Η ενέργεια γίνεται φθηνότερη, όχι όμως και τα τρόφιμα- Ο ενεργειακός αναλυτής Ρικ ντε Ολιβέιρα εξηγεί γιατί
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΑπό την κρίση του κόστους ενέργειας η Ευρώπη πέρασε στην κρίση του κόστους ζωής. Η τελευταία έχει πολλές παραμέτρους και αποτυπώνεται στα υψηλά επίπεδα του πληθωρισμού, αλλά αυτή που προβληματίζει περισσότερο τις πολιτικές ηγεσίες και πλήττει περισσότερο τα νοικοκυριά είναι η κρίση στις τιμές των τροφίμων.
Σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, οι τιμές των τροφίμων βρέθηκαν σε επίπεδα ρεκόρ το 2022 και αναμένεται να παραμείνουν υψηλές και το 2023. Φαίνεται ότι η διατροφική κρίση θα συνεχίσει να πλήττει τα νοικοκυριά της Ευρώπης ακόμα και αν εξομαλυνθεί η ενεργειακή κρίση.
To Φεβρουάριο, οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη υποχώρησαν στο χαμηλότερο επίπεδό εδώ και σχεδόν 18 μήνες. Ωστόσο, οι τιμές στα τρόφιμα συνεχίζουν την ανοδική πορεία.
Στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα τρόφιμα αυξήθηκαν κατά 18.4% κατά μέσο όρο, σε σε σύγκριση με πέρυσι. «Πρωταθλήτρια» στην ακρίβεια τροφίμων αναδείχθηκε η Ουγγαρία και ακολούθησαν Λιθουανία και Σλοβακία.
Ιανουάριος 2023/ Αυξήσεις τροφίμων (σε ετήσια βάση)
- Ουγγαρία: 48,2%
- Λιθουανία: 32%
- Σλοβακία: 28,6%
- Ε.Ε (μέσος όρος): 18,4%
- Ελλάδα: 15,6%
- Κύπρος : 10,3%
- Ελβετία : 5,8%
Οι χαμηλότερες ανατιμήσεις καταγράφηκαν σε Ελβετία και Κύπρο, ενώ η Ελλάδα βρίσκεται λίγο κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, με αυξήσεις 15,6% στα τρόφιμα.
Ο αντίκτυπος της κρίσης του κόστους ζωής είναι η πιο σοβαρή απειλή για την παγκόσμια κοινότητα σύμφωνα με Έκθεση Κινδύνων 2023 του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ.
Μειώσεις τιμών στα τρόφιμα σε έξι μήνες
Ο ενεργειακός αναλυτής της διεθνούς εταιρείας εμπορευμάτων TELF AG, Rick De Oliveira, εξηγεί στο euronews αν και πότε θα δούμε να μειώνονται οι τιμές των τροφίμων.
Ρικ ντε Ολιβέιρα: «Έχετε απόλυτο δίκιο. Οι τιμές της ενέργειας, επηρεάζουν την τιμή των τροφίμων. Αλλά και άλλοι παράγοντες επηρεάζουν την τιμή των τροφίμων. Για παράδειγμα, η διαθεσιμότητα και το κόστος των λιπασμάτων, το κόστος των logistics. Επίσης ο καιρός παίζει τεράστιο ρόλο στο κόστος των τροφίμων.
Όταν αναφερόμαστε στις τιμές της ενέργειας σε σχέση με το κόστος των τροφίμων, υπάρχει μια χρονική υστέρηση που πρέπει να έχουμε υπόψη μας. Οι χαμηλότερες τιμές ενέργειας που έχουμε αυτή τη στιγμή, πρέπει να μεταφραστούν σε χαμηλότερο κόστος παραγωγής τροφίμων προκειμένου να δούμε τη διαφορά στην τιμή. Για παράδειγμα, οι τιμές που βλέπουμε σήμερα στα σούπερ μάρκετ αντικατοπτρίζουν τις τιμές της ενέργειας που ίσχυαν πριν από έξι μήνες, όταν είχαν παραχθεί τα συγκεκριμένα τρόφιμα. Πιστεύω ότι θα δούμε μείωση στις τιμές των τροφίμων σε περίπου έξι μήνες περίπου, εφόσον οι τιμές της ενέργειας σταθεροποιηθούν.»
Σ. Τουχτίδου: Έχει περάσει η Ευρώπη τα χειρότερα της ενεργειακής κρίσης;
Ρικ ντε Ολιβέιρα: «Αυτή είναι η ερώτηση των 800 δισεκατομμυρίων ευρώ. Είναι το ποσό που επένδυσε η Ευρώπη για τη στήριξη των καταναλωτών της, πριν από το χειμώνα του 2023. Και για να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα, πρέπει να εξετάσουμε γιατί υπήρξε μείωση των τιμών της ενέργειας. Υπήρξαν αρκετοί παράγοντες που συνέβαλαν σε αυτό. Για παράδειγμα, τα αποθέματα φυσικού αερίου, άνθρακα και άλλων καυσίμων που συσσωρεύσαμε για το 2023, για το 3ο και το 4ο τρίμηνο του 2022 είναι ακόμη αφθονα, κυρίως επειδή είχαμε έναν ήπιο χειμώνα και έτσι δεν τα χρησιμοποιήσαμε όσο οι περισσότεροι πιστεύαμε. Ένας άλλος λόγος για τον οποίο εξακολουθούμε να έχουμε πολλή αποθηκευμένη ενέργεια είναι λόγω των βιομηχανιών. Όταν η τιμή του φυσικού αερίου ανέβηκε, οι βιομηχανίες σταμάτησαν να το χρησιμοποιούν επειδή απλά δεν ήταν συμφέρον γι' αυτές να το χρησιμοποιούν. Αυτό βοήθησε. Προσθέστε σε αυτά και το γεγονός ότι οι ΗΠΑ και άλλες χώρες άρχισαν να στέλνουν προμήθειες υγροποιημένου φυσικού αερίου LNG στην Ευρώπη όταν ο κορονοϊός σημείωσε νέα έξαρση στην Κίνα και η κινεζική οικονομία άρχισε να επιβραδύνει την παραγωγή της.
Όλοι αυτοί οι παράγοντες προκάλεσαν την τρέχουσα μείωση των τιμών της ενέργειας που έχουμε σήμερα. Ωστόσο, καθώς η Κίνα ανοίγει ξανά μετά την άρση των περιορισμών για τον κορονοϊό, θα υπάρξει μια μικρή πρόσθετη πίεση στην ΕΕ όσον αφορά τον ενεργειακό εφοδιασμό.
Προσθέσετε το γεγονός ότι οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες αρχίζουν τώρα εκ νέου να χρησιμοποιούν LNG στα εργοστάσιά τους, επειδή η τιμή έχει μειωθεί. Έτσι οι καταναλωτές θα δούνε μία επίπτωση. Για να απαντήσω στην ερώτησή σας, πιστεύω ότι είναι πιθανή μία βραχυπρόθεσμη νέα αύξηση των τιμών της ενέργειας. Πιστεύω ότι θα αρχίσουμε να τη βλέπουμε το επόμενο διάστημα καθώς οι δύο παράγοντες που προανέφερα μπαίνουν σε κίνηση.
Σίγουρα, όμως, δεν πρόκειται να δούμε αυξήσεις όπως οι περσινές. Δεν νομίζω ότι θα συμβεί κάτι τέτοιο. Έτσι, είμαστε συγκρατημένα αισιόδοξοι ότι έχουμε ξεπεράσει τα χειρότερα, αλλά νομίζω ότι θα συνεχίσουμε να βλέπουμε μια μικρή μεταβλητότητα στις τιμές της ενέργειας. Αλλά όχι κοντά στα επίπεδα που είχαμε πριν.»
Σ. Τουχτίδου: Η ενεργειακή κρίση πυροδότησε την κρίση του κόστους ζωής. Πώς βλέπετε να εξελίσσεται η τελευταία;
Ρικ ντε Ολιβέιρα: «Πιστεύουμε ότι η καταναλωτική εμπιστοσύνη θα βελτιωθεί σίγουρα προς το τέλος του 2023, αλλά θα χρειαστεί πολύ περισσότερος χρόνος για να λυθεί το πρόβλημα του κόστους ζωής.
Οι δράσεις των κεντρικών τραπεζών είναι πιθανό να βοηθήσουν στη μείωση του πληθωρισμού μέχρι το τέλος του 2023. Όμως δεν πρόκειται να δούμε τεράστια μείωση στον πληθωρισμό.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΚαι τα επιτόκια είναι πιθανό να παραμείνουν αυξημένα για να βοηθήσουν στην καταπολέμηση του πληθωρισμού. Αυτό σημαίνει για τους καταναλωτές ότι το κόστος των στεγαστικών δανείων θα αυξηθεί. Όταν συμβεί αυτό, ακόμη και αν δεν έχετε στεγαστικό δάνειο και αν, ακόμη και αν νοικιάζετε, τι θα συμβεί;
Το κόστος του στεγαστικού δανείου του σπιτονοικοκύρη σας ανεβαίνει και όταν συμβαίνει αυτό, τα διαθέσιμα εισοδήματα αρχίζουν να μειώνονται ή να «παγώνουν». Όταν το διαθέσιμο εισόδημά μας εξαϋλώνεται, σταματάμε να ταξιδεύουμε, σταματάμε να βγαίνουμε για φαγητό, στον κινηματογράφο, αγοράζουμε μικρότερα δώρα, δεν αλλάζουμε τα αυτοκίνητά μας και όλα αυτά έχουν αντίκτυπο στην οικονομία.
Θα χρειαστούν μερικά χρόνια χαμηλού πληθωρισμού και σταδιακής αύξησης των μισθών για να επανέλθει η καταναλωτική εμπιστοσύνη στα επίπεδα πριν από το 2022. Είμαστε στο σωστό δρόμο, αλλά δεν έχουμε φτάσει ακόμα στο τέρμα. Νομίζω ότι υπάρχει ακόμα αρκετός δρόμος να διανύσουμε.»
Σ. Τουχτίδου: Άρα βλέπετε τον κίνδυνο ύφεσης να πλανάται ακόμα πάνω από την Ευρώπη ή έχει παρέλθει;
Ρικ ντε Ολιβέιρα: «Αυτή είναι μια πολύ καλή ερώτηση. Οι ευρωπαϊκές χώρες κατάφεραν να αποφύγουν την ύφεση το 2022, αλλά σίγουρα δεν έχουμε διαφύγει ακόμα τον κίνδυνο. Η ενέργεια είναι μόνο μια συνιστώσα της οικονομικής δραστηριότητας στο σύνολό της.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΑκόμα αντιμετωπίζουμε δυσλειτουργίες στην ενεργειακή αλυσίδα εφοδιασμού. Ακόμα αντιμετωπίζουμε γεωπολιτικά ζητήματα σε όλο τον κόσμο και προβλήματα εμπορικών εντάσεων που πρέπει να λύσουμε. Έτσι, ενώ παραμένουμε αισιόδοξοι ότι τα χειρότερα πέρασαν, πρέπει να είμαστε ρεαλιστές ότι η ανάκαμψη μπορεί να είναι αργή.
Συνοπτικά, μπορεί να αντιμετωπίσουμε ακόμη μερικά χρόνια χαμηλής ανάπτυξης λόγω του επίμονου πληθωρισμού που βρίσκεται πάνω από τον μέσο όρο.»