Η Ηλέκτρα Ελληνικιώτη αναζητά την Ρέα Φραντζή στην «Γραμμή του Ορίζοντος»

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Είναι ένα από τα πιο εμβληματικά μυθιστορήματα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας που έχει ασκήσει μεγάλη επιρροή, από την πρώτη στιγμή που κυκλοφόρησε. Έχει τη δική του ξεχωριστή πορεία μέσα στο χρόνο και αποτέλεσε σημείο αναφοράς για πολύ κόσμο. Παρότι εξαντλημένη εδώ και πολλά χρόνια, «Η γραμμή του ορίζοντος» του Χρήστου Βακαλόπουλου δεν έχει πάψει να γοητεύει για τον τρόπο γραφής της. Κυρίως όμως λόγω της Ρέας Φραντζή, της κεντρικής ηρωίδας του η οποία αποφασίζει να αλλάξει, να αφήσει πίσω την στρωμένη ζωή της, κυνηγώντας ένα αν.

Αναχωρεί, γιατί κάποια χαράματα τον Ιούλιο του 1971, ένας νεαρός μπήκε στο δωμάτιό της, έκατσε απέναντί της, κάπνισε ένα τσιγάρο κι έπειτα έφυγε χωρίς να της πει τίποτα. Και όταν το καλοκαίρι του 1988, καπνίζοντας αφηρημένη μπροστά στην τηλεόραση, η Ρέα θα θυμηθεί αυτόν τον νεαρό, θα αφήσει την τηλεόραση ανοιχτή, θα κατέβει στον Πειραιά και θα βγάλει εισιτήριο για το πρώτο νησί, χωρίς να πει τίποτα σε κανέναν. Η Φραντζή εγκαταλείπει μια λανθασμένη εντύπωση του εαυτού της και ταξιδεύει προς την ερώτηση, που σιωπηλά της απηύθυνε εκείνος ο νεαρός: «Ποια είσαι;».

Με αφετηρία και πηγή έμπνευσης αυτό το μυθιστόρημα, η Ηλέκτρα Ελληνικιώτη και η Εταιρεία Θεάτρου «Θέρος» παρουσιάζουν από τις 23 Δεκεμβρίου τις «Μεταμφιέσεις», μια σειρά από εκδηλώσεις, οι οποίες θα διαρκέσουν μέχρι τον Ιούνιο του 2021. Θα πραγματοποιούνται ψηφιακά μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας grammiorizontos.com και δια ζώσης στον νεοσύστατο χώρο «Κάμιρος» στην Κυψέλη, όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν. Το μυθιστόρημα «μεταμφιέζεται» σε παράσταση και αυτή με τη σειρά της σε ραδιοφωνική εκπομπή, σε έκθεση, σε ταινία, σε μουσική, σε συζητήσεις, φέρνοντας κοντά 14 ραδιοφωνικούς παραγωγούς, 11 εικαστικούς, 15 κινηματογραφιστές, 15 μουσικούς, φιλολόγους, λογοτέχνες και μελετητές σε ισάριθμα έργα.

Μιλήσαμε με την Ηλέκτρα Ελληνικιώτη για την Γραμμή του Ορίζοντος, τον Χρήστο Βακαλόπουλο και τις δράσεις που ετοιμάζουν.

-Η «Γραμμή του Ορίζοντος» σε απασχολεί πολλά χρόνια. Γιατί;

Όντως πάρα πολλά χρόνια. Προχωράμε αισίως στα εξήμισι. Γιατί; Γιατί αφού το διάβασα πρώτη φορά, από εκεί και έπειτα, χρειάστηκε να ξεχάσω ποια είμαι. Δεν μου έκανα. Έπρεπε να επαναδιαπραγματευθώ πάρα πολλά πράγματα στη ζωή μου. Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο, κατάλαβα ότι τα στοιχεία που με συνθέτουν, είναι φάλτσα. Από ανάγνωση σε ανάγνωση κατάλαβα ότι αν ασχοληθεί κάποιος με το βιβλίο, από όποια τέχνη κι αν προέρχεται, θα πρέπει να επαναδιαπραγματευθεί και τι σημαίνει για εκείνον η τέχνη με την οποία ασχολείται. Πρέπει να βιώσει το θάνατο εκείνου που αγαπάει, όπως και η ηρωίδα. Γι’ αυτό λοιπόν μου φάνηκε πολύ ενδιαφέρον να κάνω κάτι για να ξεχάσω ο,τι θεωρώ δεδομένο για το θέατρο.

-Όποτε πώς ετοίμασες το δικό σου ταξίδι;

Σκέφτηκα να δω τι άλλο μπορώ να κάνω με αφορμή αυτό το βιβλίο. Ήθελα εξαρχής να οργανώσω μια σειρά από εκδηλώσεις, πέρα από την παράσταση. Ήρθε η καραντίνα και έκανε όλο αυτό το πρόγραμμα ακόμη πιο δόκιμο. Σκέφτηκα λοιπόν για το προς τα πού μπορώ να αναχωρήσω πέρα από το θέατρο. Αναχωρούμε λοιπόν μια παρέα συνεργατών για τον κινηματογράφο, για τη μουσική, για το ραδιόφωνο, για τα εικαστικά. Μπήκα λοιπόν σε όλα αυτά, χωρίς να ξέρω αν γυρίσω από αυτό το ταξίδι ή αν θα κολυμπήσω για τη γραμμή του ορίζοντα και τι θέατρο θα βρω. Το δικό μου Κάμιρος ήταν δηλαδή όλες οι υπόλοιπες τέχνες. Αν για την Ρέα Φραντζή ήταν το πλοίο για την Πάτμο, όλες οι υπόλοιπες τέχνες αποδείχτηκαν το δικό μου Κάμιρος. Δεν ξέρω αν θα ξαναβγώ στην απέναντι πλευρά και θα είναι θέατρο. Θα το δείξει ο χρόνος.

-Το βιβλίο είναι μια προσωπική αναμέτρηση της κεντρικής ηρωίδας με τον εαυτό της, το παρελθόν και τις επιθυμίες της. Εσείς οργανώνετε ένα συλλογικό ταξίδι με τις δράσεις σας. Πώς καταφέρνετε να συντονιστείτε σε κάτι τόσο προσωπικό; Αγωνιάς πού θα σας βγάλει;

Νομίζω ότι πολύ σύντομα για όλους μας η Ρέα Φραντζή έπαψε να είναι η ηρωίδα του βιβλίου. Η Ρέα Φραντζή είναι ο καθένας μας. Είναι τόσο πραγματικό, όσο και φανταστικό πρόσωπο. Οπότε με τους συνεργάτες που συμμετέχουν, ήταν σαν να συνομολογούμε ότι έστω η Ρέα Φραντζή είσαι εσύ ή εγώ, ή και οι δύο μαζί. Δεν είναι δηλαδή οι δικές μου αναφορές, ο δικός μου αναστοχασμός, τα δικά μου σκοτάδια που θα έρθουν να εκφραστούν και να δημιουργήσουν ένα πλαίσιο για τους υπόλοιπους. Στις δράσεις που θα κάνουμε, εκφράζονται και οι δικές τους αγωνίες, το δικό τους ταξίδι αυτογνωσίας. Δεν είναι λοιπόν όλο αυτό η προσωπική μου υπόθεση, ούτε των συνεργατών μου. Είναι περισσότερο ένα κάλεσμα για να βρει ο καθένας τη δική του προσωπική υπόθεση και να προσθέσει τη δική του ψηφίδα στην απάντηση Ρέα Φραντζή. Νομίζω ότι αυτό θα το ’θελε και ο Χρήστος Βακαλόπουλος. Άλλωστε το έχει πει κιόλας. Η Ρέα Φραντζή θα μπορούσε να είναι οποιαδήποτε κανονική κοπέλα, κατ’ εμέ και αγόρι, βλέποντας με πόση αγάπη το έχει γράψει. Οπότε δεν είναι τόσο το δικό μου όραμα που πρέπει να υπηρετηθεί, αλλά η ευκαιρία ακριβώς αφού αναχωρείς από τον εαυτό σου, να συναντηθείς με το σκοτάδι και τις αγωνίες κάποιου άλλου.

-Η αναχώρηση αυτή θέτει όμως και μια Γραμμή του ορίζοντα. Ποιο είναι αυτό το δικό σας σημείο συνάντησης ουρανού και θάλασσας;

Για μας αυτό το σημείο πρέπει μονίμως να διαφεύγει. Κολυμπάμε προς κάτι που δεν θα πιάσουμε. Αυτό που κάνουμε συνήθως είναι να ασχολούμαστε με τον ουρανό και τη θάλασσα που δίνει την εντύπωση της ενδιάμεσης γραμμής, θεωρώντας ότι είναι κάτι τόσο μεταιχμιακό, που συντίθεται μόνο από το αν δείξεις τα αντίθετα στοιχεία που το συνθέτουν, για τα οποία δεν μιλάμε. Είναι αυτό που πρέπει να μείνει ανείπωτο. Είναι αυτό που κάνει ο Βακαλόπουλος στο βιβλίο του, όπου όταν αρχίζει να εξηγεί κάτι, ισχύει το αντίθετο. Οπότε δεν μπαίνουμε στη διαδικασία να εξηγήσουμε την γραμμή, αλλά τα στοιχεία που συνθέτουν τη διαζευκτική εικόνα της γραμμής. Νομίζεις ότι βλέπεις τη γραμμή του ορίζοντα, αλλά στην ουσία βλέπεις ένα αέναο σημείο ένωσης του ουρανού και της θάλασσας, που όσο πηγαίνεις προς αυτό, δεν εξαντλείται. Όλο θα πηγαίνεις για τη γραμμή του ορίζοντος. Δεν μιλάμε λοιπόν για τη γραμμή στις δράσεις μας αλλά για την διαδικασία, για διάφορα πράγματα. Γιατί δεν μπορούμε να μιλήσουμε γι’ αυτό που θέλουμε να μιλήσουμε. Στο τέλος όμως θα έχουμε μιλήσει! (γέλια). Ήδη αισθάνομαι ότι ματαιώνω τη διαδικασία που σου το λέω!

-Η αφετηρία σας είναι η προσωπική σχέση του καθενός με το μυθιστόρημα ή έχετε συμφωνήσει εκ των προτέρων ότι θα ασχοληθείτε με κάποια συγκεκριμένα ζητήματα του βιβλίου;

Νομίζω ότι όλα καταλήγουν στη σχέση του κάθε ατόμου με την Ιστορία. Αυτό είναι κομμάτι του μυθιστορήματος. Συμφωνήσαμε ότι θα ξεκινήσει ο καθένας με τη δική του ιστορία, ξέροντας πώς αν μείνουμε ειλικρινείς στο πώς την αφηγούμαστε, θα καταλήξουμε να λέμε ένα μέρος της Ιστορίας. Γιατί ένας άνθρωπος πέρα από την προσωπική του ιστορία, είναι και ιστορικό σώμα. Οπότε όλοι μαζί είμαστε μέρος μιας ιστορικής «φέτας», μιας κοινής πολιτικής συνείδησης και με αυτή την έννοια επιστρέφουμε σε μια συλλογικότητα. Δηλαδή ως ατομικές φωνές καταλήγουμε να φτιάχνουμε έναν πυρήνα ιστορικού σώματος. Προφανώς καταλήγουμε σε κάτι ομαδικό, με τη συνείδηση ότι έχουμε όμως ατομικές αφετηρίες.

-Το ενδιαφέρον είναι ότι για να δώσετε σάρκα και οστά σ’ αυτό τον απροσδιόριστο και νεφελώδη στόχο, τη γραμμή του ορίζοντα και τον απολογισμό ζωής της κεντρικής ηρωίδας, «γειώσατε» την προσπάθειά σας. Φτιάξατε την Κάμιρο. Ο δικός σας χώρο υπάρχει. Η πόλη και το πλοίο που έφεραν το ίδιο όνομα δεν υπάρχουν πλέον. Δεν είναι λίγο παράδοξο;

Νομίζω ότι συμβαδίζει με το πνεύμα του Βακαλόπουλου. Στέλνει την ηρωίδα του στην Πάτμο, αλλά μόνο στην Πάτμο δεν είναι. Είναι ταυτόχρονα και στο Πολυτεχνείο το 1973, στην Αίγινα το 1968. Γι’ αυτό κι εμείς δηλώνουμε έναν τόπο, ένα σημείο από το οποίο θα αρχίσει να ξεδιπλώνεται το νήμα των καλεσμένων που ελπίζουμε να μας επιτρέψουν οι συνθήκες να φιλοξενήσουμε σε κάθε εκδήλωση. Θα κάνουμε ότι όλα συμβαίνουν, επειδή συμβαίνουν στο Κάμιρος. Ελπίζουμε ότι θα ανοίγουν οι τόποι μέσα από το Κάμιρος. Υπήρχε δηλαδή σε μας η ανάγκη να έχουμε ένα σημείο αναφοράς. Όπως και στην ιστορία για να την παρακολουθήσεις σου δημιουργεί μια ησυχία αναγνωστικά ότι αυτή η γυναίκα είναι κατά μια έννοια στην Πάτμο. Οπότε και αυτό το πλήθος εκδηλώσεων που έχουμε οργανώσει, ο,τι κι αν γίνει, υπό μια έννοια θα γίνει στο χώρο μας στην Κυψέλη.

-Οπότε αποκτά η ομάδα και έναν μόνιμο χώρο;

Όχι σε καμιά περίπτωση δεν είχαμε αυτή τη φιλοδοξία. Προέκυψε κυριολεκτικά ως ανάγκη της συγκεκριμένης σειράς έργων που είναι εμπνευσμένες από το συγκεκριμένο μυθιστόρημα. Θέλαμε ένα χώρο «αχαρακτήριστο». Να μην έχει χαρακτηριστικά ούτε ως προς την θεατρική ταυτότητα, ούτε προς την κινηματογραφική. Έτσι καταλάβαμε ότι έπρεπε να φτιάξουμε αυτό τον χώρο από το μηδέν, ώστε να μπορεί να φιλοξενήσει ένα μυθιστόρημα, του οποίου η εικόνα μονίμως διαφεύγει.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

-Υπάρχει αυτή η παραδοξότητα και η ειρωνεία. Γιατί μπορεί να λειτουργήσει ως τόπος γι’ αυτή τη σειρά εκδηλώσεων αλλά ταυτόχρονα είναι και μη τόπος, λαμβάνοντας υπόψη την πανδημία και την ανάγκη να γίνουν όλα διαδικτυακά. Εντείνει ο χώρος το δίπολο παρουσίας-απουσίας, που είναι κυρίαρχο και στο βιβλίο του Βακαλόπουλου.

Νομίζω ότι αυτό ακριβώς είναι. Θα γίνει όμως τόπος αν τον επισκεφτούν μαζί με μας οι άνθρωποι: οι θεατές, οι ακροατές. Γι’ αυτό μάλιστα, μετά το πέρας αυτού του κύκλου, ο χώρος δεν θα φιλοξενήσει καμιά άλλη δράση της θεατρικής εταιρίας «Θέρος». Η ιδέα μας είναι ότι μετά θα αναλάβει άλλος καλλιτεχνικός επικεφαλής. Θα συνεργαστεί με άλλους δημιουργούς, οι οποίοι θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν το Κάμιρος για έξι μήνες, χωρίς την αγωνία του ενοικίου για να κάνουν την έρευνά τους και να φτιάξουν αυτό που επιθυμούν. Όλοι το έχουμε ανάγκη. Τα πράγματα έχουν γίνει πολύ εσωστρεφή και κλειστά, τόσο με αυτό που βιώνουμε φέτος, αλλά και εξαιτίας της δεκαετούς οικονομικής κρίσης. Εγώ ως δημιουργός έχω ανάγκη να δω πώς δουλεύει ένας άλλος καλλιτέχνης. Κι ας μην μας ενδιαφέρουν τα ίδια πράγματα ή το ίδιο είδος θεάτρου. Οπότε δεν θέλουμε να φτιάξουμε ένα ακόμη θέατρο. Βρήκαμε αυτό που ελπίζουμε να καταφέρει να φιλοξενήσει την μη εικόνα της Γραμμής του Ορίζοντος και την πολυπρισματικότητά της και ως τέτοιο ελβετικό σουγιά – χώρο θα τον παραδίδουμε κάθε εξάμηνο σε μια άλλη ομάδα ή σε έναν άλλο καλλιτέχνη.

-Στην εποχή της πανδημίας τι είναι αυτό που λείπει περισσότερο από την ελληνική θεατρική κοινότητα;

Υπάρχουν μέσα μου δύο αντίθετα αισθήματα: θυμός και αισιοδοξία. Από την μια πλευρά, λείπει ο σεβασμός της Πολιτείας προς όλους εμάς. Αυτό μου προκαλεί βαθύ θυμό. Είναι τεράστια η απαξίωση. Και αποκαλύπτεται και μια προσπάθεια εργαλειοποίησης του πολιτισμού. Ότι είναι αναλώσιμος αν δεν εξυπηρετεί συγκεκριμένους τρόπους, μηχανισμούς και μεθοδολογίες. Ευτυχώς απέναντι σ’ αυτή την στάση υπάρχουν αντιστάσεις. Αυτή είναι η άλλη πλευρά. Μου δημιουργεί αισιοδοξία αυτό που γίνεται στα σωματεία μας, ότι υπάρχουν δύο-τρεις γενιές θεατρικών δημιουργών, που με τη συμβολή και την στήριξη μερικών προσωπικοτήτων παλαιότερων γενεών, έχουν αποφασίσει να αλλάξουν κάποια κακώς κείμενα του χώρου μας. Χαίρομαι λοιπόν ότι σ’ αυτούς τους εννιά μήνες, μιλάω με συναδέλφους και συνεργάτες που ελάχιστα γνωριζόμαστε και δεν έχουμε δει τη δουλειά ο ένας του άλλου, αλλά ξέρουμε οριζόντια ότι οι ανάγκες και οι αγωνίες μας είναι οι ίδιες. Βιώνουμε την ίδια απαξίωση από την πολιτεία και το κράτος και αυτό πρέπει να τελειώσει. Μέχρι τώρα δεν λέγαμε τα πράγματα με το όνομά τους. Είμαστε μια γενιά που έχει φοβηθεί τη ρήξη, που δεν έχει προσπαθήσει, και το λέω με αγάπη, να σκοτώσει τους προηγούμενους, καλλιτεχνικά ή σε επίπεδο μεθοδολογίας. Μακάρι να το κάνει η επόμενη γενιά. Είμαστε αρκετή μπερδεμένη γενιά. Δεν είμαι τόσο αισιόδοξη για το μέλλον, όσο ψύχραιμη. Υπάρχει διαύγεια πλέον και ακούω γύρω μου ώριμες φωνές. Και υπάρχει η διάθεση να αγωνιστούμε για όσα μας ανήκουν ή μας τα έχουν αφαιρέσει.

-Το επόμενο στοίχημα αυτού του πολυσύνθετου πρότζεκτ είναι η θεατρική παράσταση, που αν το επιτρέψουν οι συνθήκες θα πραγματοποιηθεί την άνοιξη. Το μυθιστόρημα δεν είναι εύκολο να παρουσιαστεί επί σκηνής. Πώς το φαντάζεσαι;

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Η ιδέα που στηρίζεται η παράστασή μας είναι αυτό το αν. Η υπόθεση που κάνει η Ρέα Φραντζή πριν αναχωρήσει. Αν εκείνος ο νεαρός τον Ιούλιο του 1971 της είχε μιλήσει. Αυτή η ιδέα που της έχει περάσει σαν αστραπή από το κεφάλι είναι ότι πριν από 18 χρόνια ένας νεαρός είχε μπει τα χαράματα στο δωμάτιό της και δεν της είχε μιλήσει. Αν της είχε μιλήσει τότε, πώς θα ήταν η ζωή της σήμερα; Αυτή είναι η κινητήριος δύναμη που την κάνει να πει: «Θα εξαφανιστώ. Θα χωρίσω και θα δω πού θα με βγάλει». Απέναντι σε μια πραγματική ζωή που την έζησε και πρέπει να τη διαχειριστεί όσον αφορά τις επιλογές που έκανε, βάζει μια υποθετική ζωή, σχεδόν ανέφικτη, γιατί έχουν περάσει όλα αυτά τα χρόνια. Στη σύγκριση αυτών των δύο ζωών, βλέπει ποιος είναι ο εαυτός της, που συντίθεται. Με αυτόν τον τρόπο προσεγγίζουμε σκηνικά το έργο. Είναι όλο μια υπόθεση, αν εκείνος ο νεαρός της είχε μιλήσει. Αν η Ρέα Φραντζή του είχε απαντήσει.

-Πού οδηγεί όλο αυτό; Δεν είναι ρίσκο;

Το βιβλίο σε καλεί, επειδή είναι ούτως ή άλλως ένα βιβλίο σε άνω τελεία, είναι αέναο, με τις επαναληπτικότητές του, τους κυκλικούς συνειρμούς του, την παράδοξη δομή που έχει, σε καλεί να είσαι κι εσύ γενναίος στη χρήση των υλικών. Πρέπει να ρισκάρεις στις δραματουργικές σου επιλογές. Να καταργείς κάτι που έχεις κάνει για να φέρεις κάτι άλλο. Το μεγαλύτερο στοίχημα για μένα και ταυτόχρονα η μεγαλύτερη δυσκολία είναι να μιλήσει η παράσταση σε όλο τον κόσμο. Γιατί αυτή είναι η μεγάλη κατάκτηση του Βακαλόπουλου: απευθύνεται σε ένα κέντρο του καθενός μας, το οποίο δεν το εγκαλεί, ως προς το αν είσαι μορφωμένος, διαβασμένος ή έχεις πολιτική συνείδηση. Μιλάει σε ένα βαθύτερο ανθρώπινο κέντρο, όπου όλα αυτά δεν τα χρειάζεσαι. Γι’ αυτό εγώ και οι συνεργάτες μου πρέπει να είμαστε απόλυτα κατανοητοί σε άμεση απεύθυνση με τον κάθε θεατή, που θα έρθει.

- Ο Χρήστος Βακαλόπουλος έχει σημαδεύσει μια ολόκληρη εποχή. Ανά καιρούς το έργο του, η προσωπικότητά του επανέρχονται. Έχει θέση στην εποχή μας και με ποιο τρόπο;

Φυσικά και έχει. Αυτό που θέλω με όλες αυτές τις εκδηλώσεις που κάνουμε είναι να ανοιχτεί το έργο του αλλά και η προσωπικότητά του σε ένα ακόμη μεγαλύτερο κοινό. Γιατί υπάρχουν αυτές οι σιωπηλές πνευματικές περιπτώσεις στα ελληνικά γράμματα, που με την ησυχία και την ευγένεια προσπάθησαν να μιλήσουν για το ελληνικό και την ελληνική κοινωνία και αντιλήφθηκαν ένα μέρος από τα στοιχεία που συνθέτουν την ελληνική ταυτότητα. Αυτοί οι δημιουργοί παραμένουν διαχρονικοί. Τα ζητήματα για παράδειγμα της γενιάς του ’70, των καμνόντων και αιχμαλώτων του Βακαλόπουλου μπορούν να βρουν απάντηση σε μια σημερινή 32χρονη, όπως είμαι εγώ. Ο Βακαλόπουλος είδε την ιστορία ως μεγάλη εικόνα, στην οποία συνδέονται όλα. Η ματαίωση της γενιάς του ’70 έχει σίγουρα κοινά χαρακτηριστικά με την ματαίωση της δικής μου γενιάς ή τη ματαίωση που νιώθουν οι σημερινοί 15χρονοι. Η δική μου γενιά κουβαλά τα δικά της Δεκεμβριανά. Αυτό κάνει τον Βακαλόπουλο διαχρονικό και μας αγγίζει σήμερα. Και επίσης γιατί αυτοί οι ξεχωριστοί άνθρωποι δεν αρνήθηκαν την ανθρωπινότητά τους. Ο Βακαλόπουλος αγαπά πολύ την Ρέα Φραντζή. Αγαπά τους ανθρώπους που έχουν κάνει λάθος επιλογές. Αγαπά τον «ξανθό κόσμο» και όσους ζουν όπως τα διαφημιστικά. Τους έχει συγχωρήσει. Όπως και όλους τους άλλους που είναι απέναντι από αυτόν. Μόνο μέσα από τη συγχώρεση μπορείς να προχωρήσεις σε μια εναργή ενατένιση της ζωής. Είναι σαν να προσεύχεσαι σιωπηλά ταυτόχρονα για σένα αλλά και για όλη τη γενιά σου. Και αυτό δεν έχει χρονολογία. Έχει θέση είτε είσαι στο 1965 ή στο 2035.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΜΕΤΑΜΦΙΕΣΕΙΣ»

Δεκέμβριος 2020-Απρίλιος 2021

Διαδικτυακά μέσω της ιστοσελίδας grammiorizontos.com

Δια ζώσης στο Κάμιρος, όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες 

Ρ Α Δ Ι Ο Φ Ω Ν Ι Κ Ε Σ Ε Κ Π Ο Μ Π Ε Σ

«Γιατί το καλύτερο πράγμα στον κόσμο είναι να νυχτώνει σιγά σιγά».

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Στη θέα μιας στατικής εικόνας, ο χρόνος διαστέλλεται· διαστέλλεται ο ρυθμός του, όχι η διάρκειά του. Μπροστά σε ένα τοπίο που αλλάζει αργά, οι λέξεις μεγαλώνουν· ακούγονται καλύτερα. Μια τέτοια στιγμή είναι τα απογεύματα: η εικόνα τους κυλάει σιγά σιγά, με αποτέλεσμα να προλαβαίνεις να σκεφτείς λίγο καθαρότερα. Αντιστεκόμενα στον χρόνο τα απογεύματα, αφήνουν χώρο στις λέξεις να απλωθούν. Κι ίσως ακριβώς επειδή τα απογεύματα ανήκουν στις λέξεις, να μας θυμίζουν αυτούς που λείπουν. Στον παρόντα κύκλο ραδιοφωνικών εκπομπών, ένα απόγευμα κάθε εβδομάδα, ένας καινούριος καλεσμένος παραλαμβάνει τη “Γραμμή του Ορίζοντος” και παραδίδει ένα επεισόδιο, μια δική του εκδοχή της Γραμμής. Την Τετάρτη 23 Δεκεμβρίου, τις εκπομπές εγκαινιάζει η Ηλέκτρα Ελληνικιώτη, ενώ στις 30 Δεκεμβρίου αναλαμβάνει ο Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης. Οι καλεσμένοι του Ιανουαρίου θα ανακοινωθούν σύντομα. Οι εκπομπές είναι προηχογραφημένες και διατίθενται δωρεάν στους συνδρομητές μέσω της ιστοσελίδας grammiorizontos.com.

[Κάθε Τετάρτη από 23 Δεκεμβρίου 2020 έως 17 Μαρτίου 2021 στις 19.30] Τιμή εισιτηρίου: 3€

Σ Υ Ζ Η Τ Η Σ Ε Ι Σ — Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α Τ Α

Επιμέλεια: Δήμητρα Δερμιτζάκη

Α) «Δεν χρειαζόταν καμιά πίστη, μόνο ένας τρόπος, χρειαζόταν ένας ωραίος τρόπος για να γίνεις κάτι πολύ μεγάλο που θα το αναγνώριζαν όλοι»

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Τι εννοούμε με τον όρο «πνευματικότητα» γενικά αλλά και στην Τέχνη ειδικά; Πώς ορίζεται στη σύγχρονη εποχή και ποιοι από τους ορισμούς της συνομιλούν με τη σύγχρονη τέχνη; Μπορεί εν τέλει η πνευματικότητα σήμερα να είναι μια στάση επαναστατική; Κι αν ναι, τότε και κάθε καλλιτεχνικό δημιούργημα που συνομιλεί μαζί της, αποτελεί προϊόν μιας τέχνης επαναστατικής; Υπάρχει επαναστατική Τέχνη; Κι αν ναι, οδηγεί και αυτή “σ’ ένα άπειρο εδώ και τώρα, σ’ ένα αδηφάγο παρόν που δεν εξηγείται με τίποτα” και που “κάθε φορά που εξηγείται αρχίζει να ισχύει το αντίθετο” ;

Β) «Υπάρχουν, κι όσο υπάρχουν θα υπάρχει.»

Μια βραδιά για τον Χρήστο Βακαλόπουλο, μέσα από τα μάτια των φίλων του. Μια βραδιά αφιερωμένη στο κέντρο του κόσμου. Το «γνωστό και άγνωστο , ορατό και αόρατο, κρυφό και φανερό» κέντρο του Χρήστου Βακαλόπουλου.

Γ) «Αυτή τη στιγμή λείπει, αν θέλετε του αφήνετε μήνυμα.»

Μια βραδιά αφιερωμένη στο έργο του Χρήστου Βακαλόπουλου και στη θέση που κατέχει στη σημερινή εποχή. Σεναριογράφος, σκηνοθέτης, ηθοποιός, ραδιοφωνικός παραγωγός, αρθρογράφος, συγγραφέας: ο δημιουργός Χρήστος Βακαλόπουλος ήταν μία πολύπλευρη προσωπικότητα, ένας καλλιτέχνης-μωσαϊκό. Δύσκολα μπορεί κανείς να μιλήσει για μία από τις ιδιότητές του, χωρίς να λάβει υπόψιν τις υπόλοιπες. Με το συγκεκριμένο αφιέρωμα, η “Θέρος” επιθυμεί να συγκεντρώσει όλες τις ψηφίδες αυτού του ιδιαίτερου δημιουργού, ώστε να ξανα-συνυπάρξουν όλες μαζί σε παρόντα χρόνο, ακριβώς όπως συνυπήρχαν μέσα του. Γιατί ο Χρήστος Βακαλόπουλος μπορεί αυτή τη στιγμή να λείπει, αλλά το έργο του εξακολουθεί να είναι παρόν με έναν τρόπο όλο και εντατικότερο. Σε αυτό το έργο, αν θέλει κανείς, μπορεί να αφήσει μήνυμα.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Δ) «Είναι σίγουρη ότι ήταν Έλληνας γιατί οι Έλληνες μέχρι τον Ιούλιο του 1971 ήξεραν να ντρέπονται»

Από την κήρυξη της ελληνικής επανάστασης ως σήμερα. Από την αρχή της ανασυγκρότησης του ελληνικού έθνους ως σήμερα. Από τις απαρχές του ελληνικού διαφωτισμού, που χρονολογούνται λίγο αργότερα, ως σήμερα. Από αυτό το “τότε”, που μοιάζει σαν “πάντα” ως προς το ερώτημα “Τι είναι η ελληνικότητα;”. Από – Ως. Μια ενδιάμεση γραμμή. Μια γραμμή συνάντησης. Μια γραμμή ορίζοντος που συνθέτει δύο γαλάζια χρώματα. Το ένα, αναμνησιακό γαλάζιο, ενός μόνιμα διαφεύγοντος παρελθόντος. Το άλλο, το γαλάζιο ενός παρόντος, το οποίο προσπαθεί συνεχώς να ανασυνθέσει τον εαυτό του. Είναι η ελληνικότητα μόνο μνήμη και ανασύνθεση; Ποια είναι τα στοιχεία που τη συνθέτουν και πώς μπορείς να μιλήσεις για αυτά χωρίς να μιλήσεις για σένα; Γιατί “πρέπει να πεις τα πάντα, χωρίς να μιλήσεις κι ύστερα να εξαφανιστείς, αφήνεις μία σφραγίδα στη μνήμη κι ύστερα χάνεσαι, αυτό σήμαινε να είσαι Έλληνας μέχρι τον Ιούλιο του 1971”.

[Φεβρουάριος-Μάρτιος 2021, Κάμιρος και διαδικτυακά μέσω της ιστοσελίδας grammiorizontos.com.]

Π Α Ρ Α Σ Τ Α Σ Η

Η ταυτότητά της γράφει Ρέα Φραντζή. 32 χρόνων, μελαχρινή, ελαφρά ντυμένη. Αυτή τη στιγμή λείπει. Χιλιάδες χρόνια μετά την Αποκάλυψη. Τρεις μέρες από τότε που χώρισε με τον άντρα της. Πρώτη φορά βλέπει ζωντανή μπροστά στα μάτια της την ελληνική σημαία. Κανείς δεν προσέχει τη σημαία που στέκει αόρατη. Μόνο μια γυναίκα που μόλις χώρισε είναι σε θέση να την αντιληφθεί. Βγάζει τα μαύρα γυαλιά και ο ήλιος την τυφλώνει. Το εμβληματικό κείμενο του Χρήστου Βακαλόπουλου θα αποτελέσει τη βάση για μια υβριδική παράσταση συνάντησης του θεάτρου με τις υπόλοιπες τέχνες. Για μια χώρα μεταμφιεσμένη σε γυναίκα που χωρίζει, χωρίς να ξέρει γιατί, που φεύγει για ένα αόρατο ελληνικό νησί˙ που δεν βουτάει στη θάλασσα, ώσπου να είναι έτοιμη να κολυμπήσει προς τη γραμμή του ορίζοντος˙ που δίνει μια εξήγηση λιγότερη.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Κείμενο: Χρήστος Βακαλόπουλος

Σκηνοθεσία: Ηλέκτρα Ελληνικιώτη

Δραματουργία: Δήμητρα Δερμιτζάκη

Σκηνογραφία - Ενδυματολογία: Δήμητρα Λιάκουρα

Φωτισμοί: Χριστίνα Θανάσουλα

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Μουσική: Γρηγόρης Ελευθερίου

Βίντεο: Μαρίλη Ζάρκου

Υπεύθυνη Επικοινωνίας: Ελεάννα Γεωργίου

Διεύθυνση Παραγωγής: Κατερίνα Κούρτη

Βοηθός Σκηνοθέτιδος: Ηρώ Σοφία Σμυρνιούδη

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Βοηθός Σκηνογράφου - Artwork: Έλενα Μπούγου

Παίζουν: Στέλλα Βογιατζάκη, Γιώργος Βουρδαμής, Μαρία Μαμούρη. Σε βίντεο: Όλια Λαζαρίδου.

[Μάρτιος 2021, Κάμιρος]

Μ Ο Υ Σ Ι Κ Η

«Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από την ανθρωπότητα, το φάντασμα των μη προγραμματισμένων ήχων.»

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Καλλιτεχνική επιμέλεια: Γρηγόρης Ελευθερίου

{15 μουσικοί και μουσικά σύνολα σε ισάριθμες μουσικές δημιουργίες, που θα παρουσιαστούν σε τρεις διαφορετικές μουσικές βραδιές}

“Δεν υπάρχει πια μουσική”, αναφέρεται χαρακτηριστικά στη “Γραμμή του Ορίζοντος”. Μία τόσο δυνατή πρόταση, που δεν μπορεί να αφήσει την φαντασία ήσυχη, πόσο μάλλον τη μουσική ενότητα των “Μεταμφιέσεων”. Τι θα συνέβαινε, αν πράγματι δεν υπήρχε πια μουσική, αν κρύφτηκε επειδή την υπερχρησιμοποιήσαμε, τη βλασφημήσαμε, τη θεωρήσαμε δεδομένη, την κάναμε διακόσμηση εσωτερικού κι εξωτερικού χώρου; Και πώς μπορεί να υπάρξει πάλι;

Η ερώτηση αυτή, αποτελεί κεντρικό πυρήνα των μουσικών “Μεταμφιέσεων”. Οι συνθέτες, οι μουσικοί και οι ακροατές καλούνται να μεταμφιεστούν, ώστε να μπορέσουν να κάνουν τη μουσική να εμφανιστεί ξανά. Για να συμβεί αυτό, πρέπει όντως να πιστέψουμε ότι δεν υπάρχει πια μουσική, δεν γνωρίζουμε τίποτα για αυτήν και συναντιόμαστε για να την προσδιορίσουμε συνθέτοντας, ακούγοντας ή παρατηρώντας την πραγματικά.

Αφήνοντας πίσω τον γρήγορο χρόνο, την υπερπληροφόρηση, τα ιλιγγιώδη scroll down, προσκαλούμαστε να δημιουργήσουμε μια ιεροτελεστία, σε ησυχία, να αφιερωθούμε στους ήχους και στο τι πραγματικά είναι για μας, σαν να μην υπήρξαν ποτέ πριν. Να τους γνωρίσουμε ξανά, να μας γνωρίσουμε ξανά. Ας μεταμφιεστούμε τις Πέμπτες, μπας και καταφέρουμε να εμφανίσουμε την μουσική. Ίσως υπάρξει πάλι. Ίσως αυτή η μεταμφίεση μας ταιριάζει περισσότερο από τις άλλες.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

[Μάρτιος-Απρίλιος 2021, Κάμιρος και διαδικτυακά μέσω της ιστοσελίδας grammiorizontos.com.]

Ε Ι Κ Α Σ Τ Ι Κ Α

«Κάμιρος: ένα πλοίο με πορτοκαλιά φουγάρα»

Καλλιτεχνική επιμέλεια: Δήμητρα Λιάκουρα

{Μια έκθεση με τη συμμετοχή 11 εικαστικών, επιμελημένη από τη σκηνογράφο κι ενδυματολόγο Δήμητρα Λιάκουρα, εμπνευσμένη από το πλοίο που μεταφέρει τη Ρέα Φραντζή στην Πάτμο}

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Αντλώντας έμπνευση από την- προσκυνηματικού τύπου- αναδρομή της Ρέας Φραντζή σε στιγμές της ζωής της, αλλά και σε μνήμες μιας Ελλάδας που αλλάζει και με όχημα ένα πλοίο που δεν υπάρχει πια, η έκθεση “Κάμιρος: ένα πλοίο με πορτοκαλιά φουγάρα” έχει ως πρόθεση να προσεγγίσει το δίπολο συλλογική-προσωπική μνήμη.

Η συνύπαρξη των διαφορετικών καλλιτεχνών και ως εκ τούτου έργων, στοχεύει σε ένα συνεχές πέρασμα από το έσω στο έξω, με την αφήγηση που δημιουργεί το αποσπασματικό. Κωνσταντινούπολη. Πάτμος. Πειραιάς. Κατάκωλο. Βενετία.

[Μάρτιος-Απρίλιος-Μάιος 2021, Κάμιρος.]

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ

«Πάντα έχεις βγει στο κυνήγι μια εικόνας που κρατάς βαθιά φυλαγμένη μέσα σου»

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Καλλιτεχνική επιμέλεια: Μαρίλη Ζάρκου

{15 σκηνοθέτες σε ισάριθμες ταινίες μικρού μήκους θα παρουσιαστούν σε τέσσερις διαφορετικές βραδιές προβολών}

Περιβαλλόμαστε από κινούμενες εικόνες. Οι ρυθμοί της καθημερινότητας γίνονται όλο και πιο γρήγοροι και αδυνατούμε να συγκρατήσουμε εικόνες που μας συγκινούν. Υπάρχουν όμως κάποιοι που αποκαλούν ακόμα τη Φωκίωνος Νέγρη Φώκα Νέγκρα και ξαφνικά, άθελά τους, παγώνουν τον χρόνο.

Με αφορμή το βιβλίο του Χρήστου Βακαλόπουλου “Η Γραμμή του Ορίζοντος”, καλούμε 15 δημιουργούς να παράξουν μια ταινία μικρού μήκους εμπνευσμένη από το βιβλίο και να διηγηθούν, μέσα από τη δική τους ματιά, μια ιστορία. Σημασία δεν έχει το μέσο που θα χρησιμοποιήσουν για τη δημιουργία της, σημασία έχει η ιστορία. Διότι όλοι έχουμε μερικά τιμαλφή κρυμμένα μέσα μας. Κάποιοι τα έχουμε καταχωνιάσει σε ένα συρτάρι, κάποιοι άλλοι τα έχουμε πάνω στο κομοδίνο. Καιρός να τα βγάλουμε προς τα έξω και να αρχίσουμε να τα μοιραζόμαστε, γιατί έτσι ξεκινούν νέοι διάλογοι. Και είναι εποχή που τους έχουμε ανάγκη.

[Απρίλιος-Μάιος 2021, Κάμιρος και διαδικτυακά μέσω της ιστοσελίδας grammiorizontos.com.]

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

INFO

Μ Ε Τ Α Μ Φ Ι Ε Σ Ε Ι Σ | Συνοπτικό Πρόγραμμα & Τιμές εισιτηρίων

Ραδιοφωνικές Εκπομπές [Κάθε Τετάρτη από 23 Δεκεμβρίου 2020 έως 17 Μαρτίου 2021 στις 19.30]

Τιμή εισιτηρίων: 3€

Συζητήσεις-Αφιερώματα [Φεβρουάριος-Μάρτιος 2021, Κάμιρος και διαδικτυακά μέσω της ιστοσελίδας grammiorizontos.com.]

Τιμές εισιτηρίων: 3€ & 5€ αντίστοιχα

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Παράσταση [Μάρτιος 2021, Κάμιρος] Τιμή εισιτηρίων: 14€, Early bird: 10€

Μουσική [Μάρτιος-Απρίλιος 2021, Κάμιρος και διαδικτυακά μέσω της ιστοσελίδας grammiorizontos.com.]

Τιμές εισιτηρίων: 12€ ζωντανά, 5€ ψηφιακά

Εικαστικά [Μάρτιος-Απρίλιος-Μάιος 2021, Κάμιρος.] Ελεύθερη είσοδος

Κινηματογράφος [Απρίλιος, Μάιος 2021, Κάμιρος και διαδικτυακά μέσω της ιστοσελίδας grammiorizontos.com.]

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Τιμές εισιτηρίων: 12€, 8€ ζωντανά, 5€ ψηφιακά

Δωρεάν όλες οι εκδηλώσεις για άνεργους, πολύτεκνους και ΑμεΑ.

Έκπτωση 50% για φοιτητές, συνταξιούχους κι επαγγελματίες εργαζομένους στον χώρο του πολιτισμού. (Κράτηση θέσεων με σειρά προτεραιότητας και βάσει διαθεσιμότητας.)

Ειδική τιμή για αγορά εισιτηρίων τριών εκδηλώσεων (Μουσική-Κινηματογράφος-Θέατρο): 32€

Προπώληση εισιτηρίων

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Ραδιοφωνικές Εκπομπές, Μουσική, Κινηματογράφος, Συζητήσεις, Αφιερώματα: grammiorizontos.com

Θεατρική παράσταση: viva.gr