Ο Μανουέλ Φρανσίσκο και η Αντριάνα Καρολίνα ήταν ένα καθημερινό ζευγάρι Βραζιλιάνων που διατηρούσαν μαγαζί με αντίκες έξω από το Ρίο ντε Τζανέιρο. Όμως αυτά τα στοιχεία ήταν μόνο ο «μύθος» τους. Η πραγματική τους ταυτότητα αποκαλύφθηκε μόνο αφού είχαν μετακομίσει στην Πορτογαλία.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Ο Μανουέλ Φρανσίσκο Στάινμπρουκ Περέιρα και η Αντριάνα Καρολίνα Κόστα Σίλβα Περέιρα διατηρούσαν μια επιχείρηση με αντίκες έξω από το Ρίο ντε Τζανέιρο, στο πράστιο Μπάρα ντα Τιχούκα. Στα χαρτιά ήταν ένα ακόμη ζευγάρι Βραζιλιάνων που μετακόμισε στην Πορτογαλία το 2018.
Αλλά η πραγματικότητα ήταν εντελώς διαφορετική.
Το ζεύγος ανήκε στην πιο περίπλοκη κατηγορία Ρώσων κατασκόπων, στους «παρανόμους». Πρόκειται για ανθρώπους που περνούν χρόνια χτίζοντας μια ταυτότητα - τον λεγόμενο «μύθο» στη γλώσσα των μυστικών υπηρεσιών - που τους επιτρέπει να ζουν μια συνηθισμένη ζωή χωρίς να προκαλούν υποψίες και που μπορούν να παραμείνουν ανενεργοί για δεκαετίες μέχρι να έρθει η ώρα να αρχίσουν να συλλέγουν πληροφορίες για τη Μόσχα.
Τα πραγματικά τους ονόματα ήταν Βλαντίμιρ Αλεξάντροβιτς Ντανίλοφ και Γιεκατερίνα Λεονιντόβνα Ντανίλοβα και αποκαλύφθηκαν από έρευνα της Ομοσπονδιακής Αστυνομίας της Βραζιλίας που έλαβε χώρα τα τελευταία τρία χρόνια μετά την εισβολή στην Ουκρανία και αποκαλύφθηκε αυτή την εβδομάδα από τους New York Times.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα της αμερικανικής εφημερίδας, επί σειρά ετών η Ρωσία χρησιμοποιούσε τη Βραζιλία ως πλατφόρμα για τη δημιουργία αυτών των επίλεκτων αξιωματικών των μυστικών υπηρεσιών, οι οποίοι έπαιρναν βραζιλιάνικες ταυτότητες προκειμένου να κατασκευάσουν μια πραγματική ιστορία που θα τους επέτρεπε να περάσουν απαρατήρητοι.
Ίδρυσαν εταιρείες, είχαν δουλειές, φίλους, σχέσεις, παντρεύονταν και ταξίδευαν σε διάφορες χώρες.
Δεν είναι πολλά γνωστά για τη ζωή των δύο Ρώσων κατασκόπων στην Πορτογαλία, όπου έφτασαν το 2018. Όταν όμως οι βραζιλιάνικες υπηρεσίες ενημέρωσαν για την παρουσία τους στην Πορτογαλία το 2022, η SIS (πορτογαλική υπηρεσία πληροφοριών) άρχισε αμέσως να ανιχνεύει την πορεία τους.
Σύντομα ανακαλύφθηκε ότι ο «Μανουέλ Περέιρα» είχε καταφέρει να αποκτήσει πορτογαλική υπηκοότητα, καθώς, σύμφωνα με το βραζιλιάνικο πιστοποιητικό γέννησής του, ήταν γιος Πορτογάλου πατέρα, γεγονός που του έδινε το δικαίωμα να ζητήσει εθνικό διαβατήριο. Χάρη σε αυτό, η σύζυγός του απέκτησε αργότερα άδεια παραμονής. Οι πορτογαλικές μυστικές υπηρεσίες πιστεύουν ότι στόχος ήταν να δημιουργηθεί μια ιστορία κάλυψης, ώστε να μπορούν να ενεργούν ως υπήκοοι, στο εσωτερικό ή στο εξωτερικό.
Ο τρόπος με τον οποίο κατασκευάζουν την ταυτότητά τους είναι γνωστός στις εθνικές υπηρεσίες πληροφοριών. Οι κατάσκοποι αυτοί χρησιμοποιούν πραγματικά έγγραφα, συχνά χρησιμοποιώντας πιστοποιητικά γέννησης παιδιών που πεθαίνουν λίγο αργότερα. Καταγράφουν ακόμη και μωρά που δεν έχουν γεννηθεί ποτέ, προκειμένου να χρησιμοποιήσουν τις ταυτότητές τους στο μέλλον.
«Οι Ρώσοι σχεδιάζουν δεκαετίες νωρίτερα», δήλωσε στο euronews πηγή της κοινότητας των μυστικών υπηρεσιών.
Οι δύο Ρώσοι κατάσκοποι ταξίδεψαν μέσα και έξω από την Πορτογαλία αρκετές φορές μέχρι να εγκαταλείψουν οριστικά τη χώρα. Η γυναίκα ήταν η πρώτη που επέστρεψε στη Ρωσία. Ο σύζυγός της ακολούθησε αργότερα. «Μόλις εντοπίστηκαν, η SIS έστειλε τις απαραίτητες πληροφορίες στις αρχές, δηλαδή στο Ινστιτούτο Ληξιαρχείων και Συμβολαιογράφων, για την ακύρωση των εθνικών εγγράφων», εξηγεί πηγή της κοινότητας των μυστικών υπηρεσιών.
Η SIS ήταν μία από τις οκτώ υπηρεσίες πληροφοριών που συνεργάστηκαν για να αποκαλύψουν δημοσίως αυτό το δίκτυο παράνομων. Η έρευνα της ομοσπονδιακής αστυνομίας της Βραζιλίας ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2022, όταν η CIA ειδοποίησε τις βραζιλιάνικες και ολλανδικές αρχές ότι ένας «παράνομος» από την GRU, τη ρωσική στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών, ετοιμαζόταν να ξεκινήσει πρακτική άσκηση στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης, την ίδια στιγμή που άρχισαν οι έρευνες για τα ρωσικά εγκλήματα πολέμου που διαπράχθηκαν στην Ουκρανία και τη Γεωργία το 2008.
Ο κατάσκοπος, ο οποίος είχε σπουδάσει σε πανεπιστήμια του Δουβλίνου και της Ουάσινγκτον, ταξίδευε με το βραζιλιάνικο διαβατήριο του Βίκτορ Μίλερ Φερέιρα. Όμως το πραγματικό του όνομα ήταν Σεργκέι Τσερκάσοφ. Όταν ταξίδεψε από τη Βραζιλία στη Χάγη τον Απρίλιο του 2022, του απαγορεύτηκε η είσοδος στη χώρα και τον έστειλαν πίσω στη Βραζιλία, όπου συνελήφθη ως ύποπτος για χρήση πλαστού εγγράφου. Είχε μαζί του ένα σημείωμα στα πορτογαλικά, με ορθογραφικά λάθη, στο οποίο αναφερόταν λεπτομερώς η ταυτότητα κάλυψής του. Καταδικάστηκε σε φυλάκιση 15 ετών.
Όπως και ο Μανουέλ Περέιρα, ένας από τους Ρώσους κατασκόπους που αποκαλύφθηκε τώρα, τα έγγραφα ταυτότητας του Βίκτορ Μίλερ Φερέιρα περιείχαν επίσης τα πραγματικά στοιχεία ενός υποτιθέμενου Πορτογάλου πατέρα. Μια έρευνα του περιοδικού Sábado τον Αύγουστο του 2022 αποκάλυψε ότι επρόκειτο για τον Ζούλιο Φερέιρα, έναν πολίτη που γεννήθηκε στο Λουρέντσο Μαρκές (σημερινό Μαπούτο) το 1967. Ζούσε στην περιοχή Σετούμπαλ, όπου, σύμφωνα με τα εθνικά αρχεία, ανανέωσε για τελευταία φορά την ταυτότητά του το 2002. Στη συνέχεια εξαφανίστηκε.
Μιλώντας στο Sábado, ο αδελφός του έμεινε έκπληκτος όταν έμαθε τι είχε συμβεί: «Έχω να δω τον Ζούλιο εδώ και 20 χρόνια», δήλωσε ο Κάρλο Φερέιρα. Οι αρχές πιστεύουν ότι την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα ο Ζούλιο Φερέιρα ταξίδεψε στη Βραζιλία όπου και εγκαταστάθηκε. Εκεί οι ρωσικές μυστικές υπηρεσίες κατάφεραν να οικειοποιηθούν τα στοιχεία του για να δημιουργήσουν μια ταυτότητα κάλυψης για τον παράνομο. Ο Σεργκέι Τσερκάσοφ έγινε στη συνέχεια ο Βίκτορ Μίλερ Φερέιρα. Τον Απρίλιο του 2023, ο πράκτορας του FBI που τον ερευνούσε αποκάλυψε ότι ήταν έτοιμος να υποβάλει αίτηση για την πορτογαλική υπηκοότητα.