Με τις συντάξεις, την κοινωνική στέγαση, τα επιδόματα ανεργίας, την ιατρική περίθαλψη και τη στήριξη της αναπηρίας, η Ευρώπη διαθέτει μια από τις καλύτερες κοινωνικές προστασίες στον κόσμο
Όλες οι χώρες της ΕΕ αύξησαν τις δαπάνες κοινωνικής πρόνοιας το 2024, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, με συνολική αύξηση σχεδόν 7%, με αποτέλεσμα ο συνολικός κοινωνικός προϋπολογισμός του μπλοκ να ανέλθει σε σχεδόν 5 δισεκατομμύρια ευρώ.
Σε σύγκριση με το ΑΕΠ, ο μέσος όρος των δαπανών για κοινωνικές παροχές είναι τώρα περίπου 27% σε όλο το μπλοκ.
Αλλά τα ποσοστά διαφέρουν σημαντικά από έθνος σε έθνος.
Η Φινλανδία, η Γαλλία και η Αυστρία είναι τα πιο γενναιόδωρα μέλη της ΕΕ, καθένα από τα οποία δαπανά περίπου το 32% του ΑΕΠ του για κοινωνικές παροχές.
Η Ιρλανδία βρίσκεται στην τελευταία θέση με μόλις 12%, ποσοστό μικρότερο από τα κράτη - μέλη εκτός ΕΕ, όπως η Βοσνία-Ερζεγοβίνη (20%) και η Σερβία (18%), σύμφωνα με τη Eurostat.
Υπάρχουν όμως λόγοι γι' αυτό,σύμφωνα με τους ειδικούς, όπως τα δημογραφικά χαρακτηριστικά της χώρας.
Η κοινωνία της Ιρλανδίας εξακολουθεί να είναι σχετικά νεαρή σε σύγκριση με άλλες οικονομίες και ως εκ τούτου οι δαπάνες για συντάξεις, μακροχρόνια περίθαλψη και υγειονομική περίθαλψη λόγω ηλικίας είναι χαμηλότερες, δήλωσε στο Europe in Motion ο καθηγητής Μπέρναρντ Έμπινγκχαους, πρόεδρος μακροκοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μανχάιμ.
"Επιπλέον, το ΑΕΠ είναι κάπως διογκωμένο στην Ιρλανδία - όπως και στο Λουξεμβούργο - λόγω των διεθνών εταιρειών που χρησιμοποιούν τη χώρα για φορολογικούς σκοπούς", πρόσθεσε. "Για την Ιρλανδία, το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (το συνολικό εισόδημα που κερδίζουν οι κάτοικοι) είναι καλύτερος δείκτης από το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν για να κατανοήσουμε το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων της".
Ωστόσο, η Ιρλανδία δεν είναι η λιγότερο «γενναιόδωρη» για όλες τις κοινωνικές παροχές: είναι δεύτερη στην ΕΕ όσον αφορά τις δαπάνες για κοινωνική στέγαση, αναλογικά με το ΑΕΠ της.
Συντάξεις, ανεργία, στέγαση: Πού είναι οι μεγαλύτερες παροχές;
Σε γενικές γραμμές, οι συντάξεις καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο κομμάτι των κοινωνικών δαπανών της ΕΕ: 2 τρισεκατομμύρια ευρώ των συνολικών δαπανών του μπλοκ για κοινωνικές παροχές.
Η ασθένεια και η υγειονομική περίθαλψη έρχονται δεύτερες με σχεδόν 1,5 τρισεκατομμύρια ευρώ, ακολουθούμενες από τα μέτρα στήριξης της οικογένειας και των παιδιών με 0,4 τρισεκατομμύρια ευρώ και τη στήριξη της αναπηρίας με 0,3 τρισεκατομμύρια ευρώ.
Παρά την πρόσφατη αμφιλεγόμενη (και προς το παρόν ανασταλείσα) συνταξιοδοτική της μεταρρύθμιση, η οποία ήταν έτοιμη να περιορίσει τις κρατικές δαπάνες για συντάξεις, η Γαλλία δεν είναι ο μεγαλύτερος δαπανητής της ΕΕ για παροχές γήρατος, αφιερώνοντας το 13% του ΑΕΠ της σε αυτές.
Τις τρεις πρώτες θέσεις καταλαμβάνουν στην πραγματικότητα η Αυστρία (14,7%), η Ιταλία (14,6%) και η Φινλανδία (14,5%).
Όσον αφορά την υγειονομική περίθαλψη και την ασθένεια, η Γερμανία επενδύει τα περισσότερα (9,9%), ακολουθούμενη από τη Γαλλία και την Ολλανδία (9,5%).
Η Γαλλία είναι πρώτη στη στήριξη της ανεργίας (1,75% του ΑΕΠ), ακολουθούμενη από τη Φινλανδία (1,65%) και την Ισπανία (1,5%).
Όσον αφορά τη στήριξη της στέγασης, η Φινλανδία κατέχει την πρώτη θέση (0,99% του ΑΕΠ), μπροστά από την Ιρλανδία (0,72%) και τη Γερμανία (0,63%), αλλά φαίνεται ότι οι Ευρωπαίοι θα εκτιμούσαν περαιτέρω δαπάνες στο θέμα αυτό.
Σε δημοσκόπηση του Ευρωβαρόμετρου του 2025, η έλλειψη οικονομικά προσιτής στέγασης αναδείχθηκε ως το πιο "άμεσο και επείγον" πρόβλημα στην ΕΕ, το οποίο επισημάνθηκε από το 40% των ερωτηθέντων (51% μεταξύ όσων ζουν σε πόλεις.
Η έκρηξη της κοινωνικής πρόνοιας στην Εσθονία: Πόσο συνδέεται με τον πληθωρισμό;
Παρά το χάσμα ανατολής-δύσης, πολλές από τις χώρες που δαπανούν τα λιγότερα φαίνεται να πλησιάζουν τις χώρες που δαπανούν τα περισσότερα.
Πέρυσι, η Εσθονία αύξησε τις δαπάνες της για την πρόνοια κατά σχεδόν 20% -την ταχύτερη μεταξύ όλων των χωρών της ΕΕ-, ακολουθούμενη από την Κροατία, με σχεδόν 18% και τη Ρουμανία με 17,5%.
Ωστόσο, το άλμα των κοινωνικών δαπανών της Εσθονίας είναι κυρίως αποτέλεσμα της αναπροσαρμογής σε συνδυασμό με την ισχυρή αύξηση των μισθών και όχι πολιτική στροφή προς την επέκταση του κράτους πρόνοιας, σύμφωνα με τον Λάουρι Τρίιν, καθηγητή συγκριτικής δημόσιας πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Ταλίν.
"Ο δείκτης συντάξεων του 2024 αυξήθηκε απότομα λόγω του προηγούμενου υψηλού πληθωρισμού και της ταχείας αύξησης των μισθών", δήλωσε στο Europe in Motion. "Με έναν σημαντικό πληθυσμό συνταξιούχων, αυτό αυξάνει αυτόματα τις δαπάνες".
"Οι γονικές παροχές βασίζονται στον μισθό στην Εσθονία, οπότε όταν ο μέσος μισθός αυξήθηκε κατά περίπου 10%, αυξήθηκε και το συνολικό κόστος αυτών των παροχών", πρόσθεσε. "Οι αλλαγές στο αφορολόγητο όριο εισοδήματος και οι ευρύτερες πιέσεις του κόστους ζωής προσθέτουν σε αυτό το αποτέλεσμα".
Θα συνεχίσει να μοιράζει η Γερμανία;
Την ίδια στιγμή, οι πιο μικρές αυξήσεις παρατηρήθηκαν στην Ελλάδα (+3,2%), τη Σουηδία (+3,9%), την Ιταλία και τη Δανία (+4,3% η καθεμία), αλλά, σε γενικές γραμμές, όλες οι χώρες της ΕΕ αύξησαν τις δαπάνες για παροχές.
Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, η αύξηση των κοινωνικών δαπανών της Γερμανίας -περίπου 6,5%- ήταν σχετικά μικρή σε σύγκριση με τις περισσότερες άλλες χώρες της ΕΕ, αλλά οι ειδικοί αμφιβάλλουν ότι η χώρα θα κλείσει οριστικά το καπάκι στα δημόσια ταμεία σύντομα.
"Στη Γερμανία έχουν γίνει συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις και επί του παρόντος συζητούνται περαιτέρω βήματα, αλλά το 2024, οι πρόσθετες δαπάνες λόγω των προσφύγων από την Ουκρανία και η οικονομική επιβράδυνση (άρα μικρότερη αύξηση του ΑΕΠ και μεγαλύτερη ανεργία) έχουν οδηγήσει σε περισσότερες πιέσεις στις δαπάνες", δήλωσε ο Έμπινγκχαους.