Τι περιλαμβάνει το «ταμείο επενδύσεων για την ανοικοδόμηση» - Τι παραχωρεί και τι όχι το Κίεβο μετά τις έντονες πιέσεις Τραμπ
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Μετά από μήνες εντατικών διαπραγματεύσεων και πισωγυρισμάτων, ΗΠΑ και Ουκρανία υπέγραψαν στην Ουάσιγκτον την πολυαναμενόμενη συμφωνία ευρείας οικονομικής συνεργασίας, στο πλαίσιο της οποίας δίνεται στους Αμερικανούς προνομιακή πρόσβαση στους ουκρανικούς φυσικούς πόρους με αντάλλαγμα τη δημιουργία ταμείου επενδύσεων για την ανοικοδόμηση της εμπόλεμης χώρας.
Η συμφωνία αυτή καταγράφεται με φόντο παράλληλες, ευρύτερες διπλωματικές διαπραγματεύσεις προκειμένου να τερματιστεί η ένοπλη σύρραξη στην Ουκρανία, που ξεκίνησε με την ευρείας κλίμακας εισβολή της Ρωσίας.
«Είμαι ευτυχής που ανακοινώνω την υπογραφή σήμερα ιστορικής συμφωνίας οικονομικής εταιρικής σχέσης», δήλωσε ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά του.
«Η συμφωνία αυτή δείχνει καθαρά στη Ρωσία πως η κυβέρνηση Τραμπ είναι προσηλωμένη σε μια ειρηνευτική διαδικασία που έχει στο επίκεντρό της μια Ουκρανία ελεύθερη, κυρίαρχη και ευημερούσα μακροπρόθεσμα», ανέφερε σε δελτίο Τύπου το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών.
«Δημιουργούμε μαζί με τις ΗΠΑ αυτό το ταμείο που θα προσελκύσει παγκόσμιες επενδύσεις στη χώρα μας», ανέφερε από την πλευρά της η Ουκρανή υπουργός Οικονομίας Γιούλα Σβιριντένκο, που πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στην Ουάσιγκτον για την υπογραφή του εγγράφου.
Η συμφωνία έχει πολλές μεταβλητές, τις οποίες η Γιούλα Σβιριντένκο ανέλυσε λεπτομερώς σε ένα μακρύ νήμα αναρτήσεων.
Η συμφωνία θα επιτρέψει να χρηματοδοτηθούν εξ ημισείας «έργα εξόρυξης ορυκτών, πετρελαίου και αερίου» στην ουκρανική επικράτεια, διευκρίνισε η Ουκρανή υπουργός.
Συμπλήρωσε πως η Ουκρανία θα διατηρήσει «πλήρως» τόσο την «ιδιοκτησία» όσο και τον «έλεγχο» των φυσικών πόρων στο υπέδαφός της και θα είναι «το ουκρανικό κράτος αυτό που θα καθορίζει πού και τι θα εξορύσσεται», τονίζοντας ότι το υπέδαφος παραμένει κρατική ιδιοκτησία, όρος που κατοχυρώνεται στη συμφωνία.
Το ταμείο θα δημιουργηθεί σε βάση 50-50 και θα το διαχειρίζονται από κοινού τόσο η Ουκρανία όσο και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Κανένα από τα δύο μέρη δεν θα έχει την πλειοψηφία, αντανακλώντας μια πραγματικά ισότιμη εταιρική σχέση που θα βασίζεται στο αμοιβαίο κέρδος, τη συνεργασία και τον σεβασμό.
Η συμφωνία δεν θα επιβάλει καμία αλλαγή στο νομικό καθεστώς κρατικών εταιρειών ενέργειας, όπως η Ukrnafta και η Energoatom, οι οποίες θα παραμείνουν υπό τον έλεγχο του ουκρανικού δημοσίου.
Παράλληλα δεν γίνεται καμία αναφορά σε μελλοντικές οικονομικές υποχρεώσεις της Ουκρανίας προς τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Το σχέδιο της συμφωνίας τέθηκε στο τραπέζι λόγω της επιμονής του Ντόναλντ Τραμπ να επιστραφούν στην Ουάσινγκτον τα δισεκατομμύρια δολάρια βοήθειας που έχουν ήδη παρασχεθεί στο Κίεβο από την έναρξη της πλήρους εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.
Βρισκόταν για εβδομάδες στο επίκεντρο της έντασης ανάμεσα στο Κίεβο και την Ουάσιγκτον, η υποστήριξη της οποίας θεωρείται απόλυτα απαραίτητη για τον ουκρανικό στρατό.
Προηγούμενη εκδοχή του κειμένου επρόκειτο να υπογραφτεί κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο τον Φεβρουάριο, που όμως έμεινε στην ιστορία εξαιτίας της άνευ προηγουμένου λογομαχίας των δυο ηγετών μπροστά στις κάμερες, που οδήγησε στην εσπευσμένη αποχώρηση της ουκρανικής αντιπροσωπείας και στην ακύρωση της τελετής υπογραφής.
Νέα εκδοχή, που είχε προταθεί από την Ουάσιγκτον τον Μάρτιο, είχε χαρακτηριστεί επαχθής από βουλευτές και ΜΜΕ στο Κίεβο.
Έπειτα από σκληρές διαπραγματεύσεις, το κείμενο τελικά τροποποιήθηκε σε βαθμό αποδεκτό από πλευράς Κιέβου, σύμφωνα με ουκρανικές πηγές.
Ο Ουκρανός πρωθυπουργός Ντένις Σμίχαλ έκανε λόγο για «αληθινά καλή διεθνή συμφωνία», «ισότιμη», για τις «κοινές επενδύσεις στην ανάπτυξη και στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας», μιλώντας στην κρατική τηλεόραση μετά την υπογραφή της. «Κανένα χρέος» και «καμιά βοήθεια» που προσφέρθηκε προτού υπογραφεί από την Ουάσιγκτον στο Κίεβο «δεν είναι μέρος αυτής της συμφωνίας», διαβεβαίωσε.
Ο Δημοκρατικός πολιτικός ωστόσο, Γκρέγκορι Μιξ, στηλίτευσε τον «εκβιασμό» του προέδρου Τραμπ.
Εξ όσων είναι γνωστά ως τώρα, η συμφωνία δεν μοιάζει να συμπεριλαμβάνει αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας στην Ουκρανία έναντι της Ρωσίας, παρότι επρόκειτο για ζήτημα στο οποίο επέμενε ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Η συμφωνία θα πρέπει να επικυρωθεί από το ουκρανικό κοινοβούλιο.
Καμία παρέμβαση στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση της Ουκρανίας
Η συμφωνία δεν αντίκειται στο Σύνταγμα της Ουκρανίας και δεν αλλάζει την πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης της χώρας. Συνάδει με την εθνική νομοθεσία και δεν έρχεται σε αντίθεση με καμία από τις διεθνείς υποχρεώσεις της Ουκρανίας, αναφέρει στην ανάρτησή της η Ουκρανή υπουργός Οικονομίας.
Το Κίεβο εκτιμάει ότι η συμφωνία θα σηματοδοτήσει ότι η Ουκρανία είναι ένας αξιόπιστος παγκόσμιος παίκτης και θα τονίσει την πρόθεσή της να συνεργαστεί με τους εταίρους και να επιδιώξει μακροπρόθεσμες συμφωνίες για τις επόμενες δεκαετίες.
Το 50% των κεφαλαίων από τις νέες άδειες για έργα στον τομέα των κρίσιμων πρώτων υλών, του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, θα μεταφερθούν στον προϋπολογισμό της κοινοπραξίας μετά τη δημιουργία του ταμείου.
Τα έσοδα από έργα που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη ή τα προϋπολογισθέντα έσοδα δεν περιλαμβάνονται στο ταμείο.
Η συμφωνία υποχρεώνει την Ουάσινγκτον να συμβάλει στην προσέλκυση περισσότερων επενδύσεων στον τομέα των νέων τεχνολογιών προς το Κίεβο. Το ταμείο θα υποστηριχθεί άμεσα από την κυβέρνηση των ΗΠΑ μέσω του Διεθνούς Οργανισμού Χρηματοδότησης της Ανάπτυξης (DFC).
Η DFC θα βοηθήσει στην προσέλκυση νέων επενδύσεων και τεχνολογίας από εταιρείες και ταμεία τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην ΕΕ, καθώς και από άλλες χώρες που υποστηρίζουν το Κίεβου στην προσπάθεια να αποκρούσει τη ρωσική εισβολή.
Η τεχνολογία θεωρείται σημαντικό στοιχείο της συμφωνίας, καθώς η Ουκρανία επιθυμεί να εξασφαλίσει όχι μόνο κεφάλαια, αλλά και καινοτομία.
Αφορολόγητα τα κέρδη του ταμείου
Τα κέρδη και οι εισφορές του Ταμείου δεν θα φορολογούνται ούτε στις ΗΠΑ ούτε στην Ουκρανία, έτσι ώστε οι επενδύσεις να αποφέρουν τα μεγαλύτερα δυνατά έσοδα και για τα δύο μέρη.
Οι δύο χώρες θα συνεισφέρουν εξίσου στο ταμείο. Σύμφωνα με την Γιούλα Σβιριντένκο εκτός από άμεσα κεφάλαια, η Ουάσιγκτον μπορεί να επιλέξει να παράσχει περαιτέρω υποστήριξη με τη μορφή όπλων, όπως συστήματα αεράμυνας.
Το κοινό ταμείο θα επενδύσει στη συνέχεια τα κεφάλαια σε έργα ορυκτών και φυσικών πόρων, καθώς και σε άλλες σχετικές υποδομές.
Τα συγκεκριμένα επενδυτικά σχέδια θα αποφασιστούν από κοινού από την Ουκρανία και τις ΗΠΑ. Η συμφωνία, ωστόσο, ορίζει ότι οι επενδύσεις αυτές θα πραγματοποιούνται αποκλειστικά στην Ουκρανία.
Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Σκοτ Μπέσεντ δήλωσε σε βίντεο που αναρτήθηκε στο Χ ότι "αυτή η εταιρική σχέση επιτρέπει στις Ηνωμένες Πολιτείες να επενδύσουν μαζί με την Ουκρανία, να ξεκλειδώσουν τα αναπτυξιακά πλεονεκτήματα της Ουκρανίας, να κινητοποιήσουν αμερικανικό ταλέντο, κεφάλαια και πρότυπα διακυβέρνησης που θα βελτιώσουν το επενδυτικό κλίμα της Ουκρανίας και θα επιταχύνουν την οικονομική ανάκαμψη της Ουκρανίας".
Και οι δύο χώρες λένε ότι η συμφωνία έχει σχεδιαστεί για να είναι μια μακροπρόθεσμη κοινή επένδυση, που σχεδιάζεται να διαρκέσει για δεκαετίες.
Η ποσότητα του ορυκτού πλούτου στο ουκρανικό υπέδαφος είναι κάθε άλλο παρά σαφής, καθώς οι πόροι αυτοί είτε παραμένουν ως σήμερα αναξιοποίητοι, είτε θα ήταν δύσκολο να εξορυχθούν, ή είναι υπό de facto ρωσικό έλεγχο, καθώς βρίσκονται σε εδάφη κατεχόμενα από τον ρωσικό στρατό.