Η 30η διοργάνωση πραγματοποιήθηκε από τις 12-21 Ιουλίου, στους δύο χώρους του Μεγάρου Χορού της Καλαμάτας και στην κεντρική πλατεία της πόλης.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗTo Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας, ένας από τους σημαντικότερους πολιτιστικούς θεσμούς της περιφέρειας, έγινε φέτος το καλοκαίρι 30 ετών. Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, η διοργάνωση άλλαξε ριζικά την εικόνα που έχουμε για το σύγχρονο χορό, μας σύστησε κορυφαία ονόματα και ομάδες από όλο τον πλανήτη και πάνω από όλα μας χάρισε αξέχαστες στιγμές και παραστάσεις. Η 30η διοργάνωση πραγματοποιήθηκε από τις 12-21 Ιουλίου, στους δύο χώρους του Μεγάρου Χορού της Καλαμάτας και στην κεντρική πλατεία της πόλης.
Το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας συμπληρώνει φέτος 30 χρόνια αδιάλειπτης παρουσίας στο πολιτιστικό γίγνεσθαι της χώρας, παρουσιάζοντας κορυφαία σχήματα του σύγχρονου χορού από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Από το 1995 μέχρι σήμερα, έχει καταφέρει να αφήσει το στίγμα του στον παγκόσμιο χάρτη του χορού και να προσφέρει πολλές, αξέχαστες στιγμές στους λάτρεις αυτής της συναρπαστικής τέχνης.
Η επετειακή διοργάνωση φιλοξένησε 19 χορευτικές παραγωγές, 10 ομάδες από την Ελλάδα και 9 από το εξωτερικό. Ήταν 10 μέρες γεμάτες χορό στην Καλαμάτα. Η Λίντα Καπετανέα είναι καλλιτεχνική διευθύντρια του φεστιβάλ τα τελευταία επτά χρόνια:
«Γιορτάζουμε φέτος τα 30 χρόνια αυτού του σημαντικού φεστιβάλ που στηρίζει το χορό, όλα αυτά τα χρόνια. Ήταν και θα είναι ένα από τα πιο σπουδαία φεστιβάλ σύγχρονου χορού στη χώρα μας, αλλά και σε όλη την Ευρώπη. Το φετινό φεστιβάλ γιορτάζει και αφιερώνεται στους καλλιτέχνες της κίνησης, σε όλους τους καλλιτέχνες, σε όλους τους ανθρώπους που αφιερώνουν το χρόνο τους καθημερινά και έρχονται αντιμέτωποι με τους περιορισμούς, αλλά και τις απεριόριστες δυνατότητες του ανθρώπινου σώματος. Δεν θα μπορούσαμε να μην το αφιερώσουμε σε αυτούς τους ανθρώπους, γιατί δεν θα υπήρχε φεστιβάλ χορού, χωρίς τους χορευτές. Το αφιερώνουμε λοιπόν σε όλους αυτούς τους ανθρώπους που επέλεξαν το δύσκολο δρόμο της κίνησης, ενάντια στο χρόνο και τη φθορά, υπηρετώντας μια από τις πιο αρχαίες μορφές έκφρασης. Το όνειρό μου είναι η διοργάνωση να διαρκεί περισσότερες ημέρες, να μπορούν να έρχονται περισσότεροι καλλιτέχνες, να ανοίξει ακόμα πιο πολύ στο ευρύ κοινό. Ήδη το έχουμε ανοίξει με όλα τα εργαστήρια, που γίνονται για παιδιά, για οικογένειες, για άτομα με αναπηρία, για ηλικίες άνω των 50 ετών. Η πόλη το έχει αγαπήσει. Θέλουμε να το αγαπήσει ακόμη πιο πολύ. Τα τελευταία χρόνια πηγαίνουμε επίσης παραστάσεις σε πολλές πόλεις της περιφέρειας. Τι άλλο θα θέλαμε; Θα θέλαμε να έρχεται όλο και περισσότερος κόσμος, να βλέπει, να απολαμβάνει, να εμπνέεται και να διασκεδάζει» .
Ο δήμαρχος Καλαμάτας, Αθανάσιος Π. Βασιλόπουλος επισημαίνει:
«30 χρόνια τώρα, η Καλαμάτα συνεχίζει να χορεύει. Συνεχίζει να χορεύει δυναμικά και έτσι θα συνεχίσει και τα επόμενα χρόνια. Το φεστιβάλ χορού Καλαμάτας αποτελεί ένα βασικό πυλώνα ανάπτυξης της περιοχής μας, που δεν αφορά μόνο τη Μεσσηνία, αλλά έχει και διεθνή αναφορά. Είναι ένα φεστιβάλ που 30 χρόνια τώρα, εξελίσσεται, σεβόμενο πάντα την ιστορία του. Για την πόλη μας είναι ευτύχημα που έχει αυτό το θεσμό, που ξεκίνησε επί υπουργίας Θάνου Μικρούτσικου και συνεχίζει τη δυναμική πορεία του. Προβάλλει την περιοχή μας αλλά και γενικότερα την πατρίδα μας σε όλο τον κόσμο. Τα τελευταία χρόνια, το φεστιβάλ έχει δείξει μια ιδιαίτερη εξωστρέφεια. Έχει βγει εκτός. Δεν είναι μόνο σε κλειστούς χώρους, αλλά και στην πλατεία. Πάει σε άλλες πόλεις.
Δίνει λοιπόν μια δυναμική και προβάλλει την Καλαμάτα ακόμη περισσότερο. Αυτός είναι ο στόχος μας. Να δείξουμε ακόμη μεγαλύτερη εξωστρέφεια, κάνοντας ακόμη μεγαλύτερες παραστάσεις, φέρνοντας εδώ παγκόσμιες πρεμιέρες, προβάλλοντας την περιοχή μας, δίνοντας τη δυνατότητα στον κόσμο να παρακολουθήσει χορό. Άλλωστε η Καλαμάτα έχε γίνει πλέον η πόλη του χορού. Δεν είναι μόνο το φεστιβάλ, είναι η σχολή χορού της πόλης, πολλοί πολιτιστικοί σύλλογοι που προσφέρουν μοντέρνους αλλά και παραδοσιακούς χορούς».
Οι παραστάσεις του τελευταίου τριημέρου
Ο Σέρβος χορογράφος Josef Nadj έχει μακρά πορεία στο χώρο των εικαστικών και του χορού. Το έργο «Full Moon» (Πανσέληνος), που παρουσιάστηκε στην Καλαμάτα, έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Χορού του Montpellier τον Ιούνιο, που μας πέρασε. Συγκεντρώνει επτά από τους οκτώ χορευτές της παράστασης «Omma» -είχε παρουσιαστεί στην Ελευσίνα 2023 Πολιτιστική Πρωτεύουσα πριν από 3 χρόνια - για να συνεχίσουν, να διευρύνουν και να εμβαθύνουν την έρευνα που ξεκίνησε με εκείνο το έργο. Και, αυτή τη φορά, ο Nadj βρίσκεται μαζί τους επί σκηνής, οργανώνοντας ένα χορό, που έχει να κάνει με την τελετουργία και την πορεία από κάτι πρωτόγονο στον πολιτισμό.
Το φεγγάρι στον τίτλο είναι μία αναφορά στο σύμπαν και τον σχηματισμό του, στη διαδικασία δηλαδή που προαναγγέλλει και προετοιμάζει την εμφάνιση της ζωής. Συνδέεται με την ανανέωση και τη μεταμόρφωση. Η έρευνα αυτή πάνω στις απαρχές του χορού και της συλλογικότητας αποτίει παράλληλα κι ένα φόρο τιμής στη μαύρη αμερικανική τζαζ και σε ο,τι τη συνδέει με τον αφρικανικό πολιτισμό.
Συναντήσαμε τον Josef Nadj, αμέσως μετά το τέλος της παράστασής του:
«Το "Full Moon" είναι, με έναν τρόπο, το δεύτερο μέρος μιας δουλειάς, που ξεκινήσαμε με αυτούς τους χορευτές από τη μαύρη Αφρική, πριν από τρία, τέσσερα χρόνια. Πρώτα δημιουργήσαμε ένα έργο που λέγεται “Omma”. Είχε να κάνει με την ιστορία του πώς γνωριστήκαμε. Αναρωτηθήκαμε πώς θα μπορούσαμε να ανακαλύψουμε ξανά το χορό, τη μνήμη του χορού, που υπάρχει ήδη στα σώματά μας, στη μνήμη μας. Και να δούμε αυτούς τους δύο πολιτισμούς, αυτόν που εγώ εκπροσωπώ της Ανατολικής Ευρώπης και αυτοί της Μαύρης Αφρικής. Τι είδους διάλογο θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε. Αυτή η παράσταση ήταν το Omma. Οι χορευτές ήθελαν λοιπόν να συνεχίσουμε αυτή την ανταλλαγή, αυτή την έρευνα και μετά το έργο.
Συμφώνησα γιατί ένιωθα ότι αγγίξαμε πολλά θέματα. Αλλά υπήρχαν ακόμα περισσότερα να εμβαθύνουμε, να πάμε βαθύτερα, ιδιαίτερα γύρω από το ζήτημα της τελετουργίας, γύρω από το χορό των σύγχρονων τελετουργιών. Έτσι έπρεπε να εφεύρουμε μια δική μας γλώσσα, στην ομάδα που σχηματίστηκε. Διανύσαμε λοιπόν μια μεγάλη πορεία, προσπαθώντας να βρούμε οργανική κίνηση που ζει, που γεννιέται μέσα μας. Φυσικά, μετά κάναμε τη σύνθεση, τη χορευτική ακολουθία και αυτό είναι όλο. Σ’ αυτό το δεύτερο μέρος που είδατε, στο Full Moon, προσπαθήσαμε να πάμε λίγο πιο πέρα, να ερευνήσουμε τι συμβαίνει, όχι μόνο στην Αφρική και την Ανατολική Ευρώπη, αλλά να μελετήσουμε και άλλες παραδόσεις σε σχέση με το πώς, τι είδους ενέργεια επιβίωσε κυρίως στην Αυστραλία ή την Ινδονησία. Έτσι είδαμε βίντεο κι ακούσαμε μουσικές. Αρχίσαμε να βρίσκουμε το στυλ μας, τη γλώσσα μας. Αυτό μας επέτρεψε επίσης να προσαρμοστούμε και σε αυτές τις παραδόσεις και να εμπλουτίσουμε τους εαυτούς μας με αυτές».
Η Lali Ayguadé είναι παλιά γνώριμη του φεστιβάλ. Φέτος επιστρέφει για πέμπτη φορά με την παράσταση «Runa», που στα καταλανικά σημαίνει ερείπια, απομεινάρια. Σε ένα χαοτικό τοπίο, δύο άνθρωποι αναβιώνουν στιγμές του παρελθόντος, προσπαθώντας να φανταστούν ξανά αυτό που κάποτε υπήρξε και υπήρξαν και να συνδεθούν μαζί του. Αντιλαμβάνονται την ουσία μιας σχέσης που δεν υπάρχε πια, μεταμορφώνοντας τα ερείπιά της σε συμμάχους, παίζοντας παιχνίδια για να συλλάβουν τη φύση της πραγματικότητας. Το Runa αναδεικνύει την ομορφιά του εύθραυστου παρελθόντος και αναζητά αυτό το ελάχιστο που απομένει για εμάς στο παρόν.
Η παραγωγή έκανε πρεμιέρα στο Grec Festival της Βαρκελώνης το 2022. Μας μίλησε για αυτή την παραγωγή που παρουσίασε στην Εναλλακτική Σκηνή του Μεγάρου Χορού:
«Το έργο έχει να κάνει με την ιστορία ενός ζευγαριού. Ήταν πολύ ευτυχισμένοι στο παρελθόν, αλλά τώρα βρισκόμαστε στο παρόν. Ένας από τους δυο μας δεν είναι πλέον ζωντανός. Το έργο έχει να κάνει λοιπόν με τις αναμνήσεις του ενός μας. Η λέξη Runa στα καταλανικά, γιατί προερχόμαστε από την Καταλωνία, σημαίνει ερείπια, απομεινάρια, κάτι που επιδεινώνεται, αλλάζει προς το χειρότερο, στο πέρασμα του χρόνου. Είναι κάτι που κάποτε ήταν ωραίο, αλλά δεν είναι τόσο καλό πια. Η δράση του έργου εκτυλίσσεται λοιπόν σε ένα σπίτι. Είναι ένα σπίτι που συμβαίνουν παράξενα πράγματα. Δεν είναι, όπως θα έπρεπε να είναι. Συμβαίνουν μικρά παράξενα πράγματα, αν δεις προσεκτικά. Επίσης, χρησιμοποιούμε το Runa με την έννοια της απώλειας της μνήμης, όταν για παράδειγμα προσπαθούμε να θυμηθούμε πράγματα, που πολλές φορές δεν θυμόμαστε τι ακριβώς συνέβη. Είναι αυτό που συμβαίνει στους ηλικιωμένους ανθρώπους. Υπάρχουν μικρά πράγματα που δεν θυμάσαι. Απλά τα αλλάζεις στη μνήμη σου. Παίζουμε με αυτό το στοιχείο στο έργο. Παίζουμε με τα ερείπια της μνήμης και τα ερείπια του τόπου».
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Πριν τρία χρόνια, ο Βρετανός Botis Seva είχε ενθουσιάσει το κοινό της Καλαμάτας με το σκοτεινό «BLKDOG». Η πιο πρόσφατη θεατρική Hip Hop παραγωγή του, «Until We Sleep», που παρουσίασε φέτος, είναι ένα ταξίδι που χαρακτηρίζεται από την αντίσταση στην αλλαγή. Μαζί του σε αυτή τη διαδρομή, η χορευτική του ομάδα, Far From The Norm.
Μια μοναχική γυναίκα, που αγωνίζεται κάτω από την πίεση του ηγετικού της ρόλου, αναζητά την πίστη, καθώς καθοδηγεί μια νομαδική κοινότητα μέσα από τα μεταβαλλόμενα περάσματα του χρόνου. Πρέπει να πάρει αποφάσεις τόσο για την ίδια, όσο και για αυτούς που την ακολουθούν. Δεν έχει επιλογή. Πρέπει να πάρει την κατάσταση στα χέρια της, στο χαοτικό κόσμο που ζουν. Ο Βρετανός βραβευμένος με Olivier χορογράφος, χορευτής και σκηνοθέτης γεννήθηκε στο Λονδίνο, αλλά έχει καταγωγή από το Κονγκό. Μίλησε στο Euronews για αυτή την παραγωγή:
«Εμπνεύστηκα αυτό το έργο, κατά τη διάρκεια του lockdown. Kατά τη διάρκεια του lockdown ήθελα να κινηθώ όσο πιο πολύ γίνεται. Όταν βγήκαμε από το lockdown, ήθελα να κάνω ένα έργο φόρο τιμής στη μητέρα μου. Η έμπνευση προήλθε από τη μητέρα μου, καθώς επίσης από την κουλτούρα από την οποία προέρχομαι και τους χορευτές. Αυτή ήταν λοιπόν η έμπνευση. Η παράσταση βασίζεται σε αυτή τη γυναίκα. Αυτή οδηγεί μια κοινότητα ανθρώπων σε ένα είδος ελευθερίας, θα έλεγα. Οπότε το έργο έχει να κάνει με την αντίσταση στην αλλαγή και με την προσπάθεια να βρεις την αλλαγή σε έναν χαοτικό κόσμο. Με την προσπάθεια να οδηγήσεις τους ανθρώπους στο καλύτερο δυνατό μέρος. Επέλεξα μια γυναίκα ως ηγέτη, επειδή μεγάλωσα με τη μητέρα μου, η οποία ήταν μια πολύ δυνατή γυναίκα. Μεγάλωσα επίσης με τις αδελφές μου. Και νομίζω, ναι, οι γυναίκες για μένα είναι σημαντικές. Ως άνθρωπος, με έχει γεννήσει γυναίκα. Και για μένα είναι σημαντικό να δείξω δυναμικές γυναίκες. Είναι κάτι που μου αρέσει πολύ. Σε αυτή την παράσταση, αισθάνομαι ότι υπάρχει ελπίδα γι' αυτή την ομάδα ανθρώπων. Μερικές φορές νιώθω ότι δεν υπάρχει ελπίδα, αλλά η ελπίδα προέρχεται από τον ηγέτη, αλλά και από την κοινότητα των ανθρώπων. Οπότε υπάρχει ελπίδα στο έργο. Ναι!»
Ποιο είναι το χορευτικό λεξιλόγιο που χρησιμοποίησε στη συγκεκριμένη παραγωγή;
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ«Τα χορευτικά στοιχεία στην παράσταση προέρχονται από το hip hop. Το hip hop λοιπόν είναι ένας χορός, είναι μια κουλτούρα. Έτσι χρησιμοποιούμε πολλά στυλ street dance, καθώς και στοιχεία σύγχρονου χορού. Οπότε συγχωνεύουμε κατά κάποιο τρόπο τον χορό του δρόμου, τον κόσμο του hip hop και τον κόσμο του σύγχρονου χορού. Συνδυάζουμε όλα αυτά τα πράγματα για να δημιουργήσουμε αυτό που βλέπετε στη σκηνή».