Ocean: Νέες ζώνες αλιείας στην Αρκτική και πώς θα προστατευτούν

Σε συνεργασία με The European Commission
Ocean: Νέες ζώνες αλιείας στην Αρκτική και πώς θα προστατευτούν
Από Denis Loctier
Κοινοποιήστε το άρθρο
Κοινοποιήστε το άρθροClose Button
Αντιγραφή/Επικόλληση το λινκ του βίντεο πιο κάτω:Copy to clipboardCopied

Δείτε όλες τις εξελίξεις που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή στην εκπομπή Ocean.

Στη Γροιλανδία και σε όλη την Αρκτική, οι πάγοι λιώνουν. Η παγκόσμια καταστροφή της κλιματικής αλλαγής θέτει σε κίνδυνο την άγρια ζωή και απειλεί τις παράκτιες κοινότητες. Για την βιομηχανία της αλιείας όμως, οι νέες θαλάσσιες περιοχές που εμφανίζονται θα μπορούσαν να γίνουν μια σπουδαία ευκαιρία οικονομικής εκμετάλλευσης. Με ποιο τρόπο η Ευρώπη καλεί την παγκόσμια κοινότητα να προστατεύσει την Αρκτική και πώς μπορεί η επιστήμη να βρει την ισορροπία μεταξύ κέρδους και προστασίας του περιβάλλοντος τις επόμενες δεκαετίες;

Η κλιματική αλλαγή κάνει τα νερά της Αρκτικής περισσότερο προσβάσιμα στα πλοία, ενώ αμφιλεγόμενες προοπτικές βιομηχανικής εκμετάλλευσης της αλιείας προβληματίζουν.

Ιλουλισάτ, Γροιλανδία

Οι πάγοι λιώνουν. Ψαράδες Ινουίτ ψαρεύουν στα ανοιχτά. Το θερμόμετρο ανεβαίνει στη Γροιλανδία. Μεταξύ άλλων, αυτό σημαίνει ότι επιμηκύνονται οι περίοδοι αλιείας. Ανάμεσα στα παγόβουνα του Ιλουλισάτ, ανεβαίνει ο πυρετός του χρυσού. Τα αλιευτικά σκάφη, εξοπλισμένα με σύγχρονα εργαλεία, βγάζουν έως και 100 κιλά ψάρια κάθε μέρα.

Ο Μάρτιν Γιόργκενσεν, ψαράς, εξηγεί: «Γίνεται εντατική αλιεία στην περιοχή. Είναι πολύ επικερδής και τώρα που έχουμε πιάσει όλα τα μεγάλα ψάρια, ψαρεύουμε τα μικρά». 

Οικισμός Ινουίτ στην Οκατσούτ, Γροιλανδία

Ο ψαράς Στην Γκάμπριελσεν φέρνει τα ψάρια που έπιασε για να ταΐσει τα σκυλιά του. Προκειμένου να βρεθούν πιο κοντά στους πελάτες τους, οι ψαράδες μετακινούνται στα παραθαλάσσια χωριά. Ο πληθυσμός στην Οκατσούτ, τον μικρό οικισμό στις δυτικές ακτές της Γροιλανδίας έχει πέσει κάτω από τους 30 κατοίκους. Τα σκυλιά που σέρνουν έλκηθρα και που παραδοσιακά χρησιμοποιούνται για ψάρεμα στον πάγο και κυνήγι, έχουν αποδεκατιστεί στις περισσότερες κοινότητες. Η κλιματική αλλαγή κάνει τα πλοία πιο χρήσιμα από τα σκυλιά.

«Παλιά τα έλκηθρα έβγαιναν τον Οκτώβριο, τώρα όμως που δεν έχει πια αρκετό πάγο μπορούμε να χρησιμοποιούμε πλοία όλο το χρόνο», λέει ο Στην. 

Παγόβουνα στη θάλασσα

Ο Νιλς Γκούντελ μεταφέρει την ψαριά του σε ένα εργοστάσιο επεξεργασίας αλιευμάτων. Καθώς η θερμοκρασία της θάλασσας ανεβαίνει, νέα είδη αλιευμάτων κάνουν την εμφάνισή τους κοντά στις ακτές της Γροιλανδίας, όπως το σκουμπρί, η ρέγκα, ο μπλε ξιφίας του Ατλαντικού και ο μπακαλιάρος. Δεν είναι όμως όλοι ικανοποιημένοι με αυτή την εξέλιξη. Οι ψαράδες λένε πως το πιο επικερδές αλίευμα, η ιππόγλωσσα του Ατλαντικού ή κοινώς καλκάνι, είναι πια δύσκολο να εντοπιστεί όταν η θερμοκρασία ανεβαίνει.

«Στο καλκάνι αρέσουν τα κρύα νερά. Καθώς τα καλοκαίρια γίνονται θερμότερα και μακρύτερα, το ψάρι απομακρύνεται και πηγαίνει εκεί που κάνει κρύο», λέει ο Νιλς Γκούλντεν.

Στο μέλλον, η υποχώρηση των πάγων και οι αλλαγές στις ποσότητες των αλιευμάτων ενδέχεται να προσελκύσει εμπορικούς αλιευτικούς στόλους σε μη προστατευμένα διεθνή ύδατα γύρω από τον Βόρειο Πόλο.

Οι επιστήμονες σημαίνουν συναγερμό. Η ανεξέλεγκτη αλιεία θα μπορούσε να καταστρέψει τα φτωχά οικοσυστήματα του κεντρικού αρκτικού ωκεανού όπου τα ψάρια σπανίζουν και είναι απαραίτητα για την επιβίωση άλλων θαλάσσιων οργανισμών.

Για να προληφθεί η απειλή που είναι προ των πυλών, η Ευρωπαϊκή Ένωση καλεί όλους τους εμπλεκόμενους εδώ στο Ιλουλισάτ να απαγορεύσουν κάθε εμπορική αλιευτική δραστηριότητα για τουλάχιστον 16 χρόνια. Αυτή η διεθνής συμφωνία ορόσημο υπεγράφη μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης, Καναδά, Κίνας, Δανίας (εκ μέρους της Γρουλανδίας και των Νήσων Φερόε), της Νότιας Κορέας, της Νορβηγίας, της Ρωσίας και των Ηνωμένων Πολιτειών. Από κοινού, οι χώρες αυτές αντιπροσωπεύουν το 75% του παγκόσμιου ΑΕΠ. 

Με αυτή τη δεσμευτική συμφωνία, η περιοχή της κεντρικής Αρκτικής που έχει το μέγεθος περίπου της Μεσογείου θα μείνει εκτός πρόσβασης για τα αλιευτικά, τουλάχιστον μέχρι οι επιστήμονες να επιβεβαιώσουν ότι η αλιεία εκεί μπορεί να γίνει με βιώσιμο τρόπο.

Τρούμσο, Νορβηγία

Στο Αρκτικό Πανεπιστήμιο της Νορβηγίας, στην πόλη Τρούμσο, ο καθηγητής Τόρε Χένρικσεν επικεφαλής του Νορβηγικού Κέντρου για το Δίκαιο στη Θάλασσα εξηγεί: «Αυτή η συμφωνία αντανακλά την ανάγκη για μια προληπτική προσέγγιση. Όταν έχουμε πολύ λίγες ή ανεπαρκείς πληροφορίες πρέπει να δρούμε προσεκτικά. Και να προχωρούμε σε ρυθμίσεις τις οποίες να νομοθετούμε μόνο όταν έχουμε επαρκή δεδομένα. Στο παρελθόν, ξεκινούσε η περίοδος αλιείας και στη συνέχεια γίνονταν ρυθμίσεις. Αλλά σε αυτό το στάδιο, θα μπορούσε να αποβεί πολύ αργά». 

Το μέλλον της απαγόρευσης θα εξαρτηθεί από τα ευρήματα της ερευνητικής ομάδας υπό την δόκτορα Πωλίν Σνόουετζιζ Λεϊτζονμαλμ. Είναι επικεφαλής της Ευρωπαϊκής αποστολής ερευνητών MOSAiC που επί έναν χρόνο θα κάνουν έρευνες κοντά στον Βόρειο Πόλο. 

«Κανονικά, όταν το παγόβουνο μετακινείται στον πάγο δεν υπάρχουν αρκετά ηχητικά δεδομένα επειδή προκαλείται πολύς θόρυβος από το παγόβουνο. Τώρα θα έχουμε ηχητικά δεδομένα επί έναν χρόνο. Είναι ονειρεμένο» λέει η δρ. Σνόουετζιζ Λεϊτζονμαλμ και προσθέτει: «Θα είμαστε σε θέση να αναλύσουμε το στομάχι τους, να σταθεροποιήσουμε τα ισότοπά τους, τα λιπαρά οξέα τους, θα μάθουμε πράγματα για την υγεία των ψαριών και την προέλευσή τους διότι τα ψάρια μεταναστεύουν. Θα συλλέξουμε πολλές πληροφορίες μόνο και μόνο πιάνοντας ένα ψάρι». 

Εκτός από τη χρήση σόναρ, οι επιστήμονες του ευρωπαϊκού προγράμματος θα βιντεοσκοπούν τον βυθό και θα συλλέγουν δείγματα DNA σε διάφορα βάθη και για πρώτη φορά θα πιάσουν ψάρια σε αυτή την περιοχή ώστε να γίνει καλύτερα κατανοητή η διατροφική αλυσίδα στην αρκτική περιοχή.

Τα ευρήματα αυτής όπως και μελλοντικών αποστολών θα πουν κατά πόσον η αλιεία στον Κεντρικό Αρκτικό Ωκεανό μπορεί να γίνει με βιώσιμο τρόπο ή αν αυτές οι θάλασσες πρέπει να παραμείνουν ανέγγιχτες για τις επόμενες δεκαετίες.

Δημοσιογράφος • Denis Loctier

Κοινοποιήστε το άρθρο