Κάνουν το γύρο του κόσμου και ουσιαστικά δημιουργούν έναν φαύλο κύκλο, καθώς όσο πιο δημοφιλής γίνεται μια είδηση, με τόσο μεγαλύτερη ταχύτητα μεταδίδεται.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΣτην εποχή της εύκολης πρόσβασης του πολίτη στην πληροφορία, μέσω των ιστοσελίδων, ενημερωτικών και μη, αλλά κυρίως μέσω των ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης, ένα φαινόμενο που ξεκίνησε πριν από λίγα χρόνια αλλά φουντώνει τους τελευταίους μήνες, ουσιαστικά μπορεί να θέσει υπό αμφισβήτηση ένα ολόκληρο οικοδόμημα. Πρόκειται για τις ψευδείς ειδήσεις, μία καινούργια «μόδα» που κάνουν την εμφάνιση τους σε ΜΜΕ πολλών δυτικών χωρών.
Το περιεχόμενο τους και ο τίτλος που τις συνοδεύει είναι συνήθως αρκετά ελκυστικά, ώστε συχνά γίνονται οι πιο δημοφιλείς ειδήσεις στις ιστοσελίδες όπου αναπαράγονται και τραβούν το ενδιαφέρον των αναγνωστών στα διάφορα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Έτσι, κάνουν το γύρο του κόσμου και ουσιαστικά δημιουργούν έναν φαύλο κύκλο, καθώς όσο πιο δημοφιλής γίνεται μια είδηση, με τόσο μεγαλύτερη ταχύτητα μεταδίδεται και σε τόσες περισσότερες χώρες ανά τον κόσμο.
Στην «παγίδα» πιάνονται συχνά, όχι μόνο πολίτες αλλά και Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, τοπικά και διεθνή, με έμπειρους δημοσιογράφους όχι μόνο να αναπαράγουν τέτοιου είδους ψευδείς ειδήσεις αλλά σχολιάζοντάς τις κιόλας. Και αυτό γιατί διανύουμε την εποχή της εύκολης και γρήγορης κατανάλωσης της ειδήσης και την εποχή όπου η επιτυχία ενός μέσου και ενός δημοσιογράφου μετριέται από την ταχύτητα της μετάδοσης.
Τα αποτελέσματα της διασποράς ψευδών ειδήσεων έχουν αποδειχθεί εξωφρενικά σε κάποιες περιπτώσεις. Όπως στην περίπτωση της πιτσαρίας στην Ουάσινγκτον που κατηγορήθηκε ότι αποτελεί βιτρίνα για κύκλωμα σεξουαλικής εκμετάλλευσης της Χίλαρι Κλίντον, με αποτέλεσμα ένοπλος να ανοίξει πυρ, χωρίς ευτυχώς να τραυματιστεί κάποιος. Ή όπως στην περίπτωση που ο Ντόναλντ Τραμπ κατηγορήθηκε ότι αποκάλεσε τους Ρεπουμπλικανούς «ηλίθιους ψηφοφόρους», επιχείρημα που χρησιμοποιήθηκε από δημοσιογράφους παγκοσμίως.
### Το φαινόμενο έχει πάρει διαστάσεις και στην Ευρώπη
Δεν είναι μόνο οι αμερικάνικες εκλογές που «ενέπνευσαν» τους συντάκτες των ψευδών ειδήσεων. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι αποτελεί μεγάλο πρόβλημα και για την Ευρώπη, ενόψει των εκλογών στη Γερμανία και τη Γαλλία την επόμενη χρονιά.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Ιταλίας. Η ιστοσελίδα που ελέγχει την ορθότητα των δεδομένων Pagella Politica, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι μισές από τις ειδήσεις που μεταδόθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης λίγο πριν τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος σχετικά με τη συνταγματική αναθεώρηση ήταν ψευδείς. Αυτό που ίσως τρομάζει είναι ότι εξαιτίας του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος, παραιτήθηκε ο πρωθυπουργός της Ιταλίας, Ματέο Ρέντσι, βάζοντας ίσως τη χώρα, εκ νέου σε περίοδο πολιτικής αστάθειας.
Η Τζένι Σάρτζεντ, διευθύντρια του First Draft News, που προσφέρει υπηρεσίες επιβεβαίωσης για περιεχόμενο στο διαδίκτυο, μιλά στο euronews το φαινόμενο: «Ένα από κόλπα των κατασκευαστών ψευδών ειδήσεων είναι ότι διασπείρουν περιεχόμενο το οποίο ανταποκρίνεται στις προκαταλήψεις του κοινού, στο οποίο απευθύνεται». Η Σάρτζεντ θεωρεί ότι για αυτό το λόγο οι ψευδείς ειδήσεις δεν μπορούν να αλλάξουν τη γνώμη των ψηφοφόρων αλλά να ενισχύσουν μία ήδη διαμορφωμένη άποψη. Πάντως, υπάρχει διαφωνία σχετικά με το ζήτημα στην επιστημονική κοινότητα και αυτό γιατί το φαινόμενο μόλις έγινε τόσο έντονο και η επιστημονική έρευνα δεν έχει ολοκληρωθεί και καταλήξει σε συμπεράσματα.
### Πως να εντοπίζετε τις ψευδείς ειδήσεις
Άλλες φορές είναι αρκετά εύκολο, άλλες δυσκολότερο. Υπάρχουν κάποιοι απλοί τρόποι τους οποίους προτείνουν οι ειδικοί για να ξεχωρίσετε τις ψευδείς ειδήσεις στο διαδίκτυο.
*Ελέγξτε την ιστοσελίδα που αποτελεί πηγή. Συνήθως είναι πολύ εύκολο να διακρίνει κανείς τις ιστοσελίδες των οποίων το περιεχόμενο είναι προϊόν φαντασίας ή παρωδίας.
*Ελέγξτε τη διεύθυνση της ιστοσελίδας: έχει ένα αναγνωρίσιμο όνομα αλλά με περίεργη κατάληξη; όπως για παράδειγμα ABC.com.co; Αν ναι, τότε ερευνήστε δύο φορές πριν πιστέψετε το περιεχόμενο μιας ειδήσης.
*Μπορείτε επίσης να ελέγξετε το όνομα της ιστοσελίδας, δηλαδή να βρείτε πότε δημιουργήθηκε και από ποιον. Μία ιστοσελίδα ψευδής είδησης δεν μετρά παρά μερικές ημέρες ή εβδομάδες.