Οι εκπρόσωποι των ιθαγενών φοβούνται ότι το αυξημένο εμπόριο με την Ευρώπη θα οδηγήσει σε γεωργική εκμετάλλευση των εδαφών τους
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Η εμπορική συμφωνία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των χωρών της Mercosur ανησυχεί τους αυτόχθονες πληθυσμούς της Βραζιλίας. Δύο εκπρόσωποί τους ταξίδεψαν στις Βρυξέλλες για να παρουσιάσουν τις ανησυχίες τους σε ευρωβουλευτές και αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ο κύριος λόγος ανησυχίας είναι η πιθανή επέκταση της γεωργίας και της κτηνοτροφίας στα εδάφη που κατοικούνται από τους ιθαγενείς, τα οποία προϋπήρχαν του πορτογαλικού αποικισμού τον 16ο αιώνα.
Εάν η συμφωνία επικυρωθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη της ΕΕ, μάλιστα, πολλά αγροδιατροφικά προϊόντα θα εξάγονται από τη Νότια Αμερική στην Ευρώπη με μηδενικούς ή μειωμένους δασμούς.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ είναι ήδη ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος των χωρών του μπλοκ Mercosur (Βραζιλία, Αργεντινή, Παραγουάη και Ουρουγουάη), με ανταλλαγές άνω των εκατό δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως, η εμπορική αυτή συμφωνία θα ευνοήσει πιθανώς την αύξηση της γεωργικής παραγωγής.
Στη Βραζιλία, αυτό αναμένεται να μεταφραστεί σε αύξηση της καλλιέργειας σόγιας, κεχριού και ζαχαροκάλαμου, καθώς και στην κτηνοτροφία.
"Η συμφωνία θα αυξήσει την αποψίλωση των δασών και τις κοινωνικοπεριβαλλοντικές συγκρούσεις. Δεν εγγυάται τα δικαιώματα των αυτόχθονων πληθυσμών, αντίθετα, δημιουργεί αστάθεια και νομική αβεβαιότητα για τους αυτόχθονες πληθυσμούς, καθώς τα οικονομικά συμφέροντα που θέλουν να εκμεταλλευτούν περαιτέρω τα εδάφη των αυτοχθόνων επωφελούνται από αυτή τη συμφωνία", λέει στο Euronews ο Dinamam Tuxá, συντονιστής της Ένωσης Αυτοχθόνων Λαών της Βραζιλίας (περισσότερες από τριακόσιες καταγεγραμμένες κοινότητες αυτοχθόνων, σχεδόν όλες από τις οποίες έχουν τη δική τους γλώσσα που χρησιμοποιούν αποκλειστικά).
Σύμφωνα με τον ίδιο, η εμπορική συμφωνία θα ωφελήσει το μεγάλο ιδιωτικό κεφάλαιο και εκείνους που χρησιμοποιούν εγκληματικές μεθόδους για να πάρουν γη από τους αυτόχθονες πληθυσμούς για τη γεωργία, και θα περιπλέξει επίσης την εφαρμογή ενός ευρωπαϊκού νόμου: του νόμου για την εισαγόμενη αποψίλωση των δασών, ο οποίος θα τεθεί σε ισχύ το 2025.
"Εμείς είμαστε εναντίον αυτής της συμφωνίας, αλλά η κυβέρνηση της Βραζιλίας είναι υπέρ, επειδή θέλει να παράγει περισσότερο. Και αυτή η παραγωγή θα γίνει πάνω στα κεφάλια μας, πάνω στα σώματά μας, εις βάρος των ποταμών και των δασών μας", υποστηρίζει ένας άλλος ιθαγενής ηγέτης, η Alessandra Korap, εκπρόσωπος του λαού munduruku του Αμαζονίου.
Και οι δύο εκπρόσωποι των ιθαγενών λαών υπογραμμίζουν τον συνδυασμό της έναρξης ισχύος της συμφωνίας και της τάσης του βραζιλιάνικου κοινοβουλίου να ευνοήσει την αγροτική εκμετάλλευση των εδαφών που κατοικούνται από ιθαγενείς.
Πράγματι, το σύνταγμα της Βραζιλίας προστατεύει τα λεγόμενα"οριοθετημένα εδάφη", τμήματα εδαφών που εγγυάται το σύνταγμα και έχουν παραχωρηθεί στους περισσότερους από 300 αυτόχθονες πληθυσμούς της χώρας, όπου αυτοί αποφασίζουν τι θα καλλιεργήσουν.
Το 2023, ωστόσο, ψηφίστηκε ένας πολυσυζητημένος νόμος που περιορίζει την κατανομή αυτών των εδαφών.
"Ο νόμος 14.701, ο νόμος περί χρονικού πλαισίου, χαλαρώνει τα δικαιώματα των αυτοχθόνων πληθυσμών να εκμεταλλεύονται την αγροβιομηχανία εντός των αυτοχθόνων εδαφών τους και παραλύει την οριοθέτηση των αυτοχθόνων εδαφών", εξηγεί ο Dinamam Tuxá.
Η νομοθεσία απαιτεί να αναγνωριστούν ως οριοθετημένα εδάφη μόνο τα εδάφη που κατοικούσαν ή διεκδικούσαν οι αυτόχθονες λαοί μέχρι το 1988, όταν δημοσιεύθηκε το σύνταγμα της Βραζιλίας. Ένας όρος που τιμωρεί τις αυτόχθονες κοινότητες που στο μεταξύ μεγάλωσαν ή απομακρύνθηκαν, μια κατάσταση που δεν είναι ασυνήθιστη για πολλούς από τους λαούς που ζουν, για παράδειγμα, στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου.
"Όταν εμποδίζουν την οριοθέτηση των ιθαγενικών εδαφών, το κάνουν με στόχο να στερήσουν από τους ιθαγενείς τα δικαιώματά τους στο έδαφός τους", υποστηρίζει η Tuxá . Το λόμπι των αγροτικών επιχειρήσεων στο κοινοβούλιο της Βραζιλίας έχει προωθήσει μια δέσμη μέτρων με στόχο τη χαλάρωση των δικαιωμάτων των αυτοχθόνων πληθυσμών και την επέκταση των περιοχών γεωργικής παραγωγής σε εδάφη αυτοχθόνων".
Η συμφωνία ΕΕ-Mercosur περιλαμβάνει ένα κεφάλαιο για τη βιωσιμότητα, αλλά οι εκπρόσωποι των ιθαγενών πληθυσμών πιστεύουν ότι δεν τους προστατεύει αρκετά. Και φοβούνται για το μέλλον τους, όπως προκύπτει από τα λόγια της Alessandra Korap.
'Αν επισκεφθείτε την περιοχή μου, δεν θα νιώσετε καν ότι βρίσκεστε στον Αμαζόνιο. Θα δείτε αποθήκες γεμάτες τόνους σόγιας. Η κυβέρνηση ευνοεί την παραγωγή της, η οποία εξαπλώνεται παντού στις πολιτείες Pará και Mato Grosso".