Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αρνήθηκε να πει αν θα κινήσει νομικές διαδικασίες για την άρνηση της Πολωνίας να εφαρμόσει το Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Με επιδεικτική σιωπή υποδέχθηκαν οι Βρυξέλλες την νέα άρνηση της Πολωνίας να εφαρμόσει το Σύμφωνο για την Μετανάστευση και το Άσυλο, το οποίο είχε χαρακτηριστεί ως «ιστορικό» νομοθετικό επίτευγμα, το οποίο επιτρέπει στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. να διαχειρίζονται τις αφίξεις αιτούντων άσυλο σε συνεργασία μεταξύ τους.
Το σκηνικό διαδραματίστηκε σε κοινή θέα το βράδυ της Τετάρτης, έπειτα από συνάντηση των υπουργών Εσωτερικών υπό την προεδρία της πολωνικής προεδρίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Ο υπουργός Εσωτερικών της Πολωνίας Τόμας Σιεμόνιακ ρωτήθηκε ευθέως αν η χώρα του θα συμμορφωθεί με το Σύμφωνο, το οποίο αποτελείται από πέντε ξεχωριστούς αλλά αλληλένδετους νόμους που αποτέλεσαν αντικείμενο επίπονης διαπραγμάτευσης κατά την προηγούμενη θητεία της Κομισιόν.
Ο Πολωνός υπουργός, μιλώντας δίπλα στον Ευρωπαίο Επίτροπο Εσωτερικών Υποθέσεων και Μετανάστευσης Μάγκνους Μπρούνερ, δήλωσε ότι η εφαρμογή της νομοθετικής αναθεώρησης «δεν είναι δυνατή», επικαλούμενος τα προηγούμενα επιχειρήματα που εξέφρασε ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ.
Στις αρχές Φεβρουαρίου, ο Τουσκ δήλωσε στην Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, κύρια υποστηρίκτρια του συμφώνου, ότι η Πολωνία βρισκόταν σε «ιδιαίτερη θέση» λόγω των μεταναστευτικών ροών που εργαλειοποίησε η Λευκορωσία στα ανατολικά σύνορα και της μαζικής άφιξης Ουκρανών που διέφυγαν από τον πόλεμο της Ρωσίας.
«Η Πολωνία δεν θα δεχθεί κανένα βάρος που σχετίζεται με τον μηχανισμό μετεγκατάστασης. Δεν πρόκειται για ιδεολογική συζήτηση», δήλωσε ο Τουσκ, αναφερόμενος στην «τεράστια» μεταναστευτική πίεση.
«Αν κάποιος πει ότι η Πολωνία αναμένεται να επωμιστεί ένα πρόσθετο βάρος, ανεξάρτητα από το ποιος το λέει αυτό, η απάντησή μου είναι ότι η Πολωνία δεν θα δεχθεί πρόσθετο βάρος. Τελεία και παύλα».
Ο κεντρικός πυλώνας του Συμφώνου είναι ένας καινοτόμος μηχανισμός «υποχρεωτικής αλληλεγγύης» που θα δίνει στις κυβερνήσεις τρεις διαφορετικές επιλογές: να μετεγκαταστήσουν έναν ορισμένο αριθμό αιτούντων άσυλο, να καταβάλουν οικονομική συνεισφορά ή να παράσχουν επιχειρησιακή υποστήριξη, όπως προσωπικό και εξοπλισμό. Οι μετεγκαταστάσεις πρέπει να φτάσουν τις 30.000 ετησίως και οι οικονομικές συνεισφορές τα 600 εκατ. ευρώ.
Από την αρχή μέχρι το τέλος των διαπραγματεύσεων, η Πολωνία, μαζί με την Ουγγαρία, αντιτάχθηκαν σθεναρά στον μηχανισμό αλληλεγγύης, υποστηρίζοντας ότι θα τις ανάγκαζε να υποδεχθούν μετανάστες παρά τη θέλησή τους.
Ο ισχυρισμός αυτός, ωστόσο, είναι εσφαλμένος, δεδομένου ότι το σύμφωνο προβλέπει δύο πρόσθετες επιλογές. Προσφέρει επίσης μερικές ή ολικές εξαιρέσεις για χώρες που θεωρείται ότι βρίσκονται υπό μεταναστευτική πίεση.
Την Τετάρτη, ο Σιεμόνιακ δήλωσε ότι η θέση της Πολωνίας ήταν «αρκετά σαφής» και ότι «τίποτα δεν έχει αλλάξει» από τις παρατηρήσεις του Τουσκ τον Φεβρουάριο.
«Παρουσιάσαμε τους λόγους για τους οποίους δεν είναι δυνατή η εφαρμογή του συμφώνου», είπε μιλώντας πολωνικά. «Ιδιαίτερα, όπως ανέφερε ο πρωθυπουργός Τουσκ, όταν πρόκειται για την ασφάλεια της Πολωνίας».
Ο Σιεμόνιακ σημείωσε ότι η χώρα του παραμένει ανοιχτή σε άλλες πρωτοβουλίες που σχετίζονται με την επιτάχυνση των απελάσεων ή την καταπολέμηση της εργαλειακής μετανάστευσης, αλλά όχι στο προαναφερθέν σύμφωνο.
Στεκόμενος στο πλευρό του, ο Μπρούνερ δεν αντέδρασε.
Ερωτηθείς από το euronews αν η Επιτροπή, η οποία είναι επιφορτισμένη με τη διασφάλιση της ορθής εφαρμογής του δικαίου της ΕΕ, θα κινήσει νομικές ενέργειες κατά της Πολωνίας για την άρνησή της, ο Μπρούνερ απέφυγε την ερώτηση και αντ' αυτού επαίνεσε τις ενέργειες της χώρας.
«Η Πολωνία είναι πολύ ενεργή κατά την προεδρία της σε αυτά τα θέματα, όταν πρόκειται για επιστροφές, όταν πρόκειται για άλλα θέματα (όπως) η εργαλειοποίηση», δήλωσε ο Μπρούνερ. «Νομίζω ότι η Πολωνία είναι ένας τόσο σημαντικός εταίρος σε αυτό (το μέτωπο) και κάνει πολύ ενεργή δουλειά ως προεδρία. Και τα υπόλοιπα έχουν ειπωθεί».
Κατά τη διάρκεια της ακρόασής του για την επιβεβαίωσή του τον Νοέμβριο, ο Μπρούνερ είχε δεσμευτεί ότι θα αναλάβει νομική δράση κατά των χωρών που απέρριπταν τη νομοθεσία. Την Τετάρτη, ωστόσο, δεν εξέφρασε τέτοια δέσμευση.
Το Σύμφωνο είναι νομικά δεσμευτικό και για τα 27 κράτη μέλη και αναμένεται να τεθεί σε ισχύ το 2026. Έως τότε, η Επιτροπή έχει ζητήσει από τα κράτη μέλη να υποβάλουν εθνικά σχέδια εφαρμογής, υποδεικνύοντας την ετοιμότητά τους να εφαρμόσουν το ολοκληρωμένο σύνολο κανόνων και τους επιπλέον πόρους που χρειάζονται για να κάνουν το Σύμφωνο πραγματικότητα επί τόπου.
Μέχρι σήμερα, η Πολωνία δεν έχει υποβάλει το σχέδιό της.
Αυτό το άρθρο έχει ενημερωθεί με περισσότερες πληροφορίες.