Γιατί είναι σημαντικό να μειώσουμε τα τροφικά απόβλητα και πώς θα το κάνουμε

Σε συνεργασία με The European Commission
Γιατί είναι σημαντικό να μειώσουμε τα τροφικά απόβλητα και πώς θα το κάνουμε
Από Natalia Oelsner
Κοινοποιήστε το άρθρο
Κοινοποιήστε το άρθροClose Button

Ο καθηγητής Αντρέα Σεγκρέ από το πανεπιστήμιο της Μπολόνια μας προτείνει λύσεις για αυτό το τεράστιο πρόβλημα που απασχολεί όλο τον πλανήτη

Μετά από δεκαετίες που υπήρχε μείωση, η επισιτιστική ανασφάλεια αυξάνεται και πάλι. Το 2019, το 8,9% του παγκόσμιου πληθυσμού βίωσε ακραία πείνα. Αυτό συνέβαινε πριν ξεσπάσει η πανδημία. Η αύξηση του πληθυσμού του πλανήτη θα κάνει ακόμη πιο δύσκολα τα πράγματα τα επόμενα χρόνι. Μέχρι το 2050 υπολογίζεται ότι θα ζουν 10 δισεκατομμύρια άτομα στη Γη. Για να έχουν τραφούν, η παραγωγή τροφίμων πρέπει να αυξηθεί κατά 60%.

Οι εκτιμήσεις για τα τροφικά απόβλητα σε όλο τον κόσμο δίνουν μια άκρως αποθαρρυντική εικόνα. Το 1/3 όλων των τροφίμων που παράγονται για ανθρώπινη κατανάλωση χάνεται ή πετιέται στα σκουπίδια, μέσα από μη βιώσιμους τρόπους. Το ποσοστό αυτό στην Ε.Ε. είναι περίπου 20%. Τα νοικοκυριά είναι υπεύθυνα για πάνω από το ήμισυ αυτών των αποβλήτων. Έγκειται σε μας, μέσα από τις ατομικές μας πράξεις να αντιμετωπίσουμε λοιπόν αυτό το οξύ πρόβλημα.

«Πρέπει να περιορίσουμε τα τροφικά απόβλητα και μετά να σκεφτούμε την αύξηση της παραγωγής» επισημαίνει ο καθηγητής Αντρέα Σεγκρέ, από το πανεπιστήμιο της Μπολόνια. Η έρευνά του πάνω σ’ αυτό το ζήτημα έχει βοηθήσει στην εύρεση των καλύτερων πρακτικών και στην κατανόηση γιατί τόσα πολλά τρόφιμα καταλήγουν στα σκουπίδια.

Τα τροφικά απόβλητα δεν είναι μόνο ηθικό ζήτημα. Η επιστήμη μας δείχνει ότι έχουν τρομερές συνέπειες στην οικονομία και την κλιματική αλλαγή: «Πρέπει να διδάξουμε τον κόσμο ότι τα τρόφιμα είναι μια αξία και έχουν αντίκτυπο στο περιβάλλον και την υγεία μας» αναφέρει ο Σεγκρέ.

Πώς μπορούμε να μειώσουμε τα τροφικά απόβλητα;

Από τη δημιουργία μιας λίστας για ψώνια μέχρι την κατανόηση της σήμανσης των προϊόντων. Η εκπαίδευση σε σχέση με τα τρόφιμα είναι πολύ σημαντική

Για τον καθηγητή Σεγκρέ, η εκπαίδευση του κόσμου σε σχέση με τα τρόφιμα είναι η πρώτη κίνηση που πρέπει να γίνει: «Η αλλαγή πρέπει να γίνει με την εκπαίδευση, αλλά και με την τεχνολογία». Πιστεύει ότι οι μαθητές πρέπει να μάθουν ότι τα τρόφιμα είναι μια μορφή επένδυσης στον πλανήτη και στην υγεία μας. Πρέπει να διδάξουμε τους μαθητές να φτιάχνουν λίστες με ψώνια, τις καλύτερες πρακτικές για αγορές και βέβαια ποιες είναι οι υγιεινές τροφές.

«Δεν πρέπει να μας οδηγεί το καρότσι του σούπερ μάρκετ. Πρέπει εμείς να το οδηγούμε και να αγοράζουμε μόνο ο,τι χρειαζόμαστε» εξηγεί. Για να το κάνει πιο σαφές, τονίζει ότι τα σούπερ μάρκετ ωθούν πάντα τους πελάτες τους στην υπερβολική κατανάλωση. Φέρνει ένα εξαιρετικό παράδειγμα: στα δύο γιαούρτια που αγοράζει κάποιος, το τρίτο της συσκευασίας προσφέρεται δωρεάν. Οι πελάτες τα παίρνουν, παρόλο που δεν χρειάζονται το τρίτο γιαούρτι. Ακόμη κι αν το πετάξουν στα σκουπίδια, δεν τους ενοχλεί γιατί δεν το έχουν πληρώσει.

Τα τροφικά απόβλητα έχουν όμως συνέπειες και στο πορτοφόλι μας. Στην Ιταλία, είναι περίπου 250 ευρώ το χρόνο για κάθε νοικοκυριό.Το σχετικό κόστος στην Ε.Ε. από τα τροφικά απόβλητα, εκτιμάται στα 143 δισεκατομμύρια ευρώ το 2016.

Ο καθηγητής υπογραμμίζει την σημασία του να ξέρουμε να διαβάζουμε τη σήμανση των προϊόντων, τις ημερομηνίες λήξης και τη διαφορά ανάμεσα στο ανάλωση κατά προτίμηση πριν και στο χρήση μέχρι: «Είναι σημαντικό να διδάξουμε τα παιδιά κάποιους κανόνες σε σχέση με τη σήμανση. Εάν δουν ανάλωση κατά προτίμηση πριν, μπορούν να φάνε το προϊόν και μετά από μια μέρα. Δεν θα πάθουν τίποτε».

Θεωρεί επίσης κομβικής σημασίας την υποστήριξη των βιώσιμων επιχειρήσεων και παραγωγών. Ο κόσμος πρέπει να μάθει να ξεχωρίζει εάν ένα προϊόν είναι πραγματικά βιώσιμο και να μην πέφτει στην παγίδα ψεύτικων διαφημίσεων. Προϊόντα με σήμανση «πράσινο», «οικολογικό» ή «φυσικό» δεν εγγυώνται ότι προέκυψαν από βιώσιμες πρακτικές ή έχουν οφέλη για την υγεία.

Η δημιουργία τοπικών πρωτοβουλιών για την μείωση της σπατάλης τροφίμων

Η εφαρμογή τοπικών συστημάτων για την προώθηση της καλύτερης διαχείρισης των τροφικών αποβλήτων έχει καθοριστική σημασία. Το Last Minute Market είναι ένα επιτυχημένο παράδειγμα. Η κοινωνική αυτή επιχείρηση έγινε από τον καθηγητή Σεγκρέ. Αναπτύσσει τοπικά πρότζεκτ, παραλαμβάνει απούλητα προϊόντα και τα διανέμει σε φιλανθρωπικούς σκοπούς.

«Είναι ένα πρότζεκτ που συνδυάζει τη βιωσιμότητα με την αλληλεγγύη, μειώνοντας τα απορρίμματα». Η πρωτοβουλία δεν εστιάζει μόνο σε τρόφιμα. Περιλαμβάνει και άλλα είδη όπως φάρμακα και βιβλία. Παράλληλα ελέγχει την ασφάλεια αυτών των προϊόντων: «Η ασφάλεια των τροφίμων είναι πολύ πιο σημαντική στα άτομα που έχουν ανάγκη».

Η εγγύτητα παραγωγών και καταναλωτών είναι κλειδί για τη βιωσιμότητα του πρότζεκτ. Τα τρόφιμα και οι δικαιούχοι βρίσκονται στην ίδια περιοχή. Δεν χρειάζεται μεταφορά, αποθήκευση ή ψύξη αυτών των αγαθών.

Αυτό που πρέπει επίσης να διδάσκεται στους καταναλωτές είναι να υπολογίζουν πόσο οι καταναλωτικές τους συνήθειες συμβάλλουν σε διαδικασίες που είναι επιβαρυντικές για τους συμπολίτες τους, για το κλίμα και το περιβάλλον: «Δεν γλιτώνουμε μόνο τρόφιμα. Είναι μια διαδικασία logistics. Χρειαζόμαστε ένα πιο αποτελεσματικό σύστημα τροφίμων. Αυτό μαζί με άλλες μεθόδους και εργαλεία μπορούν να επιλύσουν το παγκόσμιο πρόβλημα της πείνας» εξηγεί ο καθηγητής.

Χρήση νέων τεχνολογιών για τη διάσωση τροφίμων και φυσικών πόρων

Η μάχη ενάντια στα τροφικά απόβλητα είναι μια μάχη ενάντια στην κλιματική αλλαγή. Για να παράγουμε τρόφιμα, χρειάζεται να έχουμε φυσικούς πόρους, όπως χώμα, νερό, ενέργεια. Αυτοί οι πόροι συχνά χάνονται, στην αλυσίδα εφοδιασμού. Αυτό έχει άμεσο αντίκτυπο στο περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή.

«Η μόλυνση είναι η πιο άμεση συνέπεια των τροφικών αποβλήτων» τονίζει ο καθηγητής Σεγκρέ. Συμπληρώνει μάλιστα ότι εάν τα τροφικά απόβλητα ήταν χώρα, θα ήταν η τρίτη μεγαλύτερη πηγή αερίων του θερμοκηπίου στον κόσμο, μετά την Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Παρόλα αυτά οι νέες τεχνολογίες μπορούν να κάνουν τη γεωργία να είναι πιο βιώσιμη και να έχουμε μείωση των απωλειών: «Οι τεχνολογίες πρέπει να βοηθήσουν ώστε να χρησιμοποιήσουμε τους φυσικούς πόρους πιο αποτελεσματικά».

Η Ε.Ε. αναλαμβάνει δράση για τη μείωση των τροφικών αποβλήτων

Η μείωση κατά κεφαλήν στο ήμισυ των τροφικών αποβλήτων στο λιανικό εμπόριο και την κατανάλωση είναι από τους βασικούς στόχους της Ε.Ε. μέχρι το 2030, ώστε να πετύχει τον αντίστοιχο Στόχο Βιώσιμης Ανάπτυξης. Έχει μάλιστα δεσμευθεί να μειώσει τις απώλειες τροφίμων στην παραγωγή και την εφοδιαστική αλυσίδα. «Είναι κάτι πολύ θετικό. Εάν διαβάσετε την Πράσινη Συμφωνία, τη νέα στρατηγική Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο, η κατεύθυνση είναι σαφής» τονίζει ο καθηγητής Σεγκρέ.

Υπό αυτή την στρατηγική, η Ε.Ε. θέλει να βελτιώσει την ασφάλεια των τροφίμων και να κάνει τα βιώσιμα και υγιεινά τρόφιμα πιο προσιτά σε όλους τους Ευρωπαίους. Υπάρχουν πολλά που πρέπει να γίνουν ακόμη, αλλά σύμφωνα με τον καθηγητή η Ευρώπη είναι στον σωστό δρόμο. Είναι αισιόδοξο μάλιστα ότι το ζήτημα είναι στο επίκεντρο και των διεθνών συζητήσεων: «Σήμερα, έχουμε έως και παγκόσμια μέρα αφιερωμένη στην ευαισθητοποίηση για τα τροφικά απόβλητα». Οι ακτιβιστές πιστεύουν βέβαια ότι χρειάζονται περισσότερες πράξεις και λιγότερες συμβολικές κινήσεις. Αλλά όσο περισσότερος κόσμος μαθαίνει για το τεράστιο πρόβλημα, τόσο διευρύνεται το πεδίο για να υπάρξουν πιο ριζικές λύσεις και αλλαγές.

Κοινοποιήστε το άρθρο

Σχετικές ειδήσεις

Eurostat: «Χωματερή» της Ευρωπαϊκής Ένωσης η Τουρκία

Γιατί το σημερινό μοντέλο γεωργικής παραγωγής δεν είναι βιώσιμο;

Η μείωση των φυτοφαρμάκων και η Στρατηγική από το Αγρόκτημα στο Πιάτο