Ένα νέο μηχάνημα ελέγχει ενδεχόμενες παρατυπίες χώρων αποθήκευσης πυρηνικών αποβλήτων
Ευρωπαίοι ερευνητές από το [Κέντρο Έρευνας της Ε.Ε.](Joint Reserach Centre https://ec.europa.eu/jrc/en/research-topic/nuclear-safeguards-and-security) δημιούργησαν ένα τρισδιάστατο σκάνερ, που βοηθά στην επιθεώρηση υπόγειων χώρων αποθήκευσης πυρηνικών απόβλητων. Μπορεί να το φορεθεί σαν τσάντα στην πλάτη. Αλλά περιέχει την τελευταία λέξη της τεχνολογίας. Το τρισδιάστατο σκάνερ τεστάρεται σε έναν ασυνήθιστο υπόγειο χώρο, μια τοποθεσία αποθήκευσης πυρηνικών αποβλήτων στην Φινλανδία.
Είμαστε στην τοποθεσία Ονκάλο, στην Φινλανδία, όπου το καύσιμο που χρησιμοποιήθηκε στα φινλανδικά πυρηνικά εργοστάσια θα αποθηκεύεται στο μέλλον. Είναι ακόμη υπό κατασκευή. Είναι ένας λαβύρινθος από σήραγγες αρκετών χιλιομέτρων που κατασκευάστηκαν μέσα σε γρανίτη, σε βάθος 450 μέτρων.
Ως χώρος πυρηνικών αποβλήτων, θα ελέγχεται συχνά, ώστε να διασφαλιστεί ότι πληροί τα ευρωπαϊκά στάνταρ ασφαλείας. Ευρωπαίοι ερευνητές έχουν αναπτύξει ένα νέο τρισδιάστατο σκάνερ για να διευκολύνουν αυτή την αποστολή.
«Η βασική καινοτομία αυτού του συστήματος είναι ότι καταφέραμε να αποκτήσουμε έναν χάρτη, ένα μοντέλο καταγραφής σε αληθινό χρόνο. Μας παρέχει τον ακριβή χώρο, όπου δεν υπάρχει σήμερα GPS. Και μπορούμε να δούμε σε αληθινό χρόνο, τις διαφορές ανάμεσα σε ένα μοντέλο αναφοράς και το μοντέλο που καταγράφεται» επισημαίνρι ο Βιτόρ Σεκέιρα, υπεύθυνος του πρότζεκτ και ειδικός σε καινοτομίες ασφάλειας στον τομέα έρευνας και τεχνολογίας από το Κέντρο Έρευνας της Ε.Ε.
Οποιαδήποτε αλλαγή στη δομή και τον σχεδιασμό του χώρου, μπορεί να ανιχνευτεί εύκολα. Οι επιθεωρητές της Κομισιόν και της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας μπορούν να επαληθεύσουν τις πληροφορίες, που παρέχονται από την εταιρία Posiva που διαχειρίζεται τις πυρηνικές εγκαταστάσεις. Η υπεύθυνη πυρηνικής ασφάλειας της εταιρίας, Μαρί Λάχτι εξηγεί:
«Χτίζουμε τεράστιες υπόγειες εγκαταστάσεις. Χρειαζόμαστε λοιπόν αποτελεσματικές τεχνολογίες για να κάνουμε γρήγορους και αποτελεσματικούς ελέγχους. Βοηθούμε στην ανάπτυξη αυτών των τεχνικών επιθεώρησης των εγκαταστάσεων. Παρείχαμε τις δικές μας εγκαταστάσεις για να γίνει ο δοκιμαστικός έλεγχος».
Αδήλωτες κατασκευαστικές προσθήκες εμφανίζονται με κόκκινο χρώμα στην οθόνη. Οι επιστήμονες μας επιδεικνύουν πώς τα πειραματικά δεδομένα που προέκυψαν από την χαρτογράφηση, συγκρίνονται με το μοντέλο αναφοράς, που έχει γίνει πριν αρκετά χρόνια.
«Εδώ είναι σαφές ότι το τούνελ που βλέπουμε, δεν υπήρχε στο μοντέλο αναφοράς. Κάτι άλλο που δεν υπήρχε, όπως μπορείτε να δείτε με κόκκινο στην οθόνη, είναι αυτή η πόρτα, που επίσης δεν υπήρχε στο αρχικό σχέδιο» υπογραμμίζει ο Βιτόρ Σεκέιρα.
Η συγκεκριμένη τεχνολογία αναπτύχθηκε στο ερευνητικό κέντρο της Κομισιόν στην Ιταλία. Εδώ κατασκευάστηκε το πρωτότυπο και εδώ οι επιθεωρητές εξοικειώνονται με το νέο αυτό εργαλείο έρευνας. Παρόλο που είναι εύκολο στη χρήση του, οι κατασκευαστές αντιμετώπισαν αρκετές προκλήσεις, όταν το σχεδίαζαν.
«Το πιο περίπλοκο στοιχείο συνολικά είναι ότι επεξεργαζόμαστε δεδομένα που αποκτάμε, ενώ είμαστε ακόμη εν κινήσει. Πρέπει λοιπόν να έχουμε πολύ γρήγορους αισθητήρες. Σ' αυτή την περίπτωση, αυτή η κεφαλή κάνει δέκα περιστροφές το δευτερόλεπτο, καταγράφει περισσότερα από 500.000 σημεία, 500.000 δηλαδή μετρήσεις το δευτερόλεπτο. Έχει ακρίβεια δύο εκατοστών» εξηγεί ο Κάρλος Σάντσεζ Μπελένγκουερ, ερευνητής τεχνητής νοημοσύνης και ρομποτικής στο ευρωπαϊκό κέντρο.
Αυτό το σκάνερ κυκλοφορεί ήδη στο εμπόριο. Οι ερευνητές όμως συνεχίζουν το έργο τους για να βελτιώσουν ακόμη περισσότερο τις επιδόσεις του μηχανήματος όσον αφορά στον εντοπισμό των χώρων.
«Τώρα, το σύστημα δουλεύει με ένα μοντέλο αναφοράς. Στο μέλλον, αυτό που θέλουμε είναι το σύστημα, με τεχνικές τεχνητής νοημοσύνης, να εντοπίζει αυτόματα τη θέση του, χωρίς αναφορά» επισημαίνει ο Βιτόρ Σεκέιρα
Πέρα από τον έλεγχο πυρηνικών εγκαταστάσεων, το σκάνερ μπορεί να έχει πολλές διαφορετικές χρήσεις στον βιομηχανικό τομέα, αλλά και σε χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς που χρήζουν προστασίας.