Η μείωση του εργατικού δυναμικού και της ανταγωνιστικότητας και τα μέτρα που μπορούν να ληφθούν
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ ψηφιακή μετάβαση, η πράσινη μετάβαση και τώρα η δημογραφική μετάβαση: ο πληθυσμός της Ευρώπης μειώνεται και γερνάει.
H Eurostat εκτιμά ότι το 2100 η Ευρώπη θα έχει
- 27 εκατομμύρια λιγότερους κατοίκους και
- 57 εκατομμύρια λιγότερους εργαζόμενους.
Η συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού απειλή την παραγωγικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων και τελικά το ίδιο το βιοτικό επίπεδο των Ευρωπαίων πολιτών.
Για να αντιμετωπίσει το εκρηκτικό αυτό πρόβλημα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε, πριν από τρεις μήνες, μία εργαλειοθήκη με μέτρα που μπορούν να λάβουν τα κράτη-μέλη. Τα μέτρα κινούνται σε τέσσερις άξονες:
- στήριξη των γονιών ώστε να μπορούν να συνδυάζουν οικογενειακή και επαγγελματική ζωή
- στήριξη των νέων ώστε να έχουν καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας
- μεγαλύτερη ενσωμάτωση των ηλικιωμένων στην οικονομική και κοινωνική ζωή
- αποτελεσματικότερη διαχείριση της νόμιμης μετανάστευσης.
ΗΝτουμπράβκα Σούιτσα (Dubravka Šuica),αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αρμόδια για τη Δημοκρατία και τη Δημογραφία , που μετείχε στη τρίτη δημογραφική σύνοδο του Economist για το δημογραφικό στην Αθήνα από τον Economist, στην αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε στο euronews, τόνισε ότι δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο.
Tο δημογραφικό πρόβλημα θεωρείται ένα από τα πιο πιεστικά θέματα που αντιμετωπίζουν τα ευρωπαϊκά έθνη. Γιατί είναι τόσο σημαντικό;
«Πρόκειται για ένα νέο φαινόμενο. Ξέρετε ότι έχουμε ήδη δύο προτεραιότητες, την ψηφιακή μετάβαση και την πράσινη μετάβαση, αλλά υπάρχει και μία τρίτη μετάβαση είναι υφέρπουσα και αφορά στις δημογραφικές αλλαγές. Τα στοιχεία δείχνουν ότι υπάρχουν πολύ χαμηλά ποσοστά γεννήσεων και ποσοστά γονιμότητας. Πρέπει λοιπόν να αντιμετωπίσουμε αυτό το φαινόμενο.
Αυτοί είναι οι λόγοι που η πρόεδρος Φον Ντερ Λάιεν αποφάσισε να ιδρύσει ένα εντελώς νέο χαρτοφυλάκιο για τη δημογραφία και τη δημοκρατία. Αν και το θέμα άπτεται της αρμοδιότητας των κρατών μελών, μπορούμε να βοηθήσουμε στην αντιμετώπισή του σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Για να απαντήσω στην ερώτησή σας, γιατί είναι τόσο σημαντικό;
Είναι σημαντικό, φυσικά για τα έθνη, για την ταυτότητα των ευρωπαϊκών εθνών. Αλλά νομίζω ότι είναι επίσης σημαντικό από τη σκοπιά της ανταγωνιστικότητας.
Δεν έχουμε αρκετούς ανθρώπους, δεν έχουμε αρκετό ανθρώπινο κεφάλαιο εδώ, στην Ευρώπη. Όπως επίσης και στην Ελλάδα, αλλά σε πολλά άλλα κράτη μέλη.»
Η μείωση του πληθυσμού αποτελεί απειλή για τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής και για το ευρωπαϊκό επίπεδο διαβίωσης;
«Δύσκολο να το απαντήσουμε. Αυτό είναι ένα κοινωνιολογικό, φιλοσοφικό ή ψυχολογικό θέμα. Αλλά αυτό που βλέπουμε είναι ότι όσο πιο ανεπτυγμένη είναι μία χώρα, τόσο λιγότερες γεννήσεις.
Δεν είμαι επιστήμονας, αλλά νομίζω ότι αυτό θα πρέπει να μελετηθεί.»
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Η εργασία των ηλικιωμένων πρέπει να είναι εθελοντική
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε μία εργαλειοθήκη για να βοηθήσει τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν τα χαμηλά ποσοστά γονιμότητας και τη γήρανση του πληθυσμού. Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της;
«Πρώτα απ' όλα, μας ανατέθηκε από τους 27 ηγέτες της ΕΕ, από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να παρουσιάσουμε προτάσεις. Οπότε όλοι οι Ευρωπαίοι ηγέτες όλοι συμφώνησαν ότι υπάρχει πρόβλημα στο δημογραφικό.
Έτσι παρουσιάσαμε μια εργαλειοθήκη τον περασμένο Οκτώβριο, η οποία έχει τέσσερις πυλώνες. Προσπαθούμε να αξιοποιήσουμε το ανθρώπινο κεφάλαιο τις οικογένειες, νέες οικογένειες, νέους ανθρώπους, όλους τους ανθρώπους. Αυτό είναι κυρίαρχο επειδή ζούμε δέκα χρόνια περισσότερο τις τελευταίες πέντε δεκαετίες. Οι Ευρωπαίοι ζουν δέκα χρόνια περισσότερο. Υπάρχει λοιπόν ένα ερώτημα, τι θα κάνουμε με αυτά τα επιπλέον χρόνια;
Πρέπει να δούμε πώς θα κάνουμε την ηλικία συνταξιοδότησης πιο ευέλικτη για να μπορούν να εργάζονται οι μεγαλύτερης ηλικίας άνθρωποι που το θέλουν αυτό. Να μην υπάρχει μία υποχρεωτική ηλικία στην οποία θα πρέπει να συνταξιοδοτηθούν. Κάποιοι ίσως θελήσουν να συνεχίσουν να εργάζονται ή να απασχολούνται ως εθελοντές. Δε θέλουμε να χάσουμε αυτό το κομμάτι της κοινωνίας που είναι πολύ σημαντικό και μιλάμε για δικαιοσύνη και αλληλεγγύη μεταξύ των διαφορετικών γενεών. Οι μεγαλύτεροι άνθρωποι έχουν γνώση, εμπειρία, σοφία γιατί να μην τη μεταφέρουν στις νεότερες γενιές;
Ας δούμε ένα παράδειγμα: αν μία Ευρωπαία γυναίκα τα επόμενα πέντε χρόνια κάνει πέντε παιδιά, δεν θα μπορέσει να επιστρέψει στην αγορά εργασίας για 20-25 χρόνια. Οπότε τι θα κάνει η Ευρώπη στο μεταξύ;
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΘέλουμε να παραμείνουμε ανταγωνιστικοί. Έχουμε ανταγωνισμό φυσικά με συμμαχικές χώρες αλλά επίσης με τις Ηνωμένες Πολιτείες και με την Κίνα. Όπως και με την Ινδία. Η Ευρώπη πρέπει να βρει μία διέξοδο.
Αυτός είναι ένας λόγος που εισάγαμε έναν τέταρτο πυλώνα που είναι οι μετανάστες. Μιλάω για νόμιμους μετανάστες. Ξέρω ότι αυτό το θέμα είναι πολύ ευαίσθητο, αλλά πρέπει να το αναφέρουμε.»
Το brain circulation μπορεί να βοηθήσει την Ευρώπη
Πώς μπορεί να βοηθήσει η μετανάστευση; Κάποιοι λένε ότι είναι ο μόνος τρόπος για να αυξηθεί ο ευρωπαϊκός πληθυσμός. Συμφωνείτε;
«Αυτός δεν είναι ο μόνος τρόπος. Όπως είπα, έχουμε τρεις πυλώνες, αλλά οι μετανάστες μπορούν να βοηθήσουν πολύ. Μιλάμε και για το brain drain αλλά και για brain gain και brain circulation. Aυτοί οι άνθρωποι μπορούν να αποκτήσουν γνώσεις εδώ στην Ευρώπη και να επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Εξαρτάται από την εξέλιξη της κατάστασης. Αν και έχω υπόψη μου ότι το θέμα είναι ευαίσθητο, αλλά δεν μιλάμε για παράνομη αλλά για νόμιμη μετανάστευση, ξέρετε ότι υιοθετήσαμε μία νέα συμφωνία για το άσυλο και τη μετανάστευση και αν όλα τα κράτη μέλη την εφαρμόσουν με τον κατάλληλο τρόπο, νομίζω ότι θα λειτουργήσει.
Κάποιες χώρες χρειάζονται περισσότερους, κάποιες λιγότερους.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΥπάρχουν τα παραδείγματα της Ολλανδίας και της Ιρλανδίας. Στην Ιρλανδία ήταν 4 εκατομμύρια άνθρωποι πριν από δέκα χρόνια. Τώρα έχουν πάνω από 5 εκατομμύρια ανθρώπους. Έχουν πετύχει πολύ καλά αποτελέσματα επειδή προσέλκυσαν όλες αυτές τις μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες. Αλλά το πρόβλημα αυτή τη στιγμή είναι ότι οι Ιρλανδοί δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά ένα διαμέρισμα στο Δουβλίνο, πρέπει να βγούνε προς τα έξω, στα χωριά, επειδή οι τιμές των κατοικιών δεν είναι προσιτές. Άρα πρέπει να δουλέψουμε για μία ισορροπία, σε τοπικό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Αλλιώς θα οδηγήσουμε την Ευρώπη και τα κράτη μέλη σε ανισορροπίες. Το ίδιο ισχύει και για την Ολλανδία. Μου είπαν ότι σε λίγα χρόνια θα έχουν δύο εκατομμύρια περισσότερους κατοίκους και όλοι αυτοί οι άνθρωποι δεν θα είναι σε θέση να πληρώνουν για τη στέγαση. Οπότε, ένα πρόβλημα λύθηκε, ένα άλλο προέκυψε.
Οπότε είναι ένα πολύ, πολύ πολύπλοκο φαινόμενο.
Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο θα πρέπει να αντιμετωπιστεί από όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης.»
Θέλω να επιστρέψω στην ηλικία συνταξιοδότησης. Αναφέρατε ότι ζούμε περισσότερο, άρα πρέπει να παραμείνουμε παραγωγικοί περισσότερο. Βλέπετε την ηλικία συνταξιοδότησης να ανεβαίνει στα 70;
«Αυτό εξαρτάται από τα κράτη μέλη, αλλά δεδομένου ότι ζούμε περισσότερο, θα πρέπει να δούμε αν μπορούμε να δουλεύουμε περισσότερο. Αλλά θα πρέπει να είναι ευέλικτο. Η άποψή μου είναι ότι θα πρέπει να είναι μια προσωπική απόφαση. Κάποιοι θα ήθελαν να συνεχίσουν να εργάζονται, θέλουν να είναι ενεργοί, αλλά ίσως σε μια διαφορετική δουλειά, ίσως σε εθελοντική εργασία ή κάτι τέτοιο. Τα κράτη μέλη πρέπει να το εξετάσουν γιατί η μακροζωία γίνεται ένα φαινόμενο που θα πρέπει να αντιμετωπιστεί. Και αυτό είναι κάτι καλό.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΤα μισά από τα παιδιά που γεννιούνται σήμερα θα ζήσουν έως τα 100. Αυτό δείχνουν οι έρευνες.
Κάτι που γεννά το ερώτημα τι θα κάνουμε με αυτά τα 30 επιπλέον χρόνια; »
Το δημογραφικό πρόβλημα και το ζήτημα της μείωσης της γονιμότητας σχετίζονται επίσης με το τι ορίζεται ως οικογένεια και ποιος έχει το δικαίωμα να μεγαλώνει παιδιά. Για παράδειγμα, εδώ στην Ελλάδα υπάρχει μια πιο έντονη συζήτηση σχετικά με το γάμοομόφυλων ζευγαριώνκαι το δικαίωμα στην τεκνοθεσία. Ποια είναι η προσωπική σας άποψη σχετικά με αυτό; Θα έπρεπε αυτά τα ζευγάρια να έχουν το δικαίωμα να υιοθετήσουν και ίσως να αποκτήσουν παιδιά μέσω μιας παρένθετης μητέρας;
«Αυτό είναι θέμα αρμοδιότητας των κρατών μελών και τους εθνικούς νόμους που έχουν για αυτό το ζήτημα.
Η προσωπική μου άποψη είναι ότι θα πρέπει να επιτρέπεται. Αλλά είναι μόνο η προσωπική μου άποψη. Εξαρτάται από τα κοινοβούλια πώς ψηφίζουν νόμους για αυτό το θέμα. Δεν νομίζω, όμως, ότι αυτό θα βοηθήσει πολύ τα ποσοστά γονιμότητας σήμερα. Είναι ένα πολύ ευρύτερο φαινόμενο, που έχουμε να αντιμετωπίσουμε.»
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ