Από τις κυβερνήσεις της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας μέχρι τα αντιπολιτευόμενα φιλορωσικά κόμματα, ο υποψήφιος πρόεδρος των ΗΠΑ που στηρίζεται από τους Ρεπουμπλικάνους έχει φίλους σε όλη την ήπειρο
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΜε την προεκλογική εκστρατεία στις ΗΠΑ να βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, οι Ευρωπαίοι ηγέτες προετοιμάζονται ψυχολογικά για το ενδεχόμενο να αναλάβει για μια ακόμη φορά την προεδρία ο Ντόναλντ Τραμπ - ένα γεγονός που θα είχε σημαντικές επιπτώσεις όχι μόνο στο εμπόριο και τη διπλωματία, αλλά και στην αρχιτεκτονική της συλλογικής ασφάλειας που κράτησε το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης σχετικά ειρηνικό από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Προς το παρόν, η προεκλογική εκστρατεία του Τραμπ έχει επικεντρωθεί κυρίως στην εγχώρια ατζέντα του, αλλά η θητεία του στο αξίωμα έχει καταδείξει πώς θα προσεγγίσει τις σχέσεις της χώρας του με την Ευρώπη.
Έχει επίσης καταστήσει σαφές ποιούς θεωρεί συμμάχους του στην Ευρώπη: έναν αστερισμό δεξιών αρχηγών κυβερνήσεων και στελεχών της αντιπολίτευσης, πολλοί από τους οποίους μοιράζονται την περιφρόνησή του για τους διεθνείς θεσμούς, την πολυπολιτισμικότητα, την προοδευτική κοινωνική πολιτική και το ελεύθερο εμπόριο.
Ταυτόχρονα, οι πολιτικές εξελίξεις σε διάφορες χώρες και περιοχές, και όχι μόνο η η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, σημαίνουν ότι μια νέα κυβέρνηση Τραμπ θα έχει να οικοδομήσει νέες σχέσεις και νέα προβλήματα να διαχειριστεί - ή και να νίψει τας χείρας της.
Ο Βίκτορ Όρμπαν της Ουγγαρίας
Ο Τραμπ και ο κύκλος του έχουν εντυπωσιαστεί εδώ και καιρό ιδιαίτερα από τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν, ο οποίος έχει προωθήσει με ενθουσιασμό τη δική του εκδοχή της "δημοκρατίας", παρά τις επανειλημμένες συγκρούσεις με την ΕΕ σχετικά με το κράτος δικαίου στη χώρα του.
Ο Όρμπαν είναι ιδιαίτερα διαβόητος για το ότι επιδίδεται σε θεωρίες συνωμοσίας σχετικά με την υποτιθέμενη ανάμειξη των εκπροσώπων της παγκοσμιοποίησης στις εσωτερικές υποθέσεις, τις οποίες έχει χρησιμοποιήσει ως πρόσχημα για τον περιορισμό των ελευθεριών των μέσων ενημέρωσης και των ακαδημαϊκών ελευθεριών σε βαθμό που να τίθεται πολύ έξω από το κυρίαρχο ρεύμα της ΕΕ.
Πολλοί στην αμερικανική δεξιά έχουν ρητά εξυμνήσει την ηγεσία του Όρμπαν ως μοντέλο για τη "σωτηρία" των ΗΠΑ. Αυτοί οι ίδιοι νομοθέτες και σχολιαστές επικρίνονται επίσης συχνά για το άνοιγμά τους στην άποψη του Κρεμλίνου για την Ουκρανία - όπως ότι το ΝΑΤΟ και η Δύση δεν έχουν καμία δουλειά να αντιταχθούν στην πλήρους κλίμακας ρωσική εισβολή στη χώρα που ξεκίνησε στις αρχές του 2022.
Η Ουγγαρία μπορεί να μην είναι η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή χώρα, αλλά μπορεί να ασκήσει βέτο σε διάφορα θεσμικά όργανα της ΕΕ και στο ΝΑΤΟ, όπου ο Όρμπαν μαζί με την Τουρκία καθυστέρησαν την ένταξη της Σουηδίας για αρκετούς μήνες.
Η Ουγγαρία κατέχει επίσης την εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους και ο Όρμπαν την έχει ήδη χρησιμοποιήσει για να προκαλέσει διαμάχες με την Επιτροπή και το Κοινοβούλιο. Εξόργισε ιδιαίτερα τους επικρατέστερους ηγέτες στις Βρυξέλλες, καθώς συναντήθηκε προσωπικά με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν αυτό το καλοκαίρι, και συνέχισε να ακολουθεί μια ιδιότυπη εξωτερική πολιτική που τον φέρνει σε αντίθεση με πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Ο Όρμπαν είναι, ωστόσο, κάτι σαν εξαίρεση όσον αφορά τους ηγέτες της ΕΕ. Δεν υπάρχει άλλη μακροχρόνια κυβέρνηση στα δεξιά του, ενώ στην Πολωνία, μία από τις σημαντικότερες κυβερνήσεις στο δικό του τμήμα του ιδεολογικού φάσματος καταψηφίστηκε πριν από σχεδόν ένα χρόνο.
Ένα μέρος που τείνει προς το μέρος του είναι η Σλοβακία, όπου ο δεξιός πρωθυπουργός Ρόμπερτ Φίτσο επέστρεψε στην εξουσία το 2023. Ο Φίτσο, ο οποίος όπως και ο Τραμπ επέζησε πρόσφατα από μια απόπειρα δολοφονίας, έχει μια κλίση κατά των ΛΟΑΤΚΙ+ και κατά της μετανάστευσης, και όπως ο Όρμπαν, έχει πατάξει τα ελεύθερα μέσα ενημέρωσης της χώρας του. Είναι επίσης πολύ πιο θερμός προς τον Πούτιν από ό,τι οι περισσότεροι Ευρωπαίοι ηγέτες.
Ιταλία: Τζόρτζια Μελόνι
Ένας από τους πιο mainstream πιθανούς συμμάχους του Τραμπ είναι η Τζόρτζια Μελόνι, πρωθυπουργός της Ιταλίας.
Αυτή τη στιγμή είναι η πιο δεξιά ηγέτης της G7 -με πιθανή εξαίρεση τον Ιάπωνα πρωθυπουργό Fumio Kishida- έχει εργαστεί σκληρά για να καλλιεργήσει σχέσεις με τη διεθνή δεξιά.
Αλλά έχει επίσης αποφύγει με επιτυχία να αποκτήσει ένα στίγμα τύπου Όρμπαν μεταξύ των κεντρώων της ΕΕ, παρά τις πολιτισμικά συντηρητικές και εθνικιστικές απόψεις της και παρά το γεγονός ότι στην κυβέρνηση συνασπισμού της συμμετέχει το επιθετικά αντιμεταναστευτικό κόμμα Lega.
Σε περίπτωση επανεκλογής του Τραμπ, η Μελόνι θα έχει έναν φυσικό ιδεολογικό σύμμαχο στην εξουσία στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Και αν αποδειχθεί εξίσου ικανή στην οικοδόμηση σχέσεων με την κυβέρνησή του, όπως έχει κάνει με άλλες κυβερνήσεις, θα μπορούσε να αποδειχθεί κάτι σαν γέφυρα μεταξύ μιας νέας κυβέρνησης Τραμπ και μιας ΕΕ της οποίας οι προτεραιότητες θα μπορούσαν να απογοητευτούν σοβαρά από την πιθανή ατζέντα του.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ ριζοσπαστική δεξιά της Ευρώπης
Εκεί, ωστόσο, όπου ο Τραμπ θα βρει τους πιο αφοσιωμένους Ευρωπαίους υποστηρικτές του είναι μεταξύ των σκληροπυρηνικών και ακροδεξιών, οι περισσότεροι από τους οποίους είτε βρίσκονται στην αντιπολίτευση στη χώρα τους, είτε επηρεάζουν την κοινή γνώμη εκτός της εκλεγμένης πολιτικής.
Αρκετά γνωστά κόμματα, όπως το Vox της Ισπανίας, η Εθνική Συσπείρωση της Γαλλίας, η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) και η Μεταρρύθμιση του Ηνωμένου Βασιλείου, δεν έχουν καταφέρει μέχρι στιγμής να μπουν σε κυβέρνηση, αλλά έχουν κάνει σημαντικές προόδους την τελευταία δεκαετία, αυξάνοντας τα ποσοστά τους στα εθνικά κοινοβούλια και στην περίπτωση του AfD, κερδίζοντας το μεγαλύτερο ποσοστό των ψήφων σε πρόσφατες περιφερειακές εκλογές.
Όπως και ο Τραμπ, τα κόμματα αυτά τείνουν να αντιτίθενται στη μαζική μετανάστευση, ιδίως από φτωχότερες και κυρίως μουσουλμανικές χώρες. Συχνά μοιράζονται έναν σκεπτικισμό απέναντι στο ΝΑΤΟ, την ΕΕ και άλλους διεθνείς θεσμούς και γενικά απευθύνονται σε κοινωνικά συντηρητικούς ψηφοφόρους με παραδοσιακή αίσθηση της εθνικής ταυτότητας, ενώ παράλληλα τονίζουν πώς "το σύστημα" - παγκόσμιο ή εθνικό - έχει αφήσει πίσω τους "δικούς τους" ψηφοφόρους.
Επιπλέον, ορισμένοι από τους ηγέτες τους έχουν συνδεθεί άμεσα με τον Τραμπ και τους συμμάχους του στις ΗΠΑ. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τον ηγέτη των μεταρρυθμιστών του Ηνωμένου Βασιλείου Νάιτζελ Φάρατζ, ο οποίος κέρδισε φέτος για πρώτη φορά μια έδρα στο κοινοβούλιο. Έχει εμφανιστεί σε πολυάριθμες εκδηλώσεις του Τραμπ και έχει δώσει πολλές συνεντεύξεις σε ακροδεξιά αμερικανικά μέσα.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΩστόσο, οι προβλέψεις ότι αυτή η πολιτική τάση θα μπορούσε να αποκτήσει ηγεμονία στην ευρωπαϊκή πολιτική έχουν μέχρι στιγμής αποδειχθεί εκτός πραγματικότητας. Το κόμμα του Φάρατζ έχει μόνο μια χούφτα βουλευτές και καμία επιρροή στην τρέχουσα κυβέρνηση, ενώ η Εθνική Συσπείρωση της Γαλλίας έλαβε τελικά λιγότερες ψήφους από το αναμενόμενο στις βουλευτικές εκλογές του καλοκαιριού.
Και παρόλο που το AfD προηγείται δημοσκοπικά των κομμάτων του κυβερνητικού συνασπισμού της Γερμανίας, βρίσκεται επίσης υπό τον έλεγχο των υπηρεσιών ασφαλείας λόγω των φερόμενων δεσμών του με τον ακροδεξιό εξτρεμισμό.
Σε επίπεδο ΕΕ, στις ευρωεκλογές που διεξήχθησαν τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους δεν παρατηρήθηκε η οριζόντια λαϊκιστική και ακροδεξιά άνοδος, διαψεύδοντας τις προβλέψεις πολλών παρατηρητών, ανοίγοντας τον δρόμο στην κεντροδεξιά και Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να εξασφαλίσει άλλη μια θητεία ως πρόεδρος της Επιτροπής.
Αυτό σημαίνει ότι, αν επανεκλεγεί, ο Τραμπ θα έχει να αντιμετωπίσει μια Ευρώπη της οποίας οι κύριοι ηγέτες δεν είναι, ως επί το πλείστον, δεκτικοί στο πολιτικό του στυλ που αψηφά τους κανόνες, με προτεραιότητα την κυριαρχία.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΑντιθέτως, η ΕΕ και οι περισσότερες άλλες ευρωπαϊκές χώρες είναι πιθανό να συνεχίσουν να ακολουθούν έναν φιλοουκρανικό πολυμερή δρόμο - και αν μη τι άλλο, οι επιπτώσεις μιας δεύτερης προεδρίας Τραμπ για τη διεθνή παρουσία των ΗΠΑ αποτελούν κίνητρο για να κρατηθεί το κέντρο.