Εκατοντάδες χιλιάδες βιβλία μετά από τρία χρόνια εντατικής προετοιμασίας καταφτάνουν οδικώς, κάτω από ελεγχόμενες κλιματικές συνθήκες και με τη συνοδεία υπαλλήλων της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος στις νέες εγκαταστάσεις. Μία διαδικασία τελετουργική, οργανωμένη στην κάθε της λεπτομέρεια.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΕδώ και λίγες εβδομάδες καθημερινά δρομολόγια φορτηγών μεταφέρουν με ασφάλεια στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) το πολύτιμο φορτίο τους: τις συλλογές της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος στο νέο τους περιβάλλον.
Εκατοντάδες χιλιάδες βιβλία μετά από τρία χρόνια εντατικής προετοιμασίας καταφτάνουν οδικώς, κάτω από ελεγχόμενες κλιματικές συνθήκες και με τη συνοδεία υπαλλήλων της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος στις νέες της εγκαταστάσεις. Τοποθετούνται στον εντυπωσιακό Πύργο Βιβλίων, στα βιβλιοστάσια των ορόφων και στα θησαυροφυλάκια.
Μία διαδικασία τελετουργική, οργανωμένη στην κάθε της λεπτομέρεια.
Η λιακάδα των τελευταίων ημερών παρά το τσουχτερό κρύο διευκολύνει τη ροή της μετακόμισης της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος που ξεκίνησε στις 8 Ιανουαρίου και θα ολοκληρωθεί τον Απρίλιο 2018 οπότε και θα ξεκινήσει σταδιακά η λειτουργία της.
Ήδη, εκατοντάδες αναγνώστες χρησιμοποιούν τα αναγνωστήρια και τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές στο Δανειστικό Τμήμα της Βιβλιοθήκης που λειτουργεί για πρώτη φορά στην ιστορία της αλλάζοντας το ακαδημαϊκό της ύφος .
Μέσα στο γυάλινο κτίριο του Ρέντσο Πιάνο, το φυσικό φως διαχέεται στα πολύχρωμα έπιπλα, στον Πύργο Βιβλίων και στα αναγνωστήρια ώς τον σκληρό πυρήνα του κτιρίου, την Ερευνητική Εθνική Βιβλιοθήκη.
Κι ανάμεσα στους αναγνώστες, μια κυψέλη ανθρώπων δουλεύει αθόρυβα για να ολοκληρώσει το πολύπλοκο έργο της μετεγκατάστασης που ξεκίνησε πριν τρία χρόνια και φτάνει τώρα στην φάση της μετακόμισης.
Η μεταφορά των συλλογών από τα δύο κτίρια της Βιβλιοθήκης (το ιστορικό Βαλλιάνειο και το κτίριο του Βοτανικού) γίνεται κυρίως με τροχήλατες ξύλινες κατασκευές υποδοχής των βιβλίων, κατάλληλα επενδεδυμένες για την απορρόφηση των κραδασμών.
"Μετάβαση στη νέα εποχή"
Η μετακόμιση υλοποιείται από την ανάδοχη εταιρεία υπό την άγρυπνη επίβλεψη του προσωπικού της Εθνικής Βιβλιοθήκης που συντονίζει το έργο.
«Είναι ένα δύσκολο έργο αλλά νομίζουμε πάμε καλά και ως προς την ασφαλή μεταφορά του υλικού που είναι το κύριο μέλημα μας αλλά και με την απορρόφηση του στον νέο χώρο», λένε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ οι υπάλληλοι της Εθνικής Βιβλιοθήκης Ελλάδος Χρυσάνθη Βασιλειάδου, πολιτικός μηχανικός και Χριστίνα Τσαρουχά, υπεύθυνη της υπηρεσίας συντήρησης των συλλογών της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος.
Όπως εξηγεί η Χριστίνα Τσαρουχά στο ΑΠΕ-ΜΠΕ «είμαστε πάνω από την Εταιρεία, επεμβαίνουμε όπου χρειάζεται στον τρόπο που συσκευάζουν το κάθε τι, πώς θα το τοποθετήσουν μέσα στις τροχήλατες βιβλιοθήκες. Είμαστε όλη η ομάδα επίβλεψης στο Βαλλιάνειο κι αντίστοιχα πηγαίνουμε και στο καινούργιο κτίριο για να επιβλέπουμε πώς τοποθετούνται στα ράφια».
Πέρσι τέτοια εποχή οι συντηρητές εργάζονταν εντατικά για τη ραδιοσήμανση των βιβλίων προετοιμάζοντας τη μετακόμιση.
Φέτος είναι ακόμα στα βιβλιοστάσια και αποσπούν από τη γενική συλλογή τα σπάνια βιβλία και έντυπα ιδιαίτερης παλαιότητας που διαχώρισε ο καθηγητής Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Μουσειολογίας του Ιονίου Πανεπιστημίου Γιάννης Κόκκωνας στην διάρκεια της προετοιμασίας.Τα τοποθετούν σε συγκεκριμένο χώρο ώστε να φύγουν ξεχωριστά από την γενική συλλογή επειδή θα μπουν στο θησαυροφυλάκιο.
Η έκφραση της Χριστίνας Τσαρουχά φωτίζεται όταν μιλά για την εμπειρία της μετεγκατάστασης. «Δεν είναι μόνο η μετακόμιση αλλά όλη η διαδικασία της μετάβασης της ΕΒΕ στη νέα εποχή. Βλέπεις την δουλειά τόσων χρόνων συγκεντρωμένη, έτοιμη να ενταχθεί στις νέες συνθήκες. Στην διάρκεια της προετοιμασίας αποκτήσαμε μια πολύ καλή εικόνα για την κατάσταση των συλλογών οπότε πλέον γνωρίζουμε τις ανάγκες ώστε όταν μεταφερθούν όλες οι συλλογές να αρχίσουμε σταδιακά τις εργασίες συντήρησης. Το εργαστήριο συντήρησης είναι πλήρως εξοπλισμένο, τελευταίας τεχνολογίας. Κι είναι σημαντικό ότι σχεδιάσαμε εξ αρχής τα εργαστήρια μας, επιλέξαμε τους χώρους που θέλουμε τα μηχανήματα, τους πάγκους που θα δουλεύουμε. Είμαστε εννέα συντηρητές και σίγουρα χρειαζόμαστε κι εμείς μια περίοδο προσαρμογής στο νέο χώρο. Νομίζω όλοι οι υπάλληλοι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος έχουν ανάγκη ένα χρονικό περιθώριο για να εγκλιματιστούν στη νέα κατάσταση».
Συζητώντας για την χωροθέτηση των συλλογών στα 22 χιλιάδες τμ του νέου κτιρίου, η άλλη συνομιλήτρια μας, η Χρυσάνθη Βασιλειάδου, φέρνει το παράδειγμα του Αναγνωστηρίου Περιοδικών το οποίο δημιουργήθηκε. «Ήταν μια ανάγκη που πάντα είχε η Εθνική Βιβλιοθήκη. Στο Βαλλιάνειο κάποτε λειτουργούσε Αναγνωστήριο Περιοδικών αλλά με την πάροδο των χρόνων, την αύξηση των εκδόσεων και το πεπερασμένο του χώρου του, μειώθηκαν κάποιες υπηρεσίες και σχεδόν εξαφανίστηκε. Ενώ εδώ, δίνεται η δυνατότητα στο δεύτερο επίπεδο να έχεις ένα αναγνωστήριο μόνο για Περιοδικό Τύπο ποικίλης θεματολογίας , που παρά την ψηφιακή εποχή είναι πάρα πολύ σημαντικό για τους ερευνητές και τους αναγνώστες. Μπήκαμε σε νέα φιλοσοφία ακολουθώντας και τις κτιριακές ανάγκες που προέκυψαν στο νέο σπίτι της Εθνικής Βιβλιοθήκης. Πολλοί άνθρωποι» συνεχίζει την αφήγηση της « ασχοληθήκαμε με την χωροθέτηση και χάρη στη συνεργασία ιδιωτικού και δημόσιου τομέα μπορέσαμε να κρατήσουμε συνεχή τη ροή της μετακόμισης. Παρόλο που η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος δεν έχει ακόμα ανοίξει για το κοινό, εμείς είμαστε στο νέο κτίριο γιατί πρέπει να στηρίξουμε την προετοιμασία της λειτουργίας. Τώρα, κρατάμε τα αιτήματα των πολιτών κι ερευνητών, κρατάμε τα αιτήματα δωρεών, παρακαλούμε τους ερευνητές που θέλουν βιβλία να κάνουν υπομονή μέχρι ν' ανοίξουμε, σε τρεις μήνες. Τα πάντα αξιολογούνται και εντάσσονται στην αποστολή και τον σκοπό της ΕΒΕ. Στήνονται σιγά σιγά παρά το γεγονός ότι είμαστε λίγοι υπάλληλοι».
Ιστορική αναδρομή
Η αρχική ιδέα για την εγκαθίδρυση μιας Εθνικής Βιβλιοθήκης ανήκε στον φιλέλληνα Ιωάννη Ιάκωβο Μάγερ (Johann Jakob Mayer), σε ένα άρθρο τον Αύγουστο του 1824 στην εφημερίδα του Ελληνικά Χρονικά, που εκδιδόταν στο Μεσολόγγι, από όπου Μάγερ και Λόρδος Βύρων προωθούσαν την Ελληνική ανεξαρτησία.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ ιδέα του Μάγιερ εφαρμόστηκε το 1829 από το νέο κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια, ο οποίος ομαδοποίησε την Εθνική Βιβλιοθήκη μαζί με άλλα πνευματικά ιδρύματα όπως σχολεία, εθνικά μουσεία, και τυπογραφεία.
Όλα αυτά βρισκόταν αρχικά σε ένα κτίριο (το οποίο στη συνέχεια έγινε ορφανοτροφείο) στην Αίγινα και επιμελούνταν από τον Ανδρέα Μουστοξύδη, ο οποίος έγινε πρόεδρος της επιτροπής του Ορφανοτροφείου, διευθυντής του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Αθηνών και διευθυντής του Δημόσιου Εκπαιδευτηρίου.
Στο τέλος του 1830, η βιβλιοθήκη, την οποία ο Μουστοξύδης ονόμασε Εθνική Βιβλιοθήκη, διέθετε 1.018 τόμους εκτυπωμένων βιβλίων, τα οποία είχαν συλλεχθεί από Έλληνες και φιλέλληνες.
Το 1834, η Βιβλιοθήκη μεταφέρθηκε στην Αθήνα, τη νέα πρωτεύουσα, και αρχικά στεγαζόταν προσωρινά στα δημόσια λουτρά στη Ρωμαϊκή Αγορά και αργότερα στην εκκλησία του Αγίου Ελευθερίου, έπειτα στη Μητρόπολη και σε άλλα σημαντικά κτίρια.
Η συλλογή αυξήθηκε ραγδαία. Πέρα από την αγορά βιβλίων από ιδιωτικές βιβλιοθήκες που εποπτευόταν από τον Δημήτρη Ποστολάκα (1.995 τόμοι), η Βιβλιοθήκη αποδέχθηκε αρκετές μεγάλες δωρεές βιβλίων, όπως αυτές από τους Χριστόφορο και Κωνσταντίνο Σακελλάριο (5.400 τόμοι) και το Μάρκο Ρενιέρη (3.401 τόμοι).
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΤο 1842, η Εθνική Βιβλιοθήκη συγχωνεύθηκε με τη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Αθηνών (15.000) τόμοι, και στεγαζόταν μαζί με την τρέχουσα συλλογή στο νέο κτίριο του Οθωνικού Πανεπιστημίου.
Ο πρώτος διευθυντής (πλέον αποκαλούμενος «έφορος») του διευρυμένου ιδρύματος ήταν ο Γεώργιος Κοζάκης-Τυπάλδος, ο οποίος κατείχε τη θέση μέχρι το 1863. Σε αυτή τη περίοδο, η Βιβλιοθήκη εμπλουτίστηκε χάρη σε σημαντικές δωρεές και σπάνια ξενόγλωσσα βιβλία από όλη την Ευρώπη.
Με το βασιλικό διάταγμα του 1866, οι δύο βιβλιοθήκες συγχωνεύθηκαν, και πλέον διοικούνταν υπό την ονομασία «Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος». Τη περίοδο 1877-1910, υποδιευθυντής ήταν ο Μιχαήλ Δέφνερ.
Στις 16 Μαρτίου 1888 τέθηκε η θεμέλια λίθος για ένα νέο μαρμάρινο νεοκλασικό κτίριο. Το κτίριο αυτό χρηματοδοτήθηκε από τρία αδέλφια με καταγωγή από την Κεφαλλονιά αλλά διαμένοντες στη Διασπορά, τους Παναγή, Μαρίνο και Ανδρέα Βαλλιάνο.
Σχεδιάστηκε από τον Βαρώνο Θεόφιλο Χάνσεν και η κατασκευή του επιβλεπόταν από τον Ερνέστο Τσίλλερ.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ βιβλιοθήκη παρέμεινε στο παλαιότερο κτίριο του Πανεπιστημίου μέχρι το 1903, όταν και μεταφέρθηκε στο νέο Βαλλιάνειο κτίριο, το οποίο ακόμη και σήμερα στεγάζει εν μέρει τη Βιβλιοθήκη, συμπληρωματικά με άλλα δύο κτίρια, σε Βοτανικό και Νέα Χαλκηδόνα.
ΑΠΕ/ΜΠΕ
Η μετακόμιση της Εθνικής Βιβλιοθήκης σε αριθμούς
- -Μεταφέρονται 750.000 τεκμήρια της γενικής συλλογής και 40.000 τεκμήρια της συλλογής του Δανειστικού Τμήματος (εκ των οποίων **10.000 **είναι τα εκπαιδευτικά παιχνίδια) και **30.000 **τεύχη περιοδικών ποικίλης θεματολογίας της τελευταίας πενταετίας (2013 έως και 2017), τα οποία τοποθετήθηκαν στο Αναγνωστήριο Περιοδικών
- -Η μεταφορά χρηματοδοτείται από το Ελληνικό Κράτος, με προϋπολογισμό ύψους 500.000 ευρώ.
- -Οι νέες εγκαταστάσεις διαθέτουν οκτώ αναγνωστήρια και **400 **θέσεις αναγνωστών. Στο Βαλλιάνειο κτίριο οι θέσεις αναγνωστών ήταν ογδόντα.
- -Στην μετεγκατάσταση και τον εκσυγχρονισμό της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος εμπλέκονται περισσότεροι από εκατόν πενήντα υπάλληλοι της ΕΒΕ και τετρακόσιοι εξωτερικοί συνεργάτες, χάρη στη δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, ύψους **5.000.000 **ευρώ και την έκτακτη επιχορήγηση του Ελληνικού Κράτους, ύψους 5.200.000 ευρώ.
- -Η προετοιμασία του έργου μεταφοράς των συλλογών και των υπηρεσιών της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος συμπεριέλαβε συνολικά 50 υποέργα, τα οποία υλοποιήθηκαν σε διάστημα τριών ετών.Αυτά αφορούσαν την επεξεργασία και ανάπτυξη των συλλογών, την ανάπτυξη ψηφιακών υπηρεσιών, τη δημιουργία δανειστικού τμήματος, την ανάπτυξη κοινού και την εκπαίδευση του προσωπικού της ΕΒΕ.
- -H Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, διοργάνωσε για το προσωπικό της **6 **μηνιαία βιωματικά εργαστήρια με σκοπό οι υπάλληλοι να διαχειριστούν τις αλλαγές που συντελούνται στην κουλτούρα και την δομή του οργανισμού. Το προσωπικό συμμετείχε ενεργά και δημιουργικά, εξέφρασε τις απόψεις του και συνδιαμορφώνει το όραμα για την επόμενη μέρα της Εθνικής Βιβλιοθήκης. Τα εργαστήρια υλοποίησε εξειδικευμένη ομάδα εκπαιδευτών υπό το συντονισμό του Πολύδωρου Καρυοφύλλη (Poka Yio), εικαστικού, σύμβουλου στρατηγικής μετάβασης.
¨ΠΗΓΗ: ΑΠΕ/ΜΠΕ, Wikipedia