Η πρόωρη αποπληρωμή δεν επιβαρύνει τον Προϋπολογισμό, καθώς χρηματοδοτείται από τον ειδικό λογαριασμό ταμειακών διαθεσίμων που δημιουργήθηκε στο τέλος των μνημονίων με αποκλειστικό σκοπό τη διαχείριση του χρέους
Η Ελλάδα προχωρά σε νέα πρόωρη αποπληρωμή δημοσίου χρέους, ύψους 5,29 δισ. ευρώ, με τα οφέλη για την οικονομία να θεωρούνται άμεσα και μετρήσιμα. Η διαδικασία προγραμματίζεται να ολοκληρωθεί στις 15 Δεκεμβρίου, μετά το «πράσινο φως» που έδωσαν την περασμένη Τρίτη ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF). Οι δύο φορείς ενέκριναν το αίτημα της Αθήνας για εξόφληση μέρους των διακρατικών δανείων GLF – των πρώτων δανείων διάσωσης του 2010.
Με την αποπληρωμή των 5,29 δισ. ευρώ το ελληνικό Δημόσιο μηδενίζει νωρίτερα υποχρεώσεις που κανονικά θα έληγαν από το 2033 έως το 2041. Η κίνηση επιταχύνει τη μείωση του χρέους, περιορίζει την έκθεση σε μελλοντικές αυξήσεις επιτοκίων και απαλλάσσει τον Προϋπολογισμό και τους φορολογούμενους από τόκους 1,6 δισ. ευρώ – ποσό που θα καταβαλλόταν στα επόμενα 8 έως 16 χρόνια.
Όπως δήλωσε ο επικεφαλής του ESM, Pierre Gramegna, η απόφαση στέλνει «θετικό μήνυμα στις διεθνείς αγορές», αναβαθμίζοντας το προφίλ της χώρας και ενισχύοντας τις πιθανότητες νέων αναβαθμίσεων από τους οίκους αξιολόγησης το 2026. Η Ελλάδα ανακτά σταδιακά θέση επενδυτικής βαθμίδας, έπειτα από 15 χρόνια στην κατηγορία «junk».
Τι περιλαμβάνει η αποπληρωμή
Το σύνολο του GLF αγγίζει τα 52,9 δισ. ευρώ και αποτελεί τον πυρήνα της πρώτης χρηματοδοτικής στήριξης προς την Ελλάδα το 2010, πριν ακόμη δημιουργηθούν EFSF και ESM. Η σημερινή αποπληρωμή αφορά περίπου το 10% του δανείου. Το επιτόκιο του GLF είναι κυμαινόμενο, σήμερα στο 2,3%-2,4%, έχοντας ωστόσο φτάσει υψηλότερα τα προηγούμενα χρόνια. Μόνο για τα δάνεια που αποπληρώνονται τώρα, το Δημόσιο έχει ήδη καταβάλει τόκους άνω των 1,8 δισ. ευρώ από το 2010.
Μετά την εξόφληση, το δανειακό βάρος για το συγκεκριμένο τμήμα χρέους μηδενίζεται, ενώ ο προϋπολογισμός εξοικονομεί περίπου 140 εκατ. ευρώ τον χρόνο. Η συνολική ελάφρυνση υπολογίζεται σε 1,6 δισ. ευρώ ως το 2041.
Σχηματικά, με μια κίνηση σβήνουν υποχρεώσεις περίπου 7 δισ. ευρώ: 5,29 δισ. κεφάλαιο συν επιπλέον 1,6 δισ. από τόκους που πλέον δεν θα καταβληθούν.
Συνεχιζόμενη στρατηγική
Η Ελλάδα έχει ήδη προχωρήσει σε τρεις αντίστοιχες πρόωρες αποπληρωμές ευρωπαϊκών δανείων από το 2022, συνολικού ύψους 15,9 δισ. ευρώ. Με τη νέα παρέμβαση οι πρόωρες εξοφλήσεις φτάνουν τα 20,1 δισ. ευρώ, ενώ άλλα 7,9 δισ. ευρώ έχουν καταβληθεί για το πλήρες «κλείσιμο» των υποχρεώσεων προς το ΔΝΤ. Συνολικά, από το 2022 έως σήμερα η χώρα έχει επιταχύνει την εξόφληση χρέους 29 δισ. ευρώ και έχει αποφύγει μελλοντικούς τόκους περίπου 3,5 δισ.
Γιατί δεν κατευθύνονται τα χρήματα σε παροχές
Η πρόωρη αποπληρωμή δεν επιβαρύνει τον Προϋπολογισμό, καθώς χρηματοδοτείται από τον ειδικό λογαριασμό ταμειακών διαθεσίμων που δημιουργήθηκε στο τέλος των μνημονίων με αποκλειστικό σκοπό τη διαχείριση του χρέους. Το αποθεματικό αυτό θα κλείσει το 2025 πάνω από τα 35 δισ. ευρώ.
Στο δημόσιο διάλογο επανέρχεται συχνά το ερώτημα γιατί τα διαθέσιμα δεν χρησιμοποιούνται για αυξήσεις σε μισθούς, συντάξεις ή παροχές. Η απάντηση είναι λογιστική και θεσμική: η αποπληρωμή χρέους καταγράφεται ως χρηματοοικονομική συναλλαγή και δεν επηρεάζει έλλειμμα, πλεόνασμα ή όρια δαπανών. Αντιθέτως, οι παροχές θεωρούνται δημοσιονομικές δαπάνες που αυξάνουν το έλλειμμα και δημιουργούν ανάγκη νέου δανεισμού.
Έτσι, τα ίδια κεφάλαια δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν εναλλακτικά για κοινωνικές παροχές. Ωστόσο, η μείωση τόκων ελευθερώνει μελλοντικούς πόρους που μπορούν να στηρίξουν μακροπρόθεσμες πολιτικές.