Ο μηχανισμός για την αναστολή των ταξιδιών χωρίς βίζα βραχείας διάρκειας στην ΕΕ έχει αναμορφωθεί ώστε να συμπεριλάβει τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και το Ισραήλ θα μπορούσε να είναι μία από τις πρώτες χώρες που θα επηρεαστούν
Το Ισραήλ πρόκειται να είναι μία από τις πρώτες χώρες που θα αποτελέσουν στόχο της μεταρρύθμισης του μηχανισμού αναστολής των ταξιδιών χωρίς βίζα βραχείας διαμονής στην ΕΕ και τις χώρες Σένγκεν, η οποία συμφωνήθηκε την Τρίτη από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, σύμφωνα με πηγές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Οι νέοι κανόνες τροποποιούν τους λόγους για την αναστολή των συστημάτων απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης, ώστε να συμπεριλάβουν τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει στην επιβολή υποχρεωτικής θεώρησης για τους Ισραηλινούς πολίτες, μεταξύ άλλων, δήλωσαν στο Euronews πηγές από το Κοινοβούλιο που γνωρίζουν τον φάκελο.
Επί του παρόντος, υπήκοοι από 61 χώρες - συμπεριλαμβανομένων της Αυστραλίας, της Βραζιλίας, του Ισραήλ, της Ιαπωνίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ουκρανίας και των κρατών των Δυτικών Βαλκανίων - μπορούν να ταξιδέψουν στον χώρο Σένγκεν για σύντομη διαμονή έως 90 ημέρες σε οποιαδήποτε περίοδο 180 ημερών.
Η ΕΕ μπορεί να αναστείλει το καθεστώς απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Μέχρι στιγμής αυτό έχει συμβεί μόνο μία φορά - με τη Δημοκρατία του Βανουάτου - λόγω του προγράμματος "υπηκοότητα με επένδυση", το οποίο χορήγησε σε πλούσιους Ρώσους διαβατήρια Βανουάτου που επέτρεπαν ελεύθερα ταξίδια στην ΕΕ.
Σύμφωνα με τη νέα συμφωνία μεταξύ των νομοθέτων της ΕΕ και των κρατών - μελών, ο μηχανισμός αναστολής θα είναι πλέον ευκολότερο να ενεργοποιηθεί, καθώς τα κατώτατα όρια έχουν μειωθεί και έχουν προστεθεί νέα κριτήρια.
Για παράδειγμα, οι παραβιάσεις του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, οι σοβαρές παραβιάσεις των διεθνών ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή του ανθρωπιστικού δικαίου και η μη συμμόρφωση με αποφάσεις διεθνών δικαστηρίων θα αποτελούν πλέον έγκυρους λόγους για την αναστολή του καθεστώτος απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης μιας χώρας.
"Αυτό το εργαλείο μας βοηθά να παραδώσουμε τις αξίες που έχουν οικοδομήσει την κοινότητά μας και μας επιτρέπει να επιβάλλουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα και τον σεβασμό του διεθνούς δικαίου", δήλωσε στο Euronews ο Σλοβένος ευρωβουλευτής Matjaž Nemec, εισηγητής του νομοσχεδίου στο Κοινοβούλιο. "Καμία συγκεκριμένη χώρα δεν αποτελεί στόχο", πρόσθεσε.
Ωστόσο, το καθεστώς του Ισραήλ συγκαταλέγεται μεταξύ των χωρών που κινδυνεύουν περισσότερο να αμφισβητηθεί το καθεστώς τους στο πλαίσιο της νέας διαδικασίας, δήλωσαν πηγές του Κοινοβουλίου στο Euronews, λόγω των κατηγοριών για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας στον πόλεμο κατά της Γάζας - κατηγορίες που έχουν εγερθεί από τον ΟΗΕ. Η Σερβία είναι μια άλλη πιθανή χώρα που θα τεθεί στο στόχαστρο, λόγω των ανησυχιών για τα ανθρώπινα δικαιώματα που έχουν επισημανθεί από τον ΟΗΕ, ανέφεραν οι πηγές.
Σύμφωνα με τη διαδικασία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να εκδώσει εκτελεστική πράξη για την αναστολή του καθεστώτος απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για μια συγκεκριμένη χώρα για ένα έτος. Η απόφαση αυτή απαιτεί μόνο την έγκριση των κρατών - μελών και μπορεί να μπλοκαριστεί με ειδική πλειοψηφία. Για την παράταση της αναστολής, η Επιτροπή πρέπει να εκδώσει κατ' εξουσιοδότηση πράξη, η οποία μπορεί αντιθέτως να μπλοκαριστεί είτε από το Συμβούλιο είτε από το Κοινοβούλιο.
Οι χώρες της ζώνης Σένγκεν - που περιλαμβάνει όλα τα κράτη της ΕΕ εκτός από την Κύπρο και την Ιρλανδία, κι επίσης την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν, τη Νορβηγία και την Ελβετία - μπορούν επίσης να πιέσουν την Επιτροπή να ξεκινήσει τη διαδικασία, κοινοποιώντας ότι πιστεύουν ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις για την ενεργοποίηση του μηχανισμού. Το Κοινοβούλιο μπορεί επίσης να προτείνει μη δεσμευτικό ψήφισμα με το οποίο να συνιστά την αναστολή του καθεστώτος απαλλαγής μιας χώρας από την υποχρέωση θεώρησης.
"Είναι πιο πιθανό ένα κράτος - μέλος της ΕΕ να θέσει το θέμα του Ισραήλ, παρά το Κοινοβούλιο", δήλωσε στο Euronews πηγή που γνωρίζει το θέμα, προσθέτοντας ότι αρκετές πολιτικές ομάδες στο Κοινοβούλιο πίεσαν για τη συμπερίληψη των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με γνώμονα το Ισραήλ.
Ένα εργαλείο αποτροπής της μετανάστευσης
Μεταξύ άλλων νομοθετικών αλλαγών που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο είναι και νέες διατάξεις που σχετίζονται με τη μετανάστευση. Επί του παρόντος, μια σημαντική αύξηση του αριθμού των ατόμων μιας συγκεκριμένης εθνικότητας που διαμένουν παράτυπα στον χώρο Σένγκεν ή μια αύξηση των αιτούντων άσυλο από μια χώρα με χαμηλό ποσοστό αναγνώρισης μπορεί να δικαιολογήσει την αναστολή του καθεστώτος απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης.
Στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης, το όριο για την αξιολόγηση της αύξησης των παράτυπων διαμονών θα μειωθεί από το 50% στο 30% του αριθμού της προηγούμενης περιόδου. Εν τω μεταξύ, το όριο για το "χαμηλό ποσοστό αναγνώρισης" των αιτήσεων ασύλου θα αυξηθεί από το σημερινό 4% σε 20%. Αυτό θα διευρύνει το φάσμα των εμπλεκόμενων χωρών και θα διευκολύνει την ενεργοποίηση του μηχανισμού.
Πράγματι, οι αλλαγές αποσκοπούν στο να στείλουν ένα μήνυμα στις χώρες που επωφελούνται από την πρόσβαση χωρίς βίζα, ενθαρρύνοντάς τες να μειώσουν τη μετανάστευση προς την ΕΕ. "Η πολωνική προεδρία, η οποία ηγείται του Συμβουλίου, πίεσε έντονα για τη μεταρρύθμιση αυτή λόγω των ισχυρών φιλοδοξιών μεταξύ των κρατών - μελών. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο μπορέσαμε να καταλήξουμε σε συμφωνία σήμερα", δήλωσε ο Matjaž Nemec.
Η συμφωνία που επιτεύχθηκε την Τρίτη πρέπει ακόμη να εγκριθεί επίσημα τόσο από το Κοινοβούλιο όσο και από το Συμβούλιο προτού γίνει νόμος της ΕΕ.