Μαζικές κινητοποιήσεις και «ακλόνητοι» ηγέτες
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΤο 2020 σε αρκετές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης πολλοί αισθάνθηκαν πως φύσηξε άνεμος αλλαγής. Συνέβη όμως πράγματι κάτι τέτοιο;
Λευκορωσία, Βουλγαρία, Ρωσία. Λουκασένκο, Μπορίσοφ, Πούτιν: ηγέτες που δεν εγκαταλείπουν τα ηνία της εξουσίας αγνοώντας τις κραυγές των πολιτών που διεκδικούν διαφάνεια, μεταρρυθμίσεις και αλλαγή.
Η Λευκορωσία δονήθηκε τον Αύγουστο από τις μαζικότερες αντικυβερνητικές διαδηλώσεις που έχουν διοργανωθεί ποτέ στη χώρα. Το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών θεωρήθηκε χαλκευμένο από την αντιπολίτευση και χιλιάδες πολίτες.
Ακολούθησαν βίαιες συγκρούσεις διαδηλωτών με τις δυνάμεις καταστολής, νεκροί και πολλοί τραυματίες καθώς και πολυάριθμες συλλήψεις.
Ο επί 25 χρόνια πρόεδρος της χώρας Αλεξάντερ Λουκασένκο είχε εξ αρχής στο πλευρό του έναν παλιό του γνώριμο και διαχρονικό του σύμμαχο: τον πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν.
Η πολιτική κρίση ανέδειξε νέα πρόσωπα. Η Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια που έλαβε 9,9% στις εκλογές και η Μαρία Κολεσνίκοβα διεκδικούν στο όνομα των Λευκορώσων που διαδηλώνουν κατά του Λουκασένκο ειρηνική μετάβαση στη δημοκρατία μέσω νέων εκλογών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση καταδίκασε την στάση Λουκασένκο, επέβαλε κυρώσεις και δεσμεύθηκε να στηρίξει και οικονομικά την επόμενη ηγεσία της χώρας που θα σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Η νέα αντιπολίτευση βρήκε υποστηρικές στις Βρυξέλλες όπου έγινε δεκτή και από τον πρόεδρο του Ευρωκοινοβουλίου Νταβίντ Σασόλι.
Το βραβείο Ζαχάρωφ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου απονεμήθηκε στον εξεγερμένο λαό της Λευκορωσίας.
Στη Βουλγαρία, οι πολίτες βγήκαν στους δρόμους για να διεκδικήσουν αλλαγή και να απαιτήσουν την παραίτηση του πρωθυπουργού Μπόικο Μπορίσοφ που κρατά τα ηνία της χώρας από το 2009. Σε βάρος του και σε βάρος συνεργατών του διατυπώνονται κατηγορίες για διαφθορά.
Απέναντι στον Μπορίσοφ βρέθηκε και ο πρόεδρος της χώρας Ρούμεν Ράντεφ που τάχθηκε υπέρ, χωρίς να βρει ανταπόκριση, των παραιτήσεων της κυβέρνησης και του πανίσχυρου γενικού εισαγγελέα Ιβάν Γκέσεφ.
Στη Ρωσία, το δημοψήφισμα που διοργάνωσε ο πρόεδρος της χώρας δέχθηκε σφοδρές επικρίσεις. Ο Βλάντιμιρ Πούτιν κέρδισε το δημοψήφισμα για την αναθεώρηση του Συντάγματος με 76% κάτι που προκάλεσε έντονη κριτική και διαμαρτυρίες. Οι πολίτες διαδήλωσαν λέγοντας «όχι».
Ο 68χρονος σήμερα Πούτιν βρίσκεται στην εξουσία από το 2000. Στο πολιτικό σκηνικό της Ρωσίας δεν έχει εμφανιστεί κανείς που θα μπορούσε να θεωρηθεί διάδοχός του. Η τρέχουσα θητεία του λήγει το 2024. Μετά το δημοψήφισμα έχει εξασφαλίσει ότι μπορεί να διεκδικήσει την προεδρία για άλλες δυο θητείες, δηλαδή έως το 2036.
Ο Πούτιν έχει εξασφαλίσει και ισόβια ασυλία. Μετά την συνταγματική αναθεώρηση, η Ντούμα ψήφισε νόμο που δίνει ασυλία στους προέδρους και τα μέλη των οικογενειών τους αποκλείοντας το ενδεχόμενο δίωξής τους στο μέλλον.
Στο τέλος του καλοκαιριού, μαζικές διαδηλώσεις διοργανώθηκαν στη Μόσχα. Οι διαδηλωτές κατήγγειλαν τον Πούτιν για μεθοδεύσεις ώστε να παραμείνει εφ'όρου ζωής πρόεδρος. Ο δριμύτερος επικριτής του στη Ρωσία, ο Αλεξέι Ναβάλνι τον κατηγόρησε λέγοντας πως τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος συνιστούν ένα μεγάλο ψέμμα.
Λίγες μέρες αργότερα, ο Ναβάλνι διακομίστηκε σε νοσοκομείο του Βερολίνου και κατήγγειλε την απόπειρα δολοφονίας του μέσω δηλητηρίασης υποστηρίζοντας ότι πίσω από την δηλητηριάσή του βρίσκεται ο Πούτιν.
Μέσω τηλεδιάσκεψης, ζήτησε από τις Βρυξέλλες περισσότερες και πιο στοχευμένες κυρώσεις κατά της Ρωσίας καθώς και να υπάρξει μέριμνα από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης ώστε στις βουλευτικές εκλογές του 2021 να εξασφαλιστεί το δικαίωμα του συμμετέχειν σε όλους χωρίς εξαιρέσεις για να χτυπηθούν οι ολιγάρχες.