Σε κοινή γραμμή Μόσχα και Ουάσιγκτον υπέρ του αμερικανικού ψηφίσματος που δεν κάνει αναφορά σε ρωσική επιθετικότητα - Ηχηρό «όχι» από την Γενική Συνέλευση - Ελλάδα και Κύπρος στην κοινή δήλωση υποστήριξης στην Ουκρανία
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών υιοθέτησε το Σχέδιο Ψηφίσματος των ΗΠΑ για την τρίτη επέτειο της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, το οποίο λαμβάνει ουδέτερη θέση για τη σύγκρουση την ώρα που ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ επιδιώκει να μεσολαβήσει για τον τερματισμό του πολέμου. Νωρίτερα, ωστόσο, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ απέρριψε το σύντομο ψήφισμα των τριών παραγράφων, προκαλώντας ικανοποίηση στην Ουκρανία.
«Σήμερα, συμπληρώνουμε τρία χρόνια από την έναρξη της παράνομης και απρόκλητης πλήρους εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Επαναλαμβάνουμε την αποφασιστική μας καταδίκη αυτής της κατάφωρης παραβίασης του διεθνούς δικαίου. Η Γενική Συνέλευση απαίτησε τον σύντομο τερματισμό αυτού του επιθετικού πολέμου και μια δίκαιη, διαρκή και συνολική ειρήνη στην Ουκρανία σύμφωνα με τον Χάρτη του ΟΗΕ», επεσήμανε η αναπληρώτρια υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας, Μαριάνα Μπέτσα.
Το αμερικανικό ψήφισμα αντικατοπτρίζει την ανατροπή της πολιτικής των ΗΠΑ για την Ουκρανία από τον Τραμπ μετά την ανάληψη των καθηκόντων του τον περασμένο μήνα και τη πιο συμφιλιωτική στάση του απέναντι στη Ρωσία.
Το ψήφισμα υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο Ασφαλείας με δέκα θετικές ψήφους-συμπεριλαμβανομένης αυτής της Ρωσίας-και πέντε αποχές από τη Βρετανία, τη Γαλλία, την Ελλάδα, την Σλοβενία και τη Δανία.
«Αυτό το ψήφισμα μας βάζει στο δρόμο προς την ειρήνη. Είναι ένα πρώτο βήμα, αλλά ένα κρίσιμο βήμα, για το οποίο θα πρέπει να είμαστε όλοι υπερήφανοι. Τώρα πρέπει να το χρησιμοποιήσουμε για να οικοδομήσουμε ένα ειρηνικό μέλλον για την Ουκρανία, τη Ρωσία και τη διεθνή κοινότητα», τόνισε η αναπληρώτρια πρέσβειρα των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Έθνη, Ντόροθι Σέα.
Το ψήφισμα δεν αναφέρεται ρητά στη ρωσική επιθετικότητα αλλά μιλάςι για την απώλεια ζωών στη «σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας» και επαναλαμβάνει ότι σκοπός του ΟΗΕ είναι η διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας και η ειρηνική διευθέτηση των διαφορών. Τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας θεωρούνται δεσμευτικά, ενώ τα ψηφίσματα της Γενικής Συνέλευσης όχι. Ωστόσο, τα ψηφίσματα της Γενικής Συνέλευσης έχουν πολιτικό βάρος, αντανακλώντας μια παγκόσμια στάση για τον πόλεμο.
Το «Όχι» από την Γ.Σ του ΟΗΕ στο αμερικανικό ψήφισμα
Τα μέλη της Γενικής Συνέλευσης αντί του αμερικανικού ψηφίσματος, ενέκριναν ψήφισμα υποστηριζόμενο από την Ευρώπη, το οποίο απαιτεί από τη Ρωσία να αποσύρει αμέσως τις δυνάμεις της από τα ουκρανικά εδάφη, κάτι στο οποίο αντιτίθεται η νέα αμερικανική ηγεσία.
Η Ουάσινγκτον άσκησε πιέσεις στο Κίεβο να αποσύρει το ψήφισμα κάτι που δεν κατέστη εφικτό. Τελικά η Ουκρανία ενέκρινε τις τροπολογίες που πρότειναν οι Ευρωπαίοι, οι οποίες προσθέτουν στην διατύπωση της αμερικανικής πρότασης εδάφιο που καθιστά σαφές ότι η Μόσχα εισέβαλε στο Κίεβο κατά παράβαση του καταστατικού χάρτη του ΟΗΕ.
Το τροποποιημένο ψήφισμα πέρασε με 93 ψήφους υπέρ, 8 αρνητικές ψήφους και 73 αποχές, αποτέλεσμα που συνιστά ήττα για την διακυβέρνηση Τραμπ. Τα ψηφίσματα του οργάνου των 193 μελών δεν είναι νομικά δεσμευτικά, αλλά θεωρούνται ένδειξη της παγκόσμιας κοινής γνώμης.
Η αλλαγή στάσης των ΗΠΑ και η αύξηση των αποχών ωστόσο σηματοδοτούν μια μείωση της υποστήριξης προς την Ουκρανία σε διεθνές επίπεδο. Παλαιότερα ψηφίσματα της ΓΣ του ΟΗΕ για την Ουκρανία, που καταδίκαζαν απερίφραστα τη Ρωσία, περνούσαν με συντριπτική πλειοψηφία, η οποία κατά καιρούς ξεπερνούσε τις 140 θετικές ψήφους.
Οι εντάσεις μεταξύ Ουάσινγκτον και Κιέβου υποβόσκουν εδώ και αρκετό καιρό με τον Ντόναλντ Τραμπ και τον πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι να αντιδικούν δημοσίως.
Ο Αμερικανός πρόεδρος αποκάλεσε πρόσφατα τον Ζελένσκι «δικτάτορα» και κατηγόρησε ψευδώς την Ουκρανία ότι ξεκίνησε τον πόλεμο, προειδοποιώντας τον Ουκρανό ομολογό του ότι «καλύτερα να κινηθεί γρήγορα» για να διαπραγματευτεί τον τερματισμό της σύγκρουσης, αλλιώς κινδυνεύει να μείνει χωρίς χώρα για να ηγηθεί.
Οι επισημάνσεις του Ντόναλντ Τραμπ ήταν απάντηση σε δήλωση του Ζελένσκι, που υποστήριξε ότι ο Τραμπ ζει σε έναν ρωσικής κατασκευής «χώρο παραπληροφόρησης».
Ελλάδα και Κύπρος στην κοινή δήλωση υποστήριξης στην Ουκρανία
Η Ελλάδα, η Κύπρος και συνολικά ακόμα 40 χώρες από όλο τον κόσμο υιοθέτησαν κοινή δήλωση υποστήριξης στην Ουκρανία.
Η κοινή δήλωση καταδίκασε την αποτυχία της Ρωσίας να συμμορφωθεί με τα ψηφίσματα της Γενικής Συνέλευσης και επανέλαβε το αίτημα για τη διακοπή του πολέμου και την άμεση, πλήρη και άνευ όρων αποχώρηση όλων των ρωσικών στρατευμάτων και στρατιωτικού εξοπλισμού από το έδαφος της Ουκρανίας, εντός των διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων της. Επιπλέον, ζητήθηκε η άμεση παύση των εχθροπραξιών από τη Ρωσία, με ιδιαίτερη έμφαση στην παύση των επιθέσεων κατά αμάχων και πολιτικών υποδομών.
Επαναλαμβάνει τη δέσμευση για λογοδοσία όσον αφορά τα σοβαρά εγκλήματα που διαπράχθηκαν στο έδαφος της Ουκρανίας στο πλαίσιο της ρωσικής επιθετικότητας. Υπενθύμισε την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου (ICJ) του Μαρτίου 2022, που υποχρεώνει τη Ρωσία να «αναστείλει αμέσως τη στρατιωτική της επιχείρηση στην Ουκρανία».
Ολοκληρώνεται με την «ακλόνητη επιβεβαίωση της υποστήριξης της ανεξαρτησίας, της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένων των χωρικών της υδάτων».
Η Βόρεια Μακεδονία ήταν η μοναδική από τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων που απείχε από την ψηφοφορία.
Η ελληνική θέση
Στην ιστορική ευθύνη του Συμβουλίου Ασφαλείας για τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας, αναφέρθηκε μιλώντας στα κράτη-μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης, που συνεδρίασε για την κατάσταση στην Ουκρανία αμέσως μετά την ψήφιση του αμερικανικού Σχεδίου Ψηφίσματος.
Αναγνωρίζοντας τις πολλαπλές παγκόσμιες κρίσεις, ο κ. Γεραπετρίτης επανέλαβε τη σταθερή δέσμευση της Ελλάδας στο διεθνές δίκαιο και τον σεβασμό των συνθηκών που καθορίζουν τα διεθνή σύνορα.
Υπογράμμισε ότι η Ελλάδα καταδικάζει οποιαδήποτε παραβίαση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας μέσω στρατιωτικής επιθετικότητας, επιβεβαιώνοντας τη σαφή στάση της απέναντι στην Ουκρανία από την αρχή του πολέμου. Κάλεσε για τερματισμό της οδύνης και της καταστροφής και επαίνεσε κάθε προσπάθεια προς την ειρήνη.
«Χρειαζόμαστε ειρήνη. Ο πόλεμος πρέπει να σταματήσει. Όλοι συμφωνούμε σε αυτό. Και επαινούμε όλες τις προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση» σημείωσε.
Η Ελλάδα εξέφρασε ανησυχία για την μη αναφορά στο διεθνές δίκαιο και στον Χάρτη του ΟΗΕ στα Ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας . Ο κ. Γεραπετρίτης αναρωτήθηκε γιατί δεν έγιναν δεκτές οι τροπολογίες των ευρωπαϊκών μελών, οι οποίες καλούσαν σε άμεσο τερματισμό της σύγκρουσης και σε μια δίκαιη, διαρκή και συνολική ειρήνη και τόνισε ότι είναι αδιανόητο να διαφωνεί κανείς σε θεμελιώδεις αρχές όπως η κυρίαρχη ισότητα και η εδαφική ακεραιότητα των κρατών.
«Η αλήθεια είναι πως δεν γίνεται εύκολα κατανοητό το γιατί οι τροποποιήσεις που προτάθηκαν από τα ευρωπαϊκά μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας δεν έγιναν δεκτές. Ποιος θα διαφωνούσε με ένα λεκτικό, το οποίο θα αναφερόταν στο ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας ζητά έναν γρήγορο τερματισμό της σύγκρουσης; Ποιος θα διαφωνούσε ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας θεωρεί επιτακτική μία δίκαιη, διαρκή και συνολική ειρήνη ανάμεσα στην Ουκρανία και τη Ρωσία; Ποιος θα διαφωνούσε πως η λύση πρέπει να ευθυγραμμίζεται με τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών συνολικά - και όχι επιλεκτικά - και με τις αρχές της κυριαρχικής ισότητας και της εδαφικής ακεραιότητας των κρατών; Δεν είναι εύκολα κατανοητό το γιατί δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε σε αυτές τις βασικές θεμελιώδεις αρχές του διεθνούς δικαίου. Αν αυτές οι συνεδριάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας θέλουμε να είναι ουσιαστικές, πρέπει να επαναλαμβάνουμε σε κάθε δυνατή περίσταση τα θεμελιώδη των Ηνωμένων Εθνών» τόνισε ο κ. Γεραπετρίτης.
Ο υπουργός Εξωτερικών επανέλαβε τη σταθερή δέσμευση της Ελλάδας να στηρίξει κάθε προσπάθεια για μια δίκαιη και διαρκή λύση που θα εξασφαλίσει ένα καλύτερο μέλλον για τον ουκρανικό λαό, τονίζοντας ότι η Ελλάδα είναι «σταθερός θιασώτης της ειρήνης».