Η διαμάχη για τους διορισμούς ανώτατων δικαστών έφερε στο προσκήνιο το ζήτημα της απαγόρευσης του AfD, υπέρ της οποίας τάσσεται το SPD - Γερμανός συνταγματολόγος εξηγεί ποιος είναι ο κίνδυνος για τους Χριστιανοδημοκράτες
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Η διαμάχη για τους νέους δικαστές του συνταγματικού δικαστηρίου συνεχίζεται στη Γερμανία. Οι δύο δικαστικοί που προτείνουν οι Σοσιαδημοκράτες (SPD) επικρίνονται για "αριστερό ακτιβισμό". Πρόκειται για τη Frauke Brosius-Gersdorf και την Ann-Katrin Kaufhold, με την τελευταία να προορίζεται για αντιπρόεδρος στην Καρλσρούη.
Η Brosius-Gersdorf κατηγορείται ότι εκφράζει ακραίες πολιτικές απόψεις αναφορικά με τις αμβλώσεις, τους υποχρεωτικούς εμβολιασμούς κατά του κοροναϊού και την απαγόρευση του AfD.
Η Ann-Katrin Kaufhold έχει επίσης επικριθεί επειδή διορίστηκε σε θέση ανώτατου δικαστή, παρότι προηγουμένως είχε ταχθεί υπέρ της απαγόρευσης του ακροδεξιού κόμματος Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD).
Οι Χριστιανοδημοκράτες του CDU και το αδελφό κόμμα της Βαυαρίας CSU εμφανίζονται ιδιαίτερα επιφυλακτικοί απέναντι στην Brosius-Gersdorf.
Το SPD και οι Πράσινοι υπερασπίζονται και τις δύο υποψήφιες και θέλουν να επαναλάβουν γρήγορα την διαδικασία εκλογής των ανώτατων δικαστών στην Μπούντεσταγκ. "Είναι απαράδεκτο να διαδίδονται ψέματα, υπερβολές και διαστρεβλωμένες δηλώσεις για την καθηγήτρια Brosius-Gersdorf σε συγκεντρώσεις της δεξιάς", λέει η επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας των Πρασίνων Katharina Dröge.
Andreas Rödder: "Σίγουρος δρόμος προς τον εμφύλιο πόλεμο"
Στα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού επικρατεί αναβρασμός. Όπως πληροφορείται το Euronews από κύκλους του SPD, η γενική "απαγόρευση του AfD" αποτελεί εδώ και μήνες βασικό θέμα συζήτησης μεταξύ των βουλευτών αλλά και στην ηγεσία του κόμματος.
Επιπλέον, ορισμένα στελέχη του SPD ελπίζουν ότι το συνταγματικό δικαστήριο θα μπορούσε "να δώσει την έγκρισή του στις αρχές του επόμενου έτους". Θέλουν να καταθέσουν αίτημα απαγόρευσης του AfD το συντομότερο δυνατό.
Αυτό εγείρει τα εξής ερωτήματα:
Τι θα συνέβαινε αν οι κατά τεκμήριο "ακτιβιστές" δικαστές του συνταγματικού δικαστηρίου αποφάσιζαν την απαγόρευση του AfD;
Και ποιες θα ήταν οι ευρύτερες συνέπειες εάν μια απαγόρευση του AfD επικυρωνόταν από συνταγματικό δικαστήριο;
Το γεγονός ότι η απαγόρευση του AfD βρίσκεται σταθερά στην ατζέντα του SPD επηρεάζει και το στρατόπεδο των Χριστιανοδημοκρατών/Χριστιανοκοινωνιστών CDU/CSU.
Ενώ αρχικά η ηγεσία του CDU έβλεπε θετικά το ενδεχόμενο, πλέον πολλά στελέχη των Χριστιανοδημοκρατών εκφράζουν επιφυλάξεις. "Αυτό θα μπορούσε να μας θέσει σε κίνδυνο ως κόμμα", είναι η αγωνία τους όπως πληροφορείται το Euronews.
"Πρόκειται για παγίδα. Η πλειοψηφία θα γείρει προς τα αριστερά" υποστηρίζουν. Και τα πράγματα θα είναι άσχημα για το CDU σε περίπτωση νέων εκλογών, οπότε "το μέλλον θα μπορούσε να είναι ένας συνασπιμός Σοσιαλδημοκρατών, Πράσινων και Αριστεράς".
Ο ιστορικός Andreas Rödder, που θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους διανοούμενους του CDU, δήλωσε στο Euronews: "Οι πολιτικοί πρέπει να ξεκαθαρίσουν τη σχέση τους με το AfD. Μια διαδικασία απαγόρευσης που θα οδηγήσει στην απώλεια όλων των ψήφων για το AfD και συνεπώς σε αριστερές κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες σε όλη την επικράτεια θα ήταν ένας σίγουρος δρόμος προς τον εμφύλιο πόλεμο", προειδοποιεί.
Ο καθηγητής ιστορίας προειδοποιεί ευθέως τους Σοσιαλδημοκράτες και τους Πράσινους: "Η γερμανική αριστερά θα πρέπει να σκεφτεί προσεκτικά τι κάνει και τι συνέπειες έχει για τη φιλελεύθερη δημοκρατία".
Πώς θα μπορούσε το συνταγματικό δικαστήριο να απαγορεύσει το AfD;
Για την απαγόρευση θα πρέπει να αποδειχθεί ότι το AfD δεν έχει μόνο αντισυνταγματική ρητορική, αλλά και ότι αναλαμβάνει δράση κατά της φιλελεύθερης δημοκρατικής τάξης.
"Δεν αρκεί να λέμε ανοησίες περί αντισυνταγματικότητας στην Μπούντεσταγκ. Πρέπει να αποδείξετε, για παράδειγμα, ότι το κόμμα σχεδιάζει πράξεις βίας", εξηγεί ο γνωστός συνταγματολόγος Volker Boehme-Neßler σε συνέντευξή του στο Euronews. "Στην τρέχουσα έκθεση της Υπηρεσίας Προστασίας του Συντάγματος δεν υπήρχαν ενδείξεις για κάτι τέτοιο".
"Θεωρητικά, εάν το υπουργείο Εσωτερικών ή οι μυστικές υπηρεσίες έχουν αρκετά αποδεικτικά στοιχεία, είτε η ομοσπονδιακή κυβέρνηση, είτε η Μπούντεσταγκ, είτε η Μπούντεσρατ μπορούν να ζητήσουν από το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο να απαγορεύσει το AfD ως αντισυνταγματικό. Για το σκοπό αυτό πρέπει να παρουσιαστούν τα αποδεικτικά στοιχεία".
"Αν οι ακτιβιστές γίνουν δικαστές, έχουμε πρόβλημα"
Αρμόδιο για να αποφασίσει για την απαγόρευση του AfD είναι το ανώτατο συνταγματικό δικαστήριο της Καρλσρούης. Εκεί ακριβώς οι δύο εκλεκτές του SPD - η Brosius-Gersdorf και η Kaufhold - θα αποκτήσουν έδρα, αν περάσει η πρόταση των Σοσιαλδημοκρατών.
Ο συνταγματολόγος Volker Boehme-Neßler λέει: "Εάν πράγματι ακτιβιστές γίνουν δικαστές στο Συνταγματικό Δικαστήριο, τότε έχουμε πρόβλημα. Διότι η ιδέα του συστήματος της δημοκρατίας είναι ότι οι δικαστές εξετάζουν πολύ, πολύ, πολύ προσεκτικά τις υποθέσεις. Η απαγόρευση αποτελεί απόλυτη εξαίρεση. Χωρίς ακτιβιστές δικαστές, δεν θα έβλεπα καμία νομική πιθανότητα απαγόρευσης ενός κόμματος".
Η Brosius-Gersdorf έχει απαντήσει στις κατηγορίες. "Εκπροσωπώ μετριοπαθείς θέσεις από το κέντρο", υπερασπίστηκε τον εαυτό της την Τρίτη σε εκπομπή του ZDF. Εκεί παραδέχθηκε ότι η διατύπωσή της σχετικά με το θέμα της απαγόρευσης του AfD δεν ήταν "κατάλληλη".
Πριν από έναν χρόνο, είχε πει στην ίδια εκπομπή ότι η απαγόρευση του AfD ήταν "ένα πολύ ισχυρό σημάδι της ανθεκτικότητας της δημοκρατίας μας απέναντι στους εχθρούς του συντάγματος". Πρόσθεσε: "Είναι αλήθεια ότι αυτό δεν εξαλείφει, φυσικά, τους υποστηρικτές του κόμματος".
Η υποψήφια δικαστής Ann-Katrin Kaufhold προειδοποίησε επίσης σε μια εκδήλωση πέρυσι ότι δεν πρέπει να είμαστε διστακτικοί αναφορικά με την απαγόρευση του AfD.
Η Κάουφχολντ, καθηγήτρια νομικής, δήλωσε: "Διακρίνω φοβικότητα να πούμε ότι πιστεύουμε ότι αυτό το κόμμα είναι αντισυνταγματικό (...) Πιστεύουμε επίσης ότι το κόμμα έχει τη δυνατότητα να υλοποιήσει τις ιδέες του, αλλά το ότι δεν καταθέτουμε αίτημα απαγόρευσης λόγω φόβου ότι μπορεί να αποτύχει, δεν το βρίσκω πειστικό. Νομίζω ότι πρέπει να πάρουμε το ρίσκο. Και η πολιτική διαδικασία μπορεί να το αντέξει και αυτό. Αν το σκεφτείς αυτό μέχρι τέλους, τότε δεν υποβάλλεις ποτέ την αίτηση για απαγόρευση".
Τι θα συμβεί αν το ανώτατο δικαστήριο εγκρίνει την απαγόρευση του AfD:
Είτε υπάρχουν αρκετές αποδείξεις είτε όχι, τι θα συμβεί στην πραγματικότητα αν η απαγόρευση του AfD αποφασιστεί πράγματι από το Συνταγματικό Δικαστήριο;
"Τότε κάθε βουλευτής του AfD θα χάσει την έδρα του - από τη στιγμή που θα κριθεί αντισυνταγματικό από την Καρλσρούη. Και από εκείνο το δευτερόλεπτο και μετά, θα μπορούσαμε να έχουμε και αριστερές πλειοψηφίες στα κοινοβούλια σε όλη τη Γερμανία", λέει ο συνταγματολόγος Boehme-Neßler.
Εξαίρεση θα αποτελούσαν, για παράδειγμα, το κρατίδιο της Βαυαρίας, η Έσση και το Σλέσβιχ-Χολστάιν. Ορισμένα κοινοβούλια έχουν ήδη αριστερές πλειοψηφίες.
Ο συνταγματολόγος εξηγεί: "Για να το θέσω πολύ ξεκάθαρα: η επικρατούσα άποψη στη νομολογία -και υπάρχει και σχετικός νόμος- είναι υπέρ του γεγονότος ότι οι έδρες χάνονται όταν διαλύεται ένα κόμμα".
Στις αποφάσεις του από τη δεκαετία του 1950, το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο τόνισε ρητά ότι οι εντολές παύουν να υφίστανται. "Υπάρχει διάταξη στον ομοσπονδιακό εκλογικό νόμο που το ορίζει σαφώς: Εάν ένα κόμμα κριθεί αντισυνταγματικό, τότε οι εντολές χάνονται!" υποστηρίζει.
Τι θα συμβεί με τις έδρες που θα χάσει το AfD;
Σε περίπτωση απαγόρευσης, οι βουλευτές του AfD θα χάσουν αυτομάτως τις έδρες τους στα κοινοβούλια των κρατιδίων ή στην Μπούντεσταγκ. Η μόνη εξαίρεση αφορά βουλευτές που εξελέγησαν μέσω λίστας ή με απευθείας εντολή.
Ο συνταγματολόγος Volker Boehme-Neßler εξηγεί: "Όποιος εξελέγη μέσω λίστας μπορεί να θέσει εκ νέου υποψηφιότητα ως ανεξάρτητος. Αλλά προς το παρόν, η έδρα του έχει χαθεί".
Η κατανομή των εδρών τα κοινοβούλια στη Γερμανία:
Bundestag
CDU (208), AfD (151), SPD (120), Πράσινοι (85), Αριστερό Κόμμα (64), καμία κοινοβουλευτική ομάδα (2).
Βερολίνο
CDU (52), SPD (35), Πράσινοι (34), Αριστερά (20), AfD (16), χωρίς κοινοβουλευτική ομάδα (2).
Βρανδεμβούργο
AfD (30), SPD (32), BSW (14), CDU (12).
Έσση
CDU (52), AfD (28), SPD (23), Πράσινοι (22), FDP (8), χωρίς κοινοβουλευτική ομάδα (2).
Βαυαρία
CSU (85), FW (37), AfD (32), Πράσινοι (32), SPD (17).
Θουριγγία
AfD (32), CDU (28), BSW (15), Αριστερά (12), SPD (6).
Σαξονία
CDU (41), AfD (40), BSW (15), SPD (10), Πράσινοι (7), Αριστερά (6), FW (1).
Σαξονία-Άνχαλτ (επόμενες εκλογές τον Σεπτέμβριο του 2026)
CDU (40), AfD (23), Αριστερά (11), SPD (9), FDP (7), Πράσινοι (6), Αριστερά (11), FW (1).
Ρηνανία-Παλατινάτο (επόμενες εκλογές Μάρτιος 2026)
SPD, (39), CDU (31), AfD (9), Πράσινοι (10), FDP (6), FW (6).
Βάδη-Βυρτεμβέργη (επόμενες εκλογές Μάρτιος 2026)
Πράσινοι (57), CDU (43), SPD (19), FDP (18), FDP/DVP (18), AfD (17).
Schleswig-Holstein
CDU (34), Πράσινοι (14), SPD (12), FDP (5), SSW (4).
Μεκλεμβούργο-Δυτική Πομερανία (επόμενες εκλογές το φθινόπωρο του 2026)
SPD (34), AfD (13), CDU (13), Αριστερό Κόμμα (9), Πράσινοι (5), FDP (3), καμία κοινοβουλευτική ομάδα (2).
Saarland
SPD (29), CDU (19), AfD (3).
Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία
CDU (76), SPD (56), Πράσινοι (39), AfD (12), FDP (12).
Αμβούργο
SPD (45), Πράσινοι (25), CDU (26), Αριστερά (15), AfD (10).
Βρέμη
SPD (28), CDU (24), Πράσινοι (10), Αριστερά (10), BD (7), FDP (5), χωρίς κοινοβουλευτική ομάδα (3).