Γιάννης Ασσαέλ (Google): Η Τεχνητή Νοημοσύνη, η αρχαία Ελλάδα και οι απεριόριστες ευκαιρίες

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Ο Γιάννης Ασσαέλ, ερευνητής (Senior Research Scientist) της ομάδας DeepMind της Google, έγινε ευρύτερα γνωστός στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα όταν η εφαρμογή Ιθάκη που ανέπτυξε βρέθηκε στο πρωτοσέλιδο του διεθνούς κύρους περιοδικού Nature. 

Η «Ιθάκη» αναπτύχθηκε με χρήση τεχνητής νοημοσύνης και βοηθάει στην ανάγνωση κατεστραμμένων επιγραφών της αρχαίας Ελλάδας. 

Ο Γιάννης Ασσαέλ συμπεριλήφθηκε το 2021 στη λίστα του Forbes με τους 30 σημαντικότερους επιστήμονες κάτω των 30 ετών και στο MIT Innovators Under 35. To τελευταίο διάστημα εργάζεται και ως σύμβουλος στο ελληνικό υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης για θέματα τεχνητής νοημοσύνης.

Στο 1ο MIT EmTech Europe στην Ελλάδα παρουσίασε τις τεράστιες δυνατότητες που προσφέρει η τεχνητή νοημοσύνη και μίλησε στο euronews για τα εργαλεία που μπορούν να αναπτυχθούν και να προσφέρουν στο κοινωνικό ΄συνολο.

Η  «Ιθάκη» μετρά ήδη 2 χρόνια ζωής. Ποια είναι η απήχηση της και τα κυριότερα επιτεύγματά της;

«Είναι πολύ όμορφο το ότι βλέπουμε το πρώτο μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης για την ανάκτηση αρχαίων κειμένων και τον προσδιορισμό του τόπου και του χρόνου γραφής τους. Βλέπουμε μια πολύ μεγάλη αποδοχή από την κοινότητα των ιστορικών και των επίγραφολόγων. Συγκεκριμένα έχουμε φτιάξει μια ιστοσελίδα, όπου ένας ιστορικός μπορεί να μπει και πληκτρολογώντας το κείμενο που μελετά να πάρει προτάσεις και ιδέες χρησιμοποιώντας το μοντέλο μας. Περίπου 330 ιστορικοί επισκέπτονται την ιστοσελίδα μας κάθε εβδομάδα.

Επίσης ένας δάσκαλο στη Γάνδη, έχει φτιάξει ένα ένα syllabus για το μάθημα της ιστορίας, έτσι ώστε να διδάσκει την ιστορία μαζί με την τεχνητή νοημοσύνη χρησιμοποιώντας την "Ιθάκη". Υπάρχουν περισσότεροι από 80 δάσκαλοι οι οποίοι χρησιμοποιούν αυτό το syllabus . 

Επίσης έχουμε δει αποτελέσματα της έρευνας να χρησιμοποιούνται σε επιστημονικά άρθρα, όπως μια επιγραφή στο Εκατόμπεδον της Αθήνας, στο οποίο βλέπουμε ότι οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ως επιπλέον πληροφόρηση το μοντέλο μας για να ανακτήσουν το κατεστραμμένο κείμενο.»

Η «Ιθάκη« αποτελεί ένα παράδειγμα αυτού που ονομάζεται παραγωγική Τεχνητή Νοημοσύνη (generative AI), οι εφαρμογές της οποίας είναι απεριόριστες. Πώς θα αλλάξει τον τρόπο που εργαζόμαστε τα επόμενα 5-10 χρόνια;

«Βλέπουμε σιγά σιγά την τεχνητή νοημοσύνη να διεισδύει σε όλα τα διαφορετικά πεδία, με υπέροχα παραδείγματα από τον κλάδο της βιολογίας και της χημείας, στην πρόβλεψη του σχήματος πρωτεϊνών, οι νέες ουσίες στον τομέα των υλικών. Ακόμα και σε κλάδους των κλασικών σπουδών, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό εργαλείο. Οι ίδιοι οι ιστορικοί που χρησιμοποιούν την Ιθάκη ξεπερνάνε την απόδοση της ιθάκης, αλλά και ξεπερνάει και την απόδοση των ιδίων. Μιλάμε για ένα τεράστιο εύρος από διαφορετικά πεδία, αλλά νομίζω ιδιαίτερα ενδιαφέρον και ειδικά για τη χώρα μας μπορεί να παρουσιάζουν πεδία όπως η αγροτική παραγωγή, η εκπαίδευση ή το σύστημα υγείας.»

Η Ελλάδα μπορεί να εξελιχθεί σε κόμβο ανάπτυξης ανάλογων αναδυόμενων τεχνολογιών;

«Ξεκάθαρα. Με την έρευνά μας δείχνουμε ενεργά πως η Ελλάδα μπορεί να αναδείξει τον πολιτισμό της. Και έχουμε υπέροχα παραδείγματα γύρω από αυτό και projects που θα μπορούσαν να γίνουν, ώστε να εκμεταλλευτούμε όλες αυτές τις νέες τεχνολογίες προς όφελός μας. Παράλληλα, στον πρωτογενή τομέα αντίστοιχα υπάρχουν πολλά παραδείγματα όπως και σε πολλούς άλλους »

Ποιο είναι το αντικείμενό σου ως σύμβολος στο ελληνικό υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης;

«Μία από τις μεγαλύτερες τάσεις που βλέπουμε τα τελευταία χρόνια στην τεχνητή νοημοσύνη, είναι ότι πολύ μεγάλο κομμάτι της έρευνας έχει μεταφερθεί στις μεγάλες εταιρείες. Ο λόγος είναι το ότι η υπολογιστική ισχύ που χρειάζεται για να τρέξουμε όλα αυτά τα τεράστια μοντέλα ότι είναι πολύ πιο εύκολα διαθέσιμη. Μέσα από την εμπειρία μου στην Google, αισθάνομαι ότι είναι χρέος μας να συμβάλλουμε με την τεχνογνωσία που έχουμε και να να προσπαθήσουμε να προσδιορίσουμε τεχνικά το πώς μπορούν να γίνουν κάποια πράγματα και αν συμβάλουμε στο έργο της κυβέρνησης και στην προσφορά στη χώρα μας.»

Η τεχνητή νοημοσύνη προσφέρει άπειρες δυνατότητες, πολλοί όμως προειδοποιούν ότι ενέχει και σοβαρούς κινδύνους. Συμμερίζεσαι αυτές τις ανησυχίες και ποιος θα ιεραρχούσες ως κυριότερους κινδύνους;

«Έχει υπάρξει αλλαγή που δεν έφερε ανησυχία; Νομίζω ότι ιστορικά κάθε αλλαγή πάντα θα συνοδεύεται από ανησυχίες. Στόχος μας δεν είναι να συμμεριστούμε τους κινδύνους. Φυσικά πρέπει να τους γνωρίζουμε και να κάνουμε συγκεκριμένες κινήσεις για να τους αποφύγουμε. 

Αλλά αυτό είναι ρόλος της νομοθεσίας να μας προστατεύει από τους κινδύνους. Ρόλος μου ως ερευνητής δεν είναι να ασχολούμαι με τους κινδύνους, αλλά να δείχνουμε πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις νέες τεχνολογίες για να συμβάλουμε στο κοινωνικό σύνολο. 

Για παράδειγμα, το πρώτο μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης που είχαμε αναπτύξει ήτανε για την οπτικοακουστική αναγνώρισης φωνής. Ήμασταν οι πρώτοι που λύσαμε το πώς χρησιμοποιούμε χειλεανάγνωση για να βελτιώσουμε όλα τα συστήματα αναγνώρισης φωνής. Αυτό είχε τεράστιες ιατρικές προεκτάσεις σε περισσότερους από 100.000 ασθενείς, οι οποίοι έχουν κάνει τραχειοτομή και μπορούν να κουνήσουν τα χείλη τους, αλλά όχι να παράγουν φωνή. Συνεργαστήκαμε με γιατρούς για το πώς θα μπορούσαν τέτοια μοντέλα να έχουν προεκτάσεις και να βοηθήσουν κόσμο. Σήμερα το βρίσκω υπέροχο το ότι έχουν δημιουργηθεί startup που χρησιμοποιούν και έχουν βασιστεί πάνω στην έρευνά μας και κάνουν ακριβώς αυτό το πράγμα, οπότε για μένα στόχος μου είναι πάντα να καινοτομώ με κοινωνική ευθύνη και με στόχο την κοινωνική προσφορά.»

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

MIT Innovators Under 35 Europe

O Γιάννης Ασσαέλ μετείχε σε πάνελ όπου τρεις διακεκριμένοι «MIT Innovators Under 35 Europe»  παρουσίασαν τις καινοτόμες εφαρμογές τους και συνομίλησαν με τον Ted Hu, Senior Manager of International Partnerships στο MIT Technology Review.

Ο Γ. Ασσαέλ διηγήθηκε πώς αποφάσισε το 2014 να ασχοληθεί με την απομόνωση εξωτερικών θορύβων από συσκευές που αναγνωρίζουν την ανθρώπινη φωνή, κάτι που οδήγησε στη δημιουργία μιας startup, η οποία στη συνέχεια εξαγοράστηκε. 

Στο ίδιο πάνελ η Φρειδερίκη Μιχαηλίδου, Επιστήμονας και Επιχειρηματίας, η οποία έχει διατελέσει Λέκτορας στο ETH Zurich, αναφέρθηκε στο πάθος της για τη χημεία και πώς αυτό την οδήγησε από τα Ιωάννινα στη Ζυρίχη. Μίλησε για την έρευνά της στη χημεία και την αειφορία των αρωμάτων, επισημαίνοντας ότι η αγορά τους «αφορά χιλιάδες συστατικά και αγγίζει το ποσό των 16,1 δισ. δολαρίων». 

Ο Αγγελος Τσερέκλας-Ζαφειράκης, Managing Director της SOTIRIA Technology αναφέρθηκε στην ανάπτυξη, από το «Sotiria», ειδικών αισθητήρων και εξήγησε πώς μπορούμε να τους χρησιμοποιήσουμε στις υποβρύχιες τεχνολογίες. Σημείωσε ότι «κάτω από το νερό δεν είναι λειτουργικές όλες οι τεχνολογίες» και αναφέρθηκε στη δολιοφθορά στον αγωγό Nordstream και στην πιθανότητα παρόμοιων ζημιών σε κρίσιμες υποβρύχιες υποδομές. 

Στη συζήτηση που ακολούθησε οι τρεις επιστήμονες εξήραν τον ρόλο του τιμητικού τίτλου που έλαβαν από το ΜΙΤ στο να διευρυνθούν οι ορίζοντές τους και επέμειναν ότι η επιστροφή τους στην Ελλάδα σχετίζεται με τη διάθεση προσφοράς στη χώρα καταγωγής τους.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ