Σε μια παγκόσμια πρωτοτυπία, η ΕΕ δημιούργησε νομοθεσία για ρύθμιση της ΤΝ, τον αποκαλούμενο νόμο για την τεχνητή νοημοσύνη. Όμως, τώρα φαίνεται να απομακρύνεται από την αποτελεσματική προστασία όσων πλήττονται από αυτήν την τεχνολογία, εγκαταλείποντας την προτεινόμενη οδηγία περί ευθύνης για την ΤΝ
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Ο νόμος για την τεχνητή νοημοσύνη άρχισε να ισχύει στην ΕΕ τον Αύγουστο του 2024, ορίζοντας τέσσερα επίπεδα κινδύνου για συστήματα τεχνητής νοημοσύνης: απαράδεκτο, υψηλό, περιορισμένο και ελάχιστο. Οκτώ πρακτικές απαγορεύονται ως απαράδεκτες βάσει συμπεριφοράς ή προσωπικών χαρακτηριστικών και οι απαγορεύσεις αυτές τέθηκαν σε ισχύ αυτόν τον μήνα.
Υπάρχουν πολλοί άλλοι δυνητικοί κίνδυνοι που προκύπτουν από την ΤΝ για την υγεία, την ασφάλεια και τα θεμελιώδη δικαιώματα και μια πρόταση είχε ως στόχο τη δημιουργία μιας εναρμονισμένης νομικής προσέγγισης σε όλα τα κράτη μέλη για όσους ζητούν αποζημίωση. Όμως, η συγκεκριμένη οδηγία διατρέχει σοβαρό κίνδυνο.
«Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε το πρόγραμμα εργασίας της για το 2025 πριν μερικές εβδομάδες και η οδηγία ήταν σε λίστα προς απόσυρση. Δεν θεωρούν ότι σημείωσε αρκετή πρόοδο και δεν θα σημειώσει αρκετή πρόοδο τους επόμενους μήνες», εξηγεί η Cynthia Kroet, η οποία παρακολουθεί την τεχνολογική πολιτική της ΕΕ για το Euronews.
Αν και ορισμένοι υποστηρίζουν ότι οι καταναλωτές θα εξακολουθούν να μπορούν να επικαλούνται την οδηγία για την ευθύνη λόγω ελαττωματικών προϊόντων, «υπάρχει μεγάλη διαφορά, διότι η οδηγία αυτή καλύπτει μόνο ελαττωματικά προϊόντα, υλικές ζημίες. Η ευθύνη για την τεχνητή νοημοσύνη θα κάλυπτε σφάλματα που έγιναν, λόγου χάριν, από έναν αλγόριθμο, τα οποία θα οδηγούσαν σε αποτελέσματα συστήματος τεχνητής νοημοσύνης που εισάγουν διακρίσεις», σύμφωνα με την Kroet.
Οι πολίτες που ερωτήθηκαν από το Euronews στη Μαδρίτη και τη Βουδαπέστη φάνηκε να αναμένουν ένα νομικό δίχτυ ασφαλείας. «Θεωρώ ότι είναι μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα τεχνολογία, αλλά επίσης πολύ επικίνδυνη, εάν δεν ρυθμίζεται σωστά», δήλωσε ένας κάτοικος της ισπανικής πρωτεύουσας.
«Σίγουρα πρέπει να λάβουμε νομικές αποφάσεις που απαγορεύουν, λόγου χάριν, σε ένα μικρό παιδί να βλάψει ή να παρενοχλήσει άλλο με τεχνητή νοημοσύνη», πρότεινε ένας κάτοικος της Βουδαπέστης.
Επηρεάζει η πολλή ρύθμιση την ανταγωνιστικότητα;
Η απόρριψη της οδηγίας περί ευθύνης για την ΤΝ θα μπορούσε να είναι ένα σημάδι ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ακούει τους επικριτές που λένε ότι η πολλή ρύθμιση βλάπτει τη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα.
Για αντιμετώπιση αυτού, η πρόεδρος Ursula von der Leyen ανακοίνωσε νέο ταμείο κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας συνόδου κορυφής για την ΤΝ στο Παρίσι στις αρχές Φεβρουαρίου. Το λεγόμενο InvestAI θα κινητοποιήσει 200 δισεκατομμύρια ευρώ για χρηματοδότηση τεσσάρων μελλοντικών gigafactories ΤΝ σε όλη την ΕΕ. Σχεδιάζονται επίσης δώδεκα μικρότερες μονάδες, που θα επιτρέπουν σε εταιρείες να δοκιμάζουν τα μοντέλα ΤΝ τους.
Ο Brando Benifei, κεντροαριστερός Ιταλός ευρωβουλευτής, δήλωσε ότι η απόσυρση της οδηγίας ήταν μια «απογοητευτική επιλογή, διότι δημιουργεί νομική αβεβαιότητα». Ο εισηγητής του νόμου για την ΤΝ δεν περιλαμβάνει τη ρύθμιση στον κατάλογο των παραγόντων που βλάπτουν την ανταγωνιστικότητα.
«Έχουμε λιγότερη πρόσβαση σε κεφάλαια για επενδύσεις στον ψηφιακό τομέα. Χρειαζόμαστε περισσότερες υποδομές για υπολογιστική και έπειτα χρειαζόμαστε απλουστευμένους και σαφείς κανόνες. Αλλά δεν μπορούμε να παραιτηθούμε από την προστασία των πολιτών μας, των επιχειρήσεών μας, των δημόσιων θεσμών μας, της δημοκρατίας μας από τους κινδύνους των διακρίσεων, της παραπληροφόρησης, της ζημίας από εσφαλμένη χρήση της ΤΝ», δήλωσε στο Euronews.
Ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι ανοικτή στην εύρεση λύσης, ο νομοθέτης πιστεύει επίσης ότι μια ειδική οδηγία για την ευθύνη θα ήταν η καλύτερη ακολουθητέα πορεία και την περιγράφει ως «ήπια νομοθεσία που μπορεί να δημιουργήσει ένα ελάχιστο κοινό πρότυπο».
Ο Benifei λέει ότι οι «συστάσεις» από μόνες τους θα αγνοούνταν από ορισμένα κράτη μέλη και ότι η αλλαγή της νομοθεσίας περί ευθύνης λόγω ελαττωματικών προϊόντων θα μπορούσε να είναι περίπλοκη.
Ο εισηγητής για την ΤΝ θα τεθεί πλήρως σε εφαρμογή ως το 2027 και εντωμεταξύ η ΕΕ θέλει να είναι ένα βήμα μπροστά στον αγώνα για την καινοτομία, όμως μπορεί η Ένωση να βρει ισορροπία μεταξύ της επιθυμίας της να γίνει μια υπερδύναμη τεχνητής νοημοσύνης και της προστασίας των δικαιωμάτων των πολιτών της;
Δείτε το βίντεο εδώ!
Δημοσιογράφος: Isabel Marques da Silva
Παραγωγή περιεχομένου: Pilar Montero López
Παραγωγή βίντεο: Zacharia Vigneron
Γραφικά: Loredana Dumitru
Συντονισμός σύνταξης: Ana Lázaro Bosch και Jeremy Fleming-Jones