Όσα πρέπει να ξέρετε για τις κάστες στην Ινδία

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

To σύστημα των καστών συνιστά τον τρόπο διάρθρωσης της ινδικής κοινωνίας σε διαφορετικές ομάδες. Αρκετοί κοινωνιολόγοι εκτιμούν πως είναι σχεδόν αδύνατο να προσδιοριστεί σαφώς το σύστημα των καστών εξαιτίας της πολυπλοκότητάς του. Έχει μακραίωνες θρησκευτικές ρίζες, ενώ έχει επηρεαστεί από τις κοινωνικές και οικονομικές εξελίξεις αλλά και τα χρόνια της αποικιοκρατίας.

Ο όρος προέρχεται από τη λατινική λέξη “castus”, που σημαίνει καθαρός, αμόλυντος, χωρίς αναμείξεις. Οι ανισότητες που καθορίζονται από την κοινωνική τάξη ή την καταγωγή εξακολουθούν να υφίστανται στην Ινδία.

Τα δύο είδη των καστών

Στις ινδική κοινωνία οι κάστες διαιρούνται σε εκείνες που βασίζονται στην κοινωνική τάξη γνωστές ως Βάρνα και εκείνες που βασίζονται στην γέννηση και αναφέρονται στα οικογενειακά επαγγέλματα, που είναι γνωστές ως Τζατί. Ωστόσο, και οι δεύτερες συνδέονται με τις κοινωνικές τάξεις.

Οι υπάρχουσες κάστες είναι αποτέλεσμα των κοινωνικών αλλαγών που ξεκίνησαν στα μέσα του 19ου αιώνα και ενισχύθηκαν από την βρετανική αποικιοκρατία που είχε δώσει ορισμένα προνόμια σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες.

Βάρνα

Η λέξη Βάρνα σημαίνει χρώμα. Το σύστημα βασίζεται στην αρχαία ινδουιστική φιλοσοφία και κατηγοριοποιεί τους Ινδούς σε 4 βασικές κοινωνικές τάξεις.

• Οι Βραχμάνοι που είναι οι κληρικοί ή δάσκαλοι με καθήκοντα την ανάγνωση και τη διδασκαλία των ιερών βιβλίων.
• Οι Ξατρίγιας που είναι οι άρχοντες και οι πολεμιστές.
• Οι Βαϊσίγιας που είναι οι τεχνίτες και οι καλλιτέχνες
• Οι Σούντρα που είναι εργάτες και οι υπάλληλοι

Οι άνθρωποι που έχουν γεννηθεί έξω από κάθε κάστα αποκαλούνται Ανέγγιχτοι «Νταλίτ». Είναι εκείνοι που ζουν στο κοινωνικό περιθώριο.

Τζατί

Κάποιοι κοινωνιολόγοι θεωρούν ότι η διαφοροποίηση με γνώμονα το επάγγελμα οδήγησε στη δημιουργία μικρότερων καστών.

Η λέξη Τζατί σημαίνει γέννηση. Σε αυτές τις κάστες η κοινωνική ανέλιξη είναι εφικτή, αν και υπήρχαν αυστηρά μέτρα όπως οι οικογενειακοί περιορισμοί στην αρχαία Ινδία, που δύσκολα κανείς μπορούσε να ξεπεράσει. Ανάλογα με την κοινωνική εξέλιξη διαμορφώθηκαν και οι κάστες Τζατί. Στην εποχή προ της ανεξαρτησία οι φτωχοί μπορούσαν να ανελιχθούν μόνο στις κάστες Τζατί και όχι από στις Βάρνα.

Ποια είναι η επίδραση του συστήματος των καστών

Το σύστημα των καστών καθορίζει την αλληλεπίδραση μεταξύ των μελών της κοινωνίας, σε ότι αφορά τις διαφορετικές θέσεις που καταλαμβάνουν στην κοινωνική ιεραρχία. Ωστόσο υπάρχουν περιορισμοί.

• Κοινωνικοί δεσμοί: Οι ανώτερες κάστες δεν μπορούσαν να έχουν επαφή με τις χαμηλότερες.
• Γεωγραφικοί διαχωρισμοί: Οι ανώτερες κάστες ζουν στα αστικά κέντρα, οι χαμηλότερες ζουν στην περιφέρεια.
• Οι πλούσιες και ανώτερες ομάδες εκμεταλλεύονται τις φτωχές.

Η Ινδία έχει βιώνει συχνά το φαινόμενο της κοινωνικής βίας που συνδέεται με τις κάστες. Σύμφωνα με έκθεση του ΟΗΕ υπήρξαν περισσότερες από 31.000 πράξεις βίας με θύματα Νταλίτ, ανθρώπους που βρίσκονται στο κοινωνικό περιθώριο το 1996.

Οι κάστες στη σύγχρονη Ινδία

Το Σύνταγμα της χώρας προβλέπει πως οι διακρίσεις που στρέφονται ενάντια στις χαμηλές κάστες είναι παράνομες. Μετά την ανεξαρτησία της Ινδίας υπήρξαν αρκετές κινήσεις από την κυβέρνηση προκειμένου να καταρριφθούν οι διακρίσεις μεταξύ των καστών. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται κάποια προνόμια που δόθηκαν σε χαμηλότερες κάστες και αφορούν θέσεις εργασίας στο δημόσιο και την πρόσβαση στην εκπαίδευση για ανθρώπους που ανήκουν σε χαμηλότερες κάστες. Οι χαμηλότερες κάστες διαχωρίζονται με βάση τις αποκαλούμενες «Κάστες Εντός Προγράμματος», τις «Φυλές Εντός Προγράμματος» και τις «Υπόλοιπες Χαμηλές Τάξεις» που μπορεί να βρίσκονται σε ελαφρά καλύτερη θέση από τις προηγούμενες δύο, ωστόσο είναι ακόμα φτωχές. Οι πιο αδύναμοι αδύναμοι ευνοούνται αλλά η χορήγηση των προνομίων προκαλεί και κινητοποιήσεις προκειμένου οι κάστες να διατηρήσουν τα προνόμια που έχουν ή να διεκδικήσουν νέα.