Πού στην Ευρώπη είναι τα παιδιά πιο ευάλωτα στη φτώχεια;

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Το 2024, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat, 19,5 εκατομμύρια παιδιά στην ΕΕ βρέθηκαν σε κίνδυνο από τη φτώχεια ή τον κοινωνικό αποκλεισμό.

Μεταξύ 2023 και 2024, το ποσοστό των παιδιών σε κίνδυνο μειώθηκε ελαφρώς από 24,8% σε 24,2%.

Σε επίπεδο χωρών, η Βουλγαρία ανέφερε τα υψηλότερα ποσοστά το 2024, με 35,1%, ακολουθούμενη από την Ισπανία με 34,6% και τη Ρουμανία με 33,8%.

Αντίθετα, η Σλοβενία (11,8%), η Κύπρος (14,8%) και η Τσεχία (15,4%) κατέγραψαν τα χαμηλότερα ποσοστά.

Η Ιταλία ήταν η μόνη χώρα της ΕΕ που δεν παρουσίασε καμία μεταβολή, παραμένοντας σταθερή στο 27,1%.

"Οι θεσμοί του κράτους πρόνοιας διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην προστασία των παιδιών από τη φτώχεια", δήλωσε η Alba Lanau Sánchez, ερευνήτρια από το Universitat Pompeu Fabra. "Οι χώρες με ισχυρά συστήματα κοινωνικής προστασίας τείνουν να έχουν χαμηλότερα ποσοστά παιδικής φτώχειας".

Ο κίνδυνος φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού ήταν επίσης υψηλότερος για τα παιδιά από ό,τι για τους ενήλικες το 2024.

Τα παιδιά στην ΕΕ αντιμετώπιζαν υψηλότερο κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού (24,2%) σε σύγκριση με τους ενήλικες (20,3%), με αποτέλεσμα η διαφορά να ανέρχεται σε 3,9 ποσοστιαίες μονάδες.

Σε όλες τις χώρες της ΕΕ, σε 20 από αυτές ο κίνδυνος ήταν υψηλότερος μεταξύ των παιδιών, με τις μεγαλύτερες διαφορές να καταγράφονται στην Ισπανία (10,5%), τη Μάλτα και τη Ρουμανία (και οι δύο 7,3%) και τη Γαλλία (7,2%).

Ο παράγοντας εκπαίδευση

Τα παιδιά των οποίων οι γονείς κατείχαν υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο ήταν λιγότερο πιθανό να διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού.

Το 2024, το 61,2% των παιδιών στην ΕΕ που ζούσαν με γονείς που είχαν το πολύ κατώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση αντιμετώπιζαν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού.

Για τα παιδιά με γονείς που είχαν αποκτήσει τριτοβάθμια εκπαίδευση, το ποσοστό ήταν 11,0%.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ένα χάσμα κινδύνου 50,2 ποσοστιαίων μονάδων με βάση το επίπεδο εκπαίδευσης των γονέων.

Σε εθνικό επίπεδο, το χάσμα ήταν πάνω από 50% σε 16 χώρες της ΕΕ.

Τα χαμηλότερα χάσματα παρατηρήθηκαν στη Δανία, την Πορτογαλία και την Εσθονία, ενώ οι μεγαλύτερες διαφορές καταγράφηκαν στη Ρουμανία, την Τσεχία και τη Βουλγαρία.

Γιατί η Ισπανία βρίσκεται μεταξύ των κορυφαίων χωρών;

Παρά το γεγονός ότι η Ισπανία έχει υψηλότερο ΑΕΠ από τη Βουλγαρία ή τη Ρουμανία, το σύστημα φόρων-παροχών της χώρας επισημαίνεται συχνά ως ένας από τους κύριους λόγους για τα υψηλά ποσοστά παιδικής φτώχειας, σύμφωνα με τους ερευνητές.

Το 2021, η Ισπανία δαπάνησε μόλις το 1,3% του ΑΕΠ της για οικογενειακές πολιτικές, σε σύγκριση με τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ που είναι 2,3%.

"Η άμεση οικονομική στήριξη προς τις οικογένειες ήταν ιδιαίτερα μέτρια", δήλωσε η Lanau Sánchez. "Τα συστήματα παροχών σε χρήμα που εξαρτώνται από το παιδί στην Ισπανία παρείχαν παραδοσιακά στήριξη στα υψηλότερα δεκατημόρια μέσω φορολογικών ελαφρύνσεων, από τις οποίες δεν μπορούν να επωφεληθούν τα φτωχότερα νοικοκυριά, αλλά ελάχιστη ή καθόλου στήριξη πήγαινε στα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα".

Η Ισπανία εισήγαγε επίσης το Ελάχιστο Εισόδημα Διαβίωσης (IMV) το 2021 και το Συμπλήρωμα Στήριξης Παιδιού το 2022, φτάνοντας σε 502.310 νοικοκυριά, σύμφωνα με την Ισπανική Κοινωνική Ασφάλιση.

Ωστόσο, παραμένει ασαφές κατά πόσο τα προγράμματα αυτά έχουν βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσης των οικογενειών με παιδιά.

"Οι τρέχουσες κριτικές υπογραμμίζουν τις ελλείψεις του IMV, συμπεριλαμβανομένων των διοικητικών εμποδίων (που οδηγούν σε υψηλά ποσοστά μη αποδοχής), των νομικών περιορισμών στην πρόσβαση που επηρεάζουν ορισμένες ομάδες, όπως οι νέοι, οι άστεγοι, οι μετανάστες χωρίς χαρτιά και οι πρόσφατα αφιχθέντες μετανάστες, και της περιορισμένης δυνητικής κάλυψης για νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα, αλλά όχι σοβαρά φτωχά", δήλωσε η Lanau Sánchez.

"Ωστόσο, μας λείπει η σε βάθος ακαδημαϊκή έρευνα σχετικά με το πώς το IMV έχει μετασχηματίσει σε βάθος το σύστημα κοινωνικής προστασίας, εκτοπίζοντας τελικά άλλες μορφές στήριξης, όπως τα περιφερειακά συστήματα ελάχιστου εισοδήματος", κατέληξε.