Συνομιλίες για τα πυρηνικά στην Κωνσταντινούπολη μετά την κρίση Ιράν–Ισραήλ
Στην Κωνσταντινούπολη οι συνομιλίες με Ε3 και Ε.Ε.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Το Ιράν δήλωσε έτοιμο να επιστρέψει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τις Ηνωμένες Πολιτείες για το πυρηνικό του πρόγραμμα, υπό την προϋπόθεση πως η Ουάσιγκτον θα κάνει ουσιαστικά βήματα για να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη.
Όπως ανακοίνωσε την Πέμπτη ο αναπληρωτής ΥΠΕΞ Καζέμ Γκριχαμπαμπαντί, η Τεχεράνη θα συμμετάσχει την Παρασκευή σε συνάντηση στην Κωνσταντινούπολη με εκπροσώπους από το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία και τη Γερμανία (οι λεγόμενες E3 χώρες), καθώς και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η συνάντηση αυτή θα είναι η πρώτη μετά την 12ήμερη πολεμική αντιπαράθεση του Ιουνίου ανάμεσα στο Ιράν και το Ισραήλ, κατά την οποία αμερικανικά βομβαρδιστικά B‑52 έπληξαν ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις σε ένδειξη υποστήριξης προς το Ισραήλ.
Οι όροι που θέτει η Τεχεράνη
Σύμφωνα με τον Γκριχαμπαμπαντί, το Ιράν ζητά:
Αποκατάσταση της εμπιστοσύνης, καθώς – όπως είπε – «το Ιράν δεν έχει απολύτως καμία εμπιστοσύνη στις Ηνωμένες Πολιτείες».
Αποφυγή εκμετάλλευσης των συνομιλιών ως πρόφαση για στρατιωτική δράση ή κρυφές ατζέντες.
Σεβασμό των δικαιωμάτων του Ιράν στο πλαίσιο της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων (NPT), ιδίως ως προς τον εμπλουτισμό ουρανίου για ειρηνικούς σκοπούς.
Πλήρη άρση των κυρώσεων που επιβλήθηκαν μονομερώς από τις ΗΠΑ.
Κίνδυνος επαναφοράς κυρώσεων
Η ευρωπαϊκή τριάδα (Ε3) έχει απειλήσει να ενεργοποιήσει τον μηχανισμό "snapback", που θα επιφέρει την επανεπιβολή των κυρώσεων του 2015, εάν δεν υπάρξει πρόοδος στις συνομιλίες.
Το Ιράν έχει προειδοποιήσει πως ενδεχόμενη ενεργοποίηση του μηχανισμού θα μπορούσε να οδηγήσει την Τεχεράνη σε αποχώρηση από βασικές συμφωνίες του NPT.
Παράλληλα, ο υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγκίτσι κατηγόρησε την ΕΕ για υποκρισία, δηλώνοντας πως οι Ευρωπαίοι δεν τήρησαν τις υποχρεώσεις τους στο πλαίσιο της συμφωνίας του 2015, ενώ στήριξαν τα ισραηλινά πλήγματα κατά ιρανικών στόχων.
Η θέση του Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα
Ο πρόεδρος Μασούντ Πεζεσκιάν επανέλαβε πως το Ιράν δεν επιδιώκει την κατασκευή πυρηνικών όπλων και ότι το πρόγραμμα θα συνεχιστεί «στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου».
Ανέφερε μάλιστα ότι κατά τη διάρκεια της πρόσφατης σύγκρουσης με το Ισραήλ, 13 Ιρανοί πυρηνικοί επιστήμονες σκοτώθηκαν, ενώ το Ιράν απάντησε με βαλλιστικά πλήγματα σε αμερικανική βάση στο Κατάρ, τα οποία – όπως υποστήριξε – «δεν στρέφονταν κατά της χώρας».
Σύμφωνα με την IAEA, η ιρανική αποθήκη ουρανίου εμπλουτισμένου σε ποσοστό 60% έχει ξεπεράσει τα 400 κιλά, προκαλώντας έντονη ανησυχία στη Δύση.
Το διακύβευμα
Οι συνομιλίες της Παρασκευής στην Κωνσταντινούπολη θεωρούνται κρίσιμες για την αποφυγή περαιτέρω αποσταθεροποίησης στη Μέση Ανατολή και για τη διάσωση του υπόλοιπου πλαισίου της συμφωνίας του 2015.
Αν δεν προκύψει ουσιαστική πρόοδος, η Ευρώπη και οι ΗΠΑ ενδέχεται να ακολουθήσουν πολιτική "μέγιστης πίεσης", με το Ιράν να δηλώνει έτοιμο για «κάθε ενδεχόμενο».