Οι περιφερειακές διαφορές στο κόστος στέγασης ως ποσοστό του διαθέσιμου εισοδήματος ποικίλλουν ευρέως μεταξύ των χωρών.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Η κρίση στέγασης και διαβίωσης έχει πλήξει την Ευρώπη τα τελευταία χρόνια, με τον πληθωρισμό να φτάνει το 2022 στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων τεσσάρων και πλέον δεκαετιών στην ΕΕ.
Οι άνθρωποι που ζουν σε πρωτεύουσες και μεγαλύτερες πόλεις έχουν επηρεαστεί περισσότερο, καθώς η διαφορά κόστους στέγασης εντός των χωρών είναι σημαντικά μεγαλύτερη σε αυτές τις περιοχές σε σύγκριση με τις μικρότερες πόλεις.
Η πρόσφατη έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) "Regions and Cities at a Glance 2024" αποκαλύπτει τις περιφερειακές διαφορές στο κόστος στέγασης εντός της ίδιας χώρας, προσφέροντας αρκετά παραδείγματα από όλη την Ευρώπη.
Ο δείκτης αυτός είναι ιδιαίτερα χρήσιμος καθώς αντικατοπτρίζει το κόστος στέγασης ως ποσοστό του διαθέσιμου εισοδήματος. Οι δαπάνες των νοικοκυριών για τη στέγαση περιλαμβάνουν: Τα ενοίκια (πραγματικά και τεκμαρτά) και τα στεγαστικά δάνεια, τη συντήρηση του σπιτιού, συμπεριλαμβανομένων του νερού, του ηλεκτρικού ρεύματος, του φυσικού αερίου και άλλων καυσίμων, καθώς και την επίπλωση, τον οικιακό εξοπλισμό και τη συνήθη συντήρηση του σπιτιού.
Το κόστος στέγασης επιβαρύνει σημαντικά τους προϋπολογισμούς των νοικοκυριών. Κατά μέσο όρο, τα νοικοκυριά στις περιοχές του ΟΟΣΑ διαθέτουν σχεδόν το ένα πέμπτο του διαθέσιμου εισοδήματός τους για τη στέγαση.
Το 2022, η διαφορά στις δαπάνες στέγασης μεταξύ των πιο ακριβών και των λιγότερο ακριβών περιφερειών εντός της ίδιας χώρας ήταν κατά μέσο όρο περίπου δέκα ποσοστιαίες μονάδες σύμφωνα με την έκθεση.
Το 2022, μεταξύ των 11 ευρωπαϊκών χωρών που περιλαμβάνονται στην έκθεση (9 κράτη μέλη της ΕΕ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ελβετία), το χάσμα αυτό είναι ακόμη μεγαλύτερο σε ορισμένες χώρες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο (16 ποσοστιαίες μονάδες) και η Ιταλία (14 ποσοστιαίες μονάδες).
Το κόστος στέγασης στο Λονδίνο είναι 50% υψηλότερο από τον μέσο όρο του Ηνωμένου Βασιλείου
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα νοικοκυριά δαπανούσαν κατά μέσο όρο το 16,1% του διαθέσιμου εισοδήματός τους για δαπάνες στέγασης. Στην ευρύτερη περιοχή του Λονδίνου, το ποσοστό αυτό ανήλθε στο 24,4%, δηλαδή 51% υψηλότερο από τον μέσο όρο του Ηνωμένου Βασιλείου. Αντίθετα, ο βορράς κατέγραψε το χαμηλότερο ποσοστό με 8,7%, ακολουθούμενος από τη Σκωτία με 11,3%. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μια μέση διαφορά 15,7 ποσοστιαίων μονάδων μεταξύ των πιο ακριβών και των λιγότερο ακριβών περιοχών, μια διαφορά της τάξης του 181%.
Η ευρύτερη περιοχή του Λονδίνου ξεχωρίζει ως εξαίρεση, με το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό να είναι 17,9% στη Νοτιοανατολική Αγγλία - ακόμα 6,4 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερα.
Παρόλο που το Ηνωμένο Βασίλειο κατέγραψε τη μεγαλύτερη περιφερειακή διαφορά, φιλοξενεί επίσης τις επτά φθηνότερες περιφέρειες μεταξύ των 11 χωρών που συμπεριλήφθηκαν, όπως φαίνεται στο παρακάτω διάγραμμα. Αυτό υπογραμμίζει ότι η ανισότητα δεν σημαίνει απαραίτητα ότι το κόστος στέγασης είναι το υψηλότερο
Η Ιταλία αντιμετωπίζει σημαντική ανισότητα στο κόστος στέγασης
Στην Ιταλία, το κόστος στέγασης αντιπροσώπευε κατά μέσο όρο το 25% του διαθέσιμου εισοδήματος. Το υψηλότερο ποσοστό καταγράφηκε στην περιοχή της Καμπανίας, με επίκεντρο τη Νάπολη, με 31,2%, ενώ το χαμηλότερο ποσοστό ήταν στην περιοχή Μάρκε με 17,1%. Αυτό αντιπροσωπεύει μια διαφορά 14,1 ποσοστιαίων μονάδων ή 82% περισσότερο.
Εξετάζοντας τα ποσοστά σε άλλες περιφέρειες, οι διαφορές δεν ήταν τόσο σημαντικές όσο στην περίπτωση του ευρύτερου Λονδίνου. Για παράδειγμα, το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό ήταν 31,1% στην επαρχία Μπολζάνο-Μπόζεν και στην επαρχία Τρέντο, ακολουθούμενη από το Αμπρούτσο με 29,1%.
Βαλεαρίδες Νήσοι: Η πιο ακριβή περιοχή της Ισπανίας
Στην Ισπανία, οι δαπάνες για έξοδα στέγασης ως ποσοστό του διαθέσιμου εισοδήματος ήταν 26,3%. Η πιο ακριβή περιφέρεια ήταν οι Βαλεαρίδες Νήσοι, με μεγαλύτερη πόλη τη Μαγιόρκα, όπου οι δαπάνες στέγασης αντιστοιχούσαν στο 30,4% του διαθέσιμου εισοδήματος. Αντίθετα, η λιγότερο ακριβή περιφέρεια ήταν η Γαλικία, με ποσοστό 20,3%. Η διαφορά είναι 10,1 ποσοστιαίες μονάδες, με το ποσοστό στις Βαλεαρίδες Νήσους να είναι 50% υψηλότερο.
Η Μούρθια (30,2%) και η Μαδρίτη (30%) ακολουθούν στενά τις Βαλεαρίδες Νήσους, ενώ η Καταλονία κατέγραψε ελαφρώς χαμηλότερο ποσοστό, 27,1%.
Στην Αυστρία, η διαφορά κόστους στέγασης ήταν 7,8 ποσοστιαίες μονάδες, με τη Βιέννη να βρίσκεται στο 29,9% και την βόρεια Αυστρία στο 22,1%. Ο εθνικός μέσος όρος διαμορφώθηκε στο 24,9%.
«Τα στοιχεία παρέχουν νέες πληροφορίες σχετικά με τον αντίκτυπο στα νοικοκυριά, υπογραμμίζοντας, για παράδειγμα, τις δυσανάλογες επιπτώσεις που έχει η αύξηση του κόστους στέγασης στους κατοίκους των πόλεων», ανέφερε ο ΟΟΣΑ.
Στη Λιθουανία, η περιφερειακή ανισότητα στο κόστος στέγασης ήταν 7,6 ποσοστιαίες μονάδες μεταξύ της Κλαϊπέντα (21%) και του Αλίτους(13,4%). Στην πρωτεύουσα Κάουνας το ποσοστό αυτό ήταν 15,5%.
Λίμνη της Γενεύης: Η πιο ακριβή περιοχή μεταξύ 11 χωρών
Στην Ελβετία, η λίμνη της Γενεύης αναδείχθηκε ως η πιο ακριβή περιοχή για το κόστος στέγασης, με τα νοικοκυριά να δαπανούν το 36,3% του διαθέσιμου εισοδήματός τους. Το ποσοστό αυτό ήταν 30,7% στη βορειοδυτική περιοχή.
Μεταξύ των 11 ευρωπαϊκών χωρών που περιλαμβάνονται στην έκθεση, η Λίμνη της Γενεύης κατατάσσεται ως η πιο ακριβή περιοχή. Το Τισίνο της Ελβετίας (34,9%) κατατάχθηκε ως η δεύτερη ακριβότερη, ενισχύοντας τη θέση της Ελβετίας ως η πιο ακριβή χώρα με βάση τους εθνικούς μέσους όρους.
Μπρατισλάβα: Η τρίτη πιο ακριβή περιοχή
Η Μπρατισλάβα της Σλοβακίας κατέγραψε το τρίτο υψηλότερο κόστος στέγασης ως ποσοστό του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, με 33,2%. Η διαφορά μεταξύ της Μπρατισλάβα και της περιφέρειας με το χαμηλότερο μερίδιο ήταν μόλις 3,8 ποσοστιαίες μονάδες.
Στην Ιρλανδία (4,8 ποσοστιαίες μονάδες), την Εσθονία (4,4 ποσοστιαίες μονάδες) και τη Σουηδία (3 ποσοστιαίες μονάδες), η διαφορά μεταξύ της πιο ακριβής και της λιγότερο ακριβής περιφέρειας ήταν μικρότερη από 5 ποσοστιαίες μονάδες. Ωστόσο, το μερίδιο του διαθέσιμου εισοδήματος που δαπανήθηκε για το κόστος στέγασης διέφερε σημαντικά, στο 29,4%, 17% και 29,7%, αντίστοιχα.
Σε ορισμένες χώρες, τα στοιχεία αντικατοπτρίζουν το τελευταίο διαθέσιμο έτος αντί για το 2022.
Κόστος στέγασης: Αστικές έναντι μη αστικών περιοχών
Η έκθεση του ΟΟΣΑ επισημαίνει ότι το κόστος στέγασης και το βάρος του στα καλάθια κατανάλωσης είναι συνήθως υψηλότερο στις πόλεις. «Αυτό σημαίνει ότι οι σχετικές μειώσεις των τιμών στο κόστος στέγασης μεταφράζονται, θεωρητικά, σε μικρότερες μεταβολές των τιμών στις αστικές έναντι των μη αστικών περιοχών», αναφέρει η έκθεση.
Η ιδιοκατοίκηση είναι χαμηλότερη στις περιοχές με υψηλό κόστος
Η έκθεση του ΟΟΣΑ αποκαλύπτει επίσης ότι το ποσοστό των ανθρώπων που κατέχουν το σπίτι τους άμεσα ή με υποθήκη είναι το χαμηλότερο στις περιοχές όπου το κόστος στέγασης αντιπροσωπεύει το υψηλότερο ποσοστό του διαθέσιμου εισοδήματος σε οκτώ από τις εννέα χώρες. Εξαίρεση αποτελεί η Λιθουανία.
Για παράδειγμα, η Βιέννη ξεχωρίζει ως ακραία εξαίρεση, με ποσοστό ιδιοκτησίας κατοικίας μόλις 19%, σε σύγκριση με 74% στο Μπουργκενλάντ.
Το ποσοστό ιδιοκατοίκησης είναι 31% στη λίμνη της Γενεύης και 54% στο ευρύτερο Λονδίνο.