Η μεταμόρφωση της Αθήνας από το 1839-1950 - Σπάνιες φωτογραφίες και βίντεο

Η μεταμόρφωση της Αθήνας από το 1839-1950 - Σπάνιες φωτογραφίες και βίντεο
Από Γιώργος Μητρόπουλος
Κοινοποιήστε το άρθροΣχόλια
Κοινοποιήστε το άρθροClose Button
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Μεγάλη επιτυχία σημειώνει η έκθεση «Μεταμορφώσεις των Αθηνών, Φωτογραφικό Οδοιπορικό 1839-1950», η οποία εγκαινιάστηκε την προηγούμενη εβδομάδα, στο νέο χώρο τέχνης και πολιτισμού του Μουσείου Ηρακλειδών.

Η έκθεση φωτογραφίας, την οποία επιμελήθηκε ο ιστορικός τέχνης Χάρης Γιακουμής, αποτελεί ένα μοναδικό ταξίδι στην πολεοδομική και οικιστική ανάπτυξη της ελληνικής πρωτεύουσας μέσα από το σπάνιο αρχειακό υλικό ιδιωτικών συλλογών και ολοκληρώνεται με μια μικρή επιλογή σύγχρονων φωτογραφιών της πρωτεύουσας, του δημοσιογράφου και μελετητή της Αθήνας Νίκου Βατόπουλου.


Φωτογραφία: λεπτομέρεια πανοράματος PASCAL SEBAH, 1874. Το Κολωνάκι, η πλατεία Συντάγματος και η Ακρόπολη από τον Λυκαβηττό. © Συλλογή Θόδωρου Θεοδώρου, Αθήνα

Στα εκθέματα περιλαμβάνονται περισσότερες από εκατόν τριάντα αυθεντικές φωτογραφίες μερικές από τις οποίες χρονολογούνται κοντά στην εφεύρεση της φωτογραφικής τέχνης. Το οδοιπορικό εμπλουτίζεται από πανοραμικές απόψεις των Αθηνών σε μεγάλες εκτυπώσεις, παλιές φωτογραφικές μηχανές και επτά στερεοσκοπικά μηχανήματα, μεταξύ των οποίων και δύο εκπληκτικές συσκευές εποχής που επιτρέπουν στον επισκέπτη να δει πενήντα φωτογραφίες γυρίζοντας ένα μοχλό.


ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ, π. 1895. Η ίδια περιοχή είκοσι χρόνια περίπου μετά. © Συλλογή Γιακουμή / Kallimages, Παρίσι

Ο επιμελητής της έκθεσης και συλλέκτης φωτογραφιών, Χάρης Γιακουμής μας μίλησε για την Αθήνα εκείνης της εποχής, για την τέχνη της φωτογραφίας και το ποια είναι η ιδιαιτερότητα της έκθεσης που παρουσιάζεται στο Θησείο.

Πώς αποφασίσατε να κάνετε μια συλλογή φωτογραφιών;

Προσωπικά, δεν θεωρώ τον εαυτό μου συλλέκτη. Τον θεωρώ ερευνητή, ιστορικό. Συλλέκτης σημαίνει ότι έχεις και μια μανία, ένα ψώνιο. Εγώ αντίθετα, είμαι ιστορικός της φωτογραφίας. Έχω κάνει διδακτορικό πάνω στο θέμα. Ζω στο Παρίσι, εδώ και 28 χρόνια και έχω μια μόνιμη ενασχόληση με το συγκεκριμένο αντικείμενο. Με ενδιαφέρει πολύ η ανασυγκρότηση της ιστορικής μνήμης, σε σχέση με ένα θέμα. Οπότε έτσι ξεκίνησα να μαζεύω φωτογραφίες.


Φωτογραφία: T’SERSTEVENS, 1904. Σε πρώτο πλάνο η είσοδος της Ακρόπολης, η Πύλη Beulé, και στο βάθος η περιοχή του λόφου των Νυμφών με τα νεόδμητα σπίτια και το Αστεροσκοπείο στην κορυφή. © Συλλογή Παύλου και Μπελίντας Φυρού / Μουσείο Ηρακλειδών, Αθήνα

Συλλέγετε φωτογραφίες μιας συγκεκριμένης εποχής, της Αθήνας ή σας ενδιαφέρει γενικότερα η φωτογραφία;

Με ενδιαφέρει όλος ο ελληνικός χώρος. Αυτό οφείλεται ότι έχω γεννηθεί στην Αμμόχωστο. Το 1974 αναγκαστήκαμε να εγκαταλείψουμε το σπίτι μας. Επειδή λοιπόν έχω ζήσει την προσφυγιά από σχετικά νεαρή ηλικία, η έννοια της μνήμης και της ανασυγκρότησής της με ενδιαφέρει πάρα πολύ. Η φωτογραφία είναι για μένα πάνω από όλα μνήμη. Μετά έρχεται η συγκίνηση, η ιστορία, η τέχνη. Σπουδάζοντας αυτή την τέχνη, την ειδικότητα της φωτογραφίας, έχουν πέσει στα χέρια μου πολύ σημαντικά φωτογραφικά τεκμήρια. Έχω λοιπόν οργανώσει πολλές φωτογραφικές εκθέσεις και έχω εκδώσει πολλά βιβλία σε σχέση με τη φωτογραφία. Η Αθήνα είναι ένα από τα θέματα που με ενδιαφέρουν.

Τι περιλαμβάνει η συλλογή φωτογραφιών σας;

Φωτογραφίες από όλα τα μέρη του ελληνικού χώρου και πολύ πρώιμες φωτογραφίες που έχουν τραβηχτεί το 1839. Είναι οι πρώτες φωτογραφήσεις που έχουν γίνει στην Ελλάδα, αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο. Με ενδιαφέρουν πολύ οι απεικονίσεις αυτές του 19ου αιώνα. Για μένα η φωτογραφία είναι μέρος της ιστορίας ενός τόπου. Το θέμα είναι πώς την παρουσιάζεις, πώς την εντάσσεις σε μια έκθεση ή σε ένα βιβλίο. Και πώς την αναλύεις και πώς τη δίνεις στο κοινό για να την κάνει κτήμα του. Αυτή την έκθεση και αυτή την έκδοση που παρουσιάζεται τώρα στο Μουσείο Ηρακλειδών, την είχα στο μυαλό μου, εδώ και 15 χρόνια. Μοιάζει σαν να κάνουμε μια αρχαιολογική έρευνα. Η φωτογραφία ούτως ή άλλως έχει σχέση με την αρχαιολογία, καθώς κάνεις μια εις βάθος έρευνα στο παρελθόν.


Φωτογραφία: FELIX SARTIAUX, 1910. Μπροστά από τον βυζαντινό ναό της Αγίας Αικατερίνης στην Πλάκα οι ιωνικοί κίονες με το επιστύλιο είναι στο μεγαλύτερο μέρος τους βυθισμένοι στις επιχωματώσεις που συσσώρευσαν οι αιώνες. Στο βάθος η πλατεία Λυσικράτους. © Συλλογή Γιακουμή / Kallimages, Παρίσι

Ήταν εύκολο να βρεθούν φωτογραφίες της Αθήνας αυτής της περιόδου;

Η Αθήνα είναι πιο φωτογραφημένη πόλη στην Ελλάδα. Στην Αθήνα στάλθηκαν οι πρώτοι δαγκεροτυπίστες το 1839, από το Παρίσι. Το μεγάλο ενδιαφέρον για αυτούς βέβαια ήταν τότε τα αρχαία μνημεία. Προσωπικά και μένα με ενδιαφέρουν λίγο παραπάνω από τα υπόλοιπα θέματα τα αρχαία μνημεία. Είναι καταπληκτικό ότι βρίσκεις σ’ αυτές τις φωτογραφίες των μνημείων, πάρα πολλές άλλες σημαντικές πληροφορίες για την εποχή και τους ανθρώπους. Αυτό φαίνεται εξαιρετικά στο 25λεπτο φιλμ που υπάρχει στην τελευταία αίθουσα της έκθεσης, όπου μπορεί κάποιος να δει απίστευτες λεπτομέρειες εκείνης της εποχής, τις οποίες έχουμε επιλέξει και αναδεικνύουμε. Τα στοιχεία αυτά δεν μπορεί να τα δει, αν κοιτάξει απλά τις φωτογραφίες. Αυτό που κάνουμε επίσης για πρώτη φορά στην Αθήνα είναι ότι παρουσιάζουμε τις εικόνες στερεοσκοπικά. Δεν είναι εύκολο να παρουσιάζεις τρισδιάστατες εικόνες, αλλά το έχουμε πετύχει. Σκοπός μας ήταν να δείξουμε τη σταδιακή μεταμόρφωση της Αθήνας. Είναι μια πόλη που μεταμορφώνεται και η φωτογραφία μας βοηθά να το αντιληφθούμε καλύτερα.

Κάνατε μια επιλογή των φωτογραφιών που εκθέσατε;

Έτσι ακριβώς έγινε, καθώς εγώ επιμελήθηκα την έκθεση. Δεν υπάρχουν φωτογραφίες μόνο από τη δική μου συλλογή, αλλά και άλλων. Πολύτιμη ήταν λοιπόν η συνδρομή των συλλεκτών Πιερ Ντε Ζιγκόρτ, Θόδωρου Θεοδώρου, Μιχάλη Τσάγκαρη, καθώς και των ιδιοκτητών του μουσείου Ηρακλειδών, Παύλου και Μπελίντας Φυρού. Είχα τη δυνατότητα να έχω πρόσβαση σ’ αυτές τις συλλογές και να διαλέξω τα έργα που ήθελα, τα οποία οι φίλοι μου προσέφεραν απλόχερα. Το τελικό σύνολο φωτογραφιών είναι πραγματικά εντυπωσιακό. Είναι ένα εκπληκτικό οδοιπορικό στην Αθήνα και τις μεταμορφώσεις της.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ


Φωτογραφία: T’SERSTEVENS, 1904. Πανοραμική άποψη της πλατείας Λυσικράτους. Στη θέση της μονής των καπουκίνων χτίστηκε αργότερα ημιτριώροφη νεοκλασική οικία. Στα αριστερά της φωτογραφίας, επί της οδού Επιμενίδου, ανάμεσα στις παλαιές οικίες, ξεχωρίζει το κωδωνοστάσιο του Αγίου Δημητρίου του Κανδήλη. © Συλλογή Γιακουμή / Kallimages, Παρίσι

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ

ΜΟΥΣΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΔΩΝ
ΝΕΟ ΚΤΙΡΙΟ-ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: Αποστόλου Παύλου 37, Θησείο
ΩΡΑΡΙΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ: Δευτ.: Κλειστά, Τρ.-Παρ.: 17:00-21:00, Σάβ.-Κυρ.: 11:00-19:00
ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΣΟΔΟΣ: 4 ευρώ


Βιβλίο: Μεταμορφώσεις των Αθηνών, φωτογραφικό οδοιπορικό, από τον 19ο στον 20ό αιώνα Εκδόσεις Kallimages, Παρίσι 176 σελίδες (24×28 εκ.) 250 φωτογραφίες Τιμή: 30€

Κοινοποιήστε το άρθροΣχόλια

Σχετικές ειδήσεις

Newcomers: Από την πρώτη δίκη του #MeToo στην Ελλάδα, στο σκακιστικό σύμπαν του «Πανελλήνιον»

Ρίκα Πανά: « Η ζωή σε μαθαίνει ότι πρέπει να βρεις έναν τρόπο να διαμαρτυρηθείς»

Απεβίωσε ο σπουδαίος συνθέτης Δήμος Μούτσης