Για στρατηγικού χαρακτήρα «απάντηση» στη Μόσχα κάνουν λόγο οι Βρυξέλλες
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε σήμερα πρόταση για τη σταδιακή και συντονισμένη απεξάρτηση της ΕΕ από το ρωσικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο, ως το τέλος του 2027.
Η πρόταση περιγράφει τις προθεσμίες και τις στρατηγικές για τα κράτη μέλη της ΕΕ προκειμένου να μειώσουν σταδιακά και τελικά να τερματίσουν την εξάρτησή τους από τη Ρωσία ως προμηθευτή καυσίμων, στο πλαίσιο του σχεδίου REpowerEU.
Η πρόταση δεν ασχολείται με την πυρηνική ενέργεια, με ανώτερο αξιωματούχο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να δηλώνει στους δημοσιογράφους ότι το συγκεκριμένο ζήτημα θα αντιμετωπιστεί ξεχωριστά.
Ο Επίτροπος Ενέργειας, Νταν Γιόργκενσεν, ο οποίος παρουσίασε την πρόταση, τόνισε ότι «η εισαγωγή φυσικού αερίου από τη Ρωσία αποτελεί απειλή για την ασφάλεια της Ευρώπης, γι' αυτό προτείνουμε τώρα την απαγόρευση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου από την ΕΕ. Αυτό θα αυξήσει την ενεργειακή μας ανεξαρτησία, μειώνοντας παράλληλα τα έσοδα που χρησιμοποιεί ο Πούτιν για τη χρηματοδότηση του πολέμου του».
Παράλληλα εμφανίστηκε καθησυχαστικός τονίζοντας ότι «κανένα κράτος μέλος δεν θα μείνει χωρίς ενέργεια ως αποτέλεσμα αυτής της πρότασης» και δεσμεύτηκε ότι η Επιτροπή θα συνεργαστεί στενά με όλα τα κράτη μέλη, ιδίως με εκείνα που ενδέχεται να αντιμετωπίσουν προκλήσεις.
Από την έναρξη της πλήρους κλίμακας εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, η ΕΕ μείωσε σταδιακά το εμπόριο πετρελαίου, φυσικού αερίου και πυρηνικού υλικού από τη Ρωσία.
Από το 2024, η ΕΕ εξακολουθούσε να βασίζεται στις ρωσικές εισαγωγές για το 19% των αναγκών της σε φυσικό αέριο και το 3% του εφοδιασμού της σε αργό πετρέλαιο.
«Η Ρωσία έχει επανειλημμένα επιχειρήσει να μας εκβιάσει με όπλο τις ενεργειακές προμήθειες. Λάβαμε σαφή μέτρα για να "κλείσουμε την κάνουλα" και να τερματίσουμε οριστικά την εποχή των ρωσικών ορυκτών καυσίμων στην Ευρώπη», δήλωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν.
Η πρόταση
Σύμφωνα με το σχέδιο, οι νέες συμβάσεις για το ρωσικό φυσικό αέριο θα απαγορευτούν από την 1η Ιανουαρίου 2026. Οι υφιστάμενες βραχυπρόθεσμες συμβάσεις θα πρέπει να λήξουν έως τις 17 Ιουνίου 2026, με περιορισμένες εξαιρέσεις για τις χώρες που περικλείονται από στεριά και είναι δεσμευμένες με μακροπρόθεσμες συμφωνίες, οι οποίες θα επιτρέπονται έως το τέλος του 2027.
Οι μακροπρόθεσμες συμβάσεις για υπηρεσίες τερματικών σταθμών υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στις οποίες συμμετέχουν ρωσικές εταιρείες θα απαγορευτούν επίσης, απελευθερώνοντας υποδομές για εναλλακτικούς προμηθευτές.
Επιπλέον, οι εισαγωγείς ρωσικού φυσικού αερίου θα πρέπει να παρέχουν στις τελωνειακές αρχές όλες τις απαραίτητες πληροφορίες που επιβεβαιώνουν την πορεία του εισαγόμενου φυσικού αερίου από την πραγματική του προέλευση μέχρι το σημείο εισαγωγής στην Ένωση.
Οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να υποβάλουν λεπτομερή σχέδια που θα περιγράφουν συγκεκριμένα βήματα και ορόσημα για την αντικατάσταση των ρωσικών ενεργειακών εισαγωγών.
Κριτική από Ουγγαρία και Σλοβακία
Σε συνάντηση των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ τη Δευτέρα, Ουγγαρία και Σλοβακία εξέφρασαν τις διαφωνίες τους με το σχέδιο.
"Η ενεργειακή πολιτική αποτελεί εθνική αρμοδιότητα και το σχέδιο θέτει σε κίνδυνο την κυριαρχία και την ενεργειακή μας ασφάλεια. Δεδομένης της κλιμάκωσης στη Μέση Ανατολή, προτείναμε να μην κατατεθεί καθόλου τέτοιο σχέδιο", έγραψε ο υπουργός Εξωτερικών της Ουγγαρίας Πίτερ Σιζάρτο σε ανάρτησή του στο X.
Παρά τις αντιδράσεις, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εμφανίζεται αποφασισμένη να προωθήσει την πρόταση.
Η κυβέρνηση της Δανίας, η οποία θα αναλάβει την προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ την 1η Ιουλίου, επιθυμεί να επιτευχθεί πολιτική συμφωνία επί του κειμένου το συντομότερο δυνατό.
Ο Lars Aagaard, Δανός υπουργός για το κλίμα και την ενέργεια, δήλωσε στους δημοσιογράφους τη Δευτέρα ότι η δανέζικη προεδρία θα καταβάλει προσπάθειες για να "επιτευχθεί [η πολιτική έγκριση] το συντομότερο δυνατό", προσθέτοντας: "Εάν καταφέρουμε να ολοκληρώσουμε [τη νομοθεσία] πριν από την Πρωτοχρονιά, νομίζω ότι έχουμε κάνει πολύ καλή δουλειά".
Τα επόμενα βήματα
Η νομοθετική πρωτοβουλία θα ακολουθήσει την καθιερωμένη διαδικασία. Οι συννομοθέτες, δηλαδή το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ, θα διαπραγματευτούν τη δική τους θέση επί της πρότασης.
Στη συνέχεια, το κείμενο θα εισέλθει σε διοργανικές διαπραγματεύσεις, τον λεγόμενο τριμερή διάλογο, για την εξεύρεση πολιτικής συμφωνίας.
Τα κράτη μέλη της ΕΕ στο Συμβούλιο θα χρειαστούν ειδική πλειοψηφία για να εγκρίνουν την πρόταση από την πλευρά τους.
Η διαδικασία της ενισχυμένης πλειοψηφίας προϋποθέτει την υποστήριξη από τουλάχιστον 15 από τα 27 κράτη μέλη, τα οποία αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 65% του πληθυσμού της ΕΕ.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα κληθεί να εγκρίνει την πρόταση με απλή πλειοψηφία.