koenig: «Θέλουμε να εντάξουμε την περιοχή αυτή στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά. Αυτό αποτελεί προτεραιότητα στο πλαίσιο αυτού που αποκαλούμε σχέδιο ανάπτυξης για τα Δυτικά Βαλκάνια. Όσο περισσότερη ανάπτυξη υπάρχει εδώ και στην υπόλοιπη περιοχή, τόσο καλύτερα είναι για όλους μας σε ολη την ήπειρό μας. Επομένως, πρόκειται για μια καλή επένδυση».
Euronews: «Πότε θα είναι έτοιμος αυτός ο αυτοκινητόδρομος;»
Koenig: «Οι αρχές έθεσαν ως στόχο το 2030».
Υπάρχουν αμφιβολίες στη χώρα κατά πόσο αυτός ο στόχος είναι ρεαλιστικός. Εξάλλου, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη είναι ακόμη μια βαθιά διαιρεμένη χώρα. Πρόκειται για ένα ζήτημα πολιτικής βούλησης. Αλλά αν οι Βόσνιοι, οι Κροάτες και οι Σέρβοι μείνουν ενωμένοι, μπορούν να χτιστούν γέφυρες για ένα καλύτερο μέλλον. Ακόμη και μια λεωφόρος προς την Ευρώπη.