Πρώτα ήταν τα εμβόλια, μετά το φυσικό αέριο και τώρα η ΕΕ θα προβεί σε κοινές αγορές αμυντικού εξοπλισμού. Αυτή η τελευταία έκτακτη ανάγκη οφείλεται στον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία και στην προοπτική λιγότερων επενδύσεων από τις ΗΠΑ για την προστασία της Ευρώπης.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Η ΕΕ σχεδιάζει να δανειστεί 150 δισεκατομμύρια ευρώ από τις χρηματοπιστωτικές αγορές για το νέο της δανειοδοτικό μέσο «Δράση Ασφάλειας για την Ευρώπη» (SAFE). Πρόκειται για έναν από τους πυλώνες του σχεδίου «Ετοιμότητα 2030», το οποίο αποσκοπεί στην κινητοποίηση 800 δισεκατομμυρίων ευρώ για αμυντικές επενδύσεις έως το τέλος της δεκαετίας.
«Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία και η προσπάθεια της ΕΕ να στηρίξει το Κίεβο ανέδειξαν πραγματικά τις εξαρτήσεις και τις ελλείψεις της αμυντικής βιομηχανικής βάσης της ΕΕ και το πόσο απροετοίμαστοι ήμασταν σε περίπτωση που αναγκαζόμασταν να εμπλακούμε σε έναν συμβατικό πόλεμο», δήλωσε η Alice Tidey, δημοσιογράφος του Euronews που κάλυψε την ανακοίνωση.
«Το SAFE αφορά το να τεθούν σε λειτουργία οι ευρωπαϊκές γραμμές παραγωγής όπλων, κάνοντας τα κράτη μέλη να αγοράζουν στρατηγικά και από κοινού, έτσι ώστε η βιομηχανία να γίνει λιγότερο κατακερματισμένη και να παράγει ταχύτερα και οι στρατοί μας, που είναι το πιο κρίσιμο, να γίνουν πιο διαλειτουργικοί. Και φυσικά, επίσης, έχει να κάνει με τη μείωση των τιμών», πρόσθεσε η ίδια.
Οι επενδύσεις αναμένεται να ενισχύσουν την παραγωγή και την προμήθεια συστημάτων αεράμυνας, πυραυλικής άμυνας και πυροβολικού, πυραύλων και πυρομαχικών, καθώς και άλλου κρίσιμου στρατιωτικού εξοπλισμού για την αντιμετώπιση απειλών ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας κρίσιμων υποδομών, του κυβερνοχώρου, της τεχνητής νοημοσύνης και του ηλεκτρονικού πολέμου.
«Δίνει στις χώρες τη δυνατότητα να βρουν χρήματα για να αγοράσουν στρατιωτικό εξοπλισμό. Είναι μια αρχή και νομίζω ότι είναι ένα πολύ καλό σημάδι», δήλωσε η Γερμανίδα ευρωβουλευτής Marie-Agnes Strack-Zimmermann από την ομάδα Renew.
Η βουλευτής που προεδρεύει της Επιτροπής Ασφάλειας και Άμυνας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τόνισε επίσης ότι ορισμένες από τις τεχνολογίες θα μπορούσαν να έχουν διπλή χρήση και να είναι ωφέλιμες για μη στρατιωτικούς σκοπούς.
Το Euronews μίλησε με κατοίκους στη Ρώμη και οι απόψεις ήταν διχασμένες. «Πρέπει να αμυνθούμε και η απειλή βρίσκεται στην πόρτα μας», δήλωσε ένας. «Δεν πρέπει να αυξήσουν τις δαπάνες για έναν πόλεμο που δεν θα γίνει. Αυτός δεν είναι δικός μας πόλεμος», δήλωσε ένας άλλος κάτοικος της ιταλικής πρωτεύουσας, αναφερόμενος στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Στο Βερολίνο, ήταν εμφανής ο ίδιος διχασμός: «Αν ο στόχος είναι να ξεκινήσει άλλη μία κούρσα εξοπλισμών, τότε δεν είμαι υπέρ», δήλωσε μια κάτοικος της γερμανικής πόλης. «Είμαι υπέρ μιας κοινής ευρωπαϊκής αμυντικής προσπάθειας, αλλά χωρίς να χρεωθούμε», δήλωσε ένας άλλος.
Συμπράξεις με χώρες που έχουν ίδιες απόψεις
Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να προβούν σε αποπληρωμή σε διάστημα 45 ετών και μπορούν επίσης να ενεργοποιήσουν την εθνική ρήτρα διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, που ορίζει ότι τα δημοσιονομικά ελλείμματα δεν μπορούν να υπερβαίνουν το 3% του ΑΕΠ.
Στο πλαίσιο του SAFE, οι κυβερνήσεις μπορούν να υπερβούν το ποσοστό αυτό κατά 1,5% ετησίως, υπό την προϋπόθεση ότι το ποσό αυτό δαπανάται αποκλειστικά για την άμυνα. Περισσότερα από τα μισά κράτη μέλη ζήτησαν ενεργοποίηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Για να λάβουν δάνεια, οι κυβερνήσεις πρέπει να πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις: το 65% της αξίας κάθε στρατιωτικού εξοπλισμού πρέπει να παράγεται σε ένα από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ, την Ουκρανία και τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ) Ισλανδία, Λιχτενστάιν και Νορβηγία.
Το υπόλοιπο 35% μπορεί επίσης να προέρχεται από οποιαδήποτε τρίτη χώρα στον κόσμο. Οι κοινές προμήθειες μπορούν να περιλαμβάνουν υποψήφιες χώρες της ΕΕ, όπως τα Δυτικά Βαλκάνια, καθώς και τρίτες χώρες με διμερείς εταιρικές σχέσεις ασφάλειας και άμυνας, όπως η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Ωστόσο, η ΕΕ εξακολουθεί να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα όπλα που αγοράζονται από τις ΗΠΑ και οι αυξημένες επενδύσεις θα μπορούσαν να αποτελέσουν σαφή ένδειξη της δέσμευσης του συνασπισμού να γίνει πιο αυτόνομος, κάτι που έχει ζητήσει ο πρόεδρος Donald Trump στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.
«Είμαι αισιόδοξη ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ θα συνειδητοποιήσει αυτό που αρχίζουμε τώρα να κάνουμε», δήλωσε η Strack-Zimmermann.
Η ΕΕ σχεδιάζει να αντλήσει περισσότερα κεφάλαια, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει τη χρήση μέρους των Ταμείων Συνοχής, τα οποία προορίζονται για περιφερειακή ανάπτυξη. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων επίσης θα προσπαθήσει να κινητοποιήσει ιδιωτικά κεφάλαια για τον τομέα αυτόν για πρώτη φορά.
Δείτε το βίντεο εδώ!
Δημοσιογράφος: Isabel Marques da Silva
Παραγωγή περιεχομένου: Pilar Montero López
Παραγωγή βίντεο: Zacharia Vigneron
Γραφικά: Loredana Dumitru
Συντονισμός σύνταξης: Ana Lázaro Bosch και Jeremy Fleming-Jones