Η Δανάη Σπηλιώτη σκηνοθετεί το έργο του Γιώργου Καφετζόπουλου στην Κεντρική Σκηνή του Επί Κολωνώ
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΜια σύγχρονη κωμωδία που συνδέεται με τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα, σκηνοθετεί η Δανάη Σπηλιώτη από την Τρίτη 17 Ιανουαρίου στην κεντρική σκηνή του θεάτρου Επί Κολωνώ. Πρόκειται για το θεατρικό έργο του Γιώργου Καφετζόπουλου «Τάο», που πρόλαβε να παιχτεί μόλις για ελάχιστες παραστάσεις πριν την καραντίνα, το φθινόπωρο του 2020. Τώρα η θεατρική παρέα επιστρέφει δριμύτερη (τον Στάθη Σταμουλακάτο έχει αντικαταστήσει ο Θοδωρής Σκυφτούλης), έχοντας δουλέψει εξαρχής το κείμενο και την παράσταση. Είναι μάλιστα η πρώτη φορά που ο Γιώργος Καφετζόπουλος συναντιέται επί σκηνής με τον πατέρα του Αντώνη.
Κεντρικός χαρακτήρας σε αυτή την ιστορία της βίαιης ενηλικίωσης είναι ο Αντρέας Καραμούτσος, ένας γκάνγκστερ, ο οποίος προγραμματίζει τη συνταξιοδότηση του μετά από εννέα χρόνια στη φυλακή. Θέλει να αποσυρθεί. Ο αλλοπρόσαλλος γιος του Γιάννης ονειρεύεται να κληρονομήσει το πατρικό «βασίλειο» της νύχτας. Θεωρεί ότι δικαιωματικά είναι δικό του. Σε αυτή την διαδικασία, υπάρχει και ένα τρίτο πρόσωπο, ο Ιωσήφ Μωυσίδης που έχει κατακτήσει τον συγκεκριμένο χώρο και είναι πλέον ο άρχοντάς του, όσο ο Καραμούτσος βρισκόταν στην φυλακή. Πήρε τα ηνία και ελέγχει όλο το παιχνίδι. Δεν αφήνει τον μικρό να ανέλθει. Δεν προτίθεται να του παραχωρήσει τίποτα.
Και οι τρεις χαρακτήρες έχουν κάτι ακραίο και «τραβηγμένο», αλλά είναι «τέκνα» της εποχής. Είναι αναγνωρίσιμοι, αλλά ταυτόχρονα έχουν και κάτι ξεχωριστό. Μιλήσαμε με την σκηνοθέτιδα για το έργο, την επικαιρότητα και τις αντανακλάσεις του στο τι συμβαίνει σήμερα γύρω μας.
-Πότε και πώς βρήκατε το έργο;
Η αφετηρία ήταν μέσα στην καραντίνα. Ο Αντώνης Καφετζόπουλος με πήρε τηλέφωνο και μου είπε για το θεατρικό έργο που είχε γράψει ο γιος του Γιώργος. Ο Γιώργος με σκέφτηκε να το σκηνοθετήσω και επειδή γνωρίζω αρκετά χρόνια τον πατέρα του, εκείνος μεσολάβησε για να το αναλάβω. Μου έστειλε λοιπόν το κείμενο στην πρώτη καραντίνα. Το άνοιξα να το δω στο κινητό τηλέφωνο και μου άρεσε τόσο πολύ, ώστε το διάβασα αμέσως μέχρι το τέλος. Μου φάνηκε πολύ συγκινητικό, παρότι το έργο έχει τα χαρακτηριστικά μιας ακραίας κωμωδίας. Κρυφογέλαγα, αλλά το κυρίαρχο συναίσθημα για μένα ήταν η συγκίνηση. Γι’ αυτό και το ανέλαβα με πολύ μεγάλη χαρά.
-Τι σας συγκίνησε λοιπόν στο «Τάο»;
Αυτό που με συγκίνησε είναι ότι αντιλαμβανόμουν μονίμως ότι κάτω από την κωμωδία εκτυλίσσεται μια άλλη ιστορία, η οποία είναι η προσωπική του συγγραφέα. Παρόλο που είναι προσωπική, εγώ ταυτίστηκα και νομίζω ότι αυτό θα συμβεί και με τους θεατές που θα την παρακολουθήσουν. Έχει να κάνει με την προσπάθεια ενός νέου ανθρώπου να βρει τα πατήματά του, να επιτύχει κάτι στη ζωή του. Αφορά και τη σχέση του με τον πατέρα του, ένα πρόσωπο δηλαδή που σου δίνει αγάπη και σου προσφέρει αναγνώριση. Λειτουργεί ως ένας πόλος που προ(σ)καλεί τον νέο να σταθεί στα πόδια του, να χαράξει την δική του διαδρομή στον κόσμο, τώρα που ήρθε η ώρα του, καθώς ο γονέας αποσύρεται από την ενεργό δράση.
-Έχουμε γνωρίσει τον Γιώργο Καφετζόπουλο ως ηθοποιό. Δεν ήξερα ότι γράφει. Αυτό είναι το πρώτο του έργο;
Από ο,τι ξέρω ο Γιώργος πειραματίζεται αρκετά, επειδή έχει ασχοληθεί και με τον κινηματογράφο. Έχει γράψει δικά του πράγματα για το σινεμά. Έχω όμως την αίσθηση ότι το «Τάο» είναι το πρώτο ολοκληρωμένο και συμπαγές θεατρικό του κείμενο. Το έγραψε μέσα σε τρεις μήνες και αφορμή ήταν ο πατέρας του Αντώνης Καφετζόπουλος.
-Χαρακτηρίσατε το έργο ακραία, άγρια κωμωδία. Γιατί;
Εμένα μου προκαλεί γέλιο και απίστευτη ευχαρίστηση να βλέπω στοιχεία και συμπεριφορές που είναι πάρα πολύ αναγνωρίσιμες. Για παράδειγμα μια συζήτηση που ακούς στο διπλανό τραπέζι και έχει όλη αυτή την προφορικότητα που της δίνει δύναμη και ενδιαφέρον. Μου δημιουργεί ένα ευχάριστο αίσθημα και με ωθεί να γελάσω από αναγνώριση. Παράλληλα, λόγω της προφορικότητας υπάρχουν παρεκβάσεις σε θέματα που τρυπώνουν στη βασική πλοκή του έργου, που είναι απολαυστικές κι αστείες. Ενισχύουν τον κωμικό χαρακτήρα του έργου, καθώς ο θεατής δεν γελά μόνο με τις καταστάσεις και τους χαρακτήρες, αλλά και με τον τρόπο που ξεδιπλώνονται τα γεγονότα. Θα έλεγα ότι στο έργο υπάρχει μια ιδιαίτερη ισορροπία ανάμεσα στον μηδενισμό και στην αναζήτηση μιας ιδεολογίας, ανάμεσα στην απόλυτη γείωση των πραγμάτων και στην ελπίδα. Είναι τρεις μαφιόζοι διαφορετικών γενιών που συγκρούονται μεταξύ τους. Θεωρώ ότι είναι άγρια κωμωδία γιατί θίγει πράγματα και θέματα που είναι αληθινά και δεν μεταφέρονται εύκολα στη θεατρική σκηνή. Η γλώσσα που χρησιμοποιεί μάλιστα ο πιτσιρικάς είναι ακραία σύγχρονη και μηδενιστική. Το σκεπτικό του είναι πολύ αιχμηρό.
-Μπορούν οι χαρακτήρες του έργου να γίνουν καλύτεροι ή η πορεία τους είναι προκαθορισμένη;
Φαίνεται σαν να προσπαθούν να ξεφύγουν. Αλλά επιστρέφουν από ένα μη αναμενόμενο μονοπάτι σε μια τελεολογική εξέλιξη των πραγμάτων. Οπότε δεν ξεφεύγουν από το πεπρωμένο τους.
-Πώς αντιμετωπίσατε σκηνοθετικά το συγκεκριμένο έργο; Ρεαλιστικά;
Ναι! Με τους ηθοποιούς δουλεύουμε με τον ρεαλισμό. Δεν γίνεται να μην είναι αυτή η βάση του συγκεκριμένου έργου. Αυτό που με ενδιέφερε ήταν να πω την ιστορία και να εστιάσω στους χαρακτήρες, ώστε να αναδειχθεί ο τρόπος που σκέφτονται αλλά και ο λόγος που λένε όσα λένε. Αυτό μου ξεκλείδωσε ακόμη περισσότερο την κωμικότητα των πραγμάτων με έναν μη προφανή τρόπο, όχι επιφανειακό. Από την άλλη πλευρά, αυτό που με απασχόλησε είναι η προφορικότητα: πόσο κοντά μπορούμε να φτάσουμε στον προφορικό λόγο στην παράσταση και όχι σε έναν σταμπιλαρισμένο θεατρικό λόγο. Ένα άλλο στοιχείο είναι ότι αυτοί οι ήρωες φαντασιώνονται κάτι ανώτερο. Είναι κάτι διαφορετικό για τον καθένα. Έχουν όμως όλοι τους ανάγκη να γραπωθούν από κάτι φαντασιακό, που δεν υπάρχει και ψάχνουν να κατασκευάσουν. Αυτό που ήθελα επί σκηνής είναι να διαμορφωθεί μια αισθητική που να μην είναι τελείως σύγχρονη, καθημερινή και αναγνωρίσιμη. Να μην είναι εντελώς ρεαλιστική, ούτε να χρησιμοποιεί μόνο τα υλικά της καθημερινότητας. Υπάρχει μια μεταμφίεση, γιατί ήθελα να λειτουργήσει το έργο, ειρωνικά και ως αλληγορία. Ήθελα να αποκαλυφθεί ένας κόσμος που ακροβατεί ανάμεσα στο ακραία πραγματικό, προφορικό, στο εδώ και τώρα, αλλά θα μπορούσε να συμβεί οπουδήποτε και να είναι μια φαντασίωση.
-Ποια είναι η σημασία του Τάο για τους 3 ήρωες του έργου;
Για τον πατέρα αρχιμαφιόζο είναι κάτι νέο που ανακαλύπτει, που του ανοίγει έναν άλλο δρόμο σκέψης. Διάβασε στην φυλακή για τον Ταοϊσμό και όλα άλλαξαν. Τον μετακίνησε από τον κόσμο της νύχτας σε ένα διαφορετικό τρόπο ζωής, σε μια νέα προσωπική ταυτότητα. Δεν το έχει καταλάβει βέβαια σε βάθος. Τώρα που συνταξιοδοτείται ένας πιο χαλαρός και ήρεμος τρόπος ζωής ανοίγεται μπροστά του. Ο γιος του δεν το καταλαβαίνει όλο αυτό, αλλά είναι ίσως ο μόνος που το αισθάνεται περισσότερο από τους άλλους. Για τον Μωυσίδη, το νέο βαρόνο της νύχτας, είναι κάτι αδιανόητο. Του καίει τον εγκέφαλο. Τον εκνευρίζει αφόρητα. Για την ίδια την ιστορία το Τάο λειτουργεί ως ένα στοιχείο που κρύβεται στο σκοτάδι και ειρωνεύεται, γιατί δεν έχει δραματουργική σημασία, δεν αφορά την βασική ιστορία. Είναι ένα side story, που εμφανίζεται διαρκώς και πηγαίνει τελικά παρακάτω τα πράγματα ή τα οδηγεί σε ακραία σημεία.
-Πώς λειτουργεί η σχέση πατέρα και γιου Καφετζόπουλου επί σκηνής;
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΝομίζω ότι είναι μια αντανάκλαση, μια προέκταση της πραγματικής τους σχέσης αυτό που συμβαίνει επί σκηνής. Είναι σαν ο Γιώργος να γράφει για τον Αντώνη, και σαν ο κάθε γιος να γράφει για τον πατέρα του. Πρόκειται για στοιχεία που κι εγώ ανακαλύπτω στη ζωή μου με τους δικούς μου ανθρώπους. Αυτό που βλέπω εγώ να ξετυλίγεται μπροστά μου στις πρόβες είναι τρεις εξαιρετικούς ηθοποιούς που τα δίνουν όλα και έχουν φοβερή επικοινωνία και χημεία. Δεν υπάρχει καθόλου ψέμα σε ότι γίνεται πάνω στην σκηνή. Είναι πολύ ωραίο να βλέπεις αυτό που πετυχαίνουν αυτοί οι τρεις ηθοποιοί.
-Αρκετά ελληνικά έργα παρουσιάζονται τη φετινή θεατρική σεζόν. Ποια είναι η άποψή σας;
Είναι κάτι πάρα πολύ σημαντικό. Είναι και ζητούμενο. Είναι κι ένα μεγάλο μου γινάτι γιατί δεν υπάρχουν πλατφόρμες που να στηρίζουν τα νέα ελληνικά έργα. Υπάρχουν πολλοί νέοι Έλληνες θεατρικοί συγγραφείς. Πρέπει να δοκιμαστούν επί σκηνής. Δεν έχει νόημα το θεατρικό έργο που δεν ανεβαίνει. Ανεβαίνοντας στο θέατρο, οι συγκεκριμένοι συγγραφείς θα μπορέσουν να εξελιχθούν και να προχωρήσουν. Έτσι θα ξεκολλήσουμε από τα γνωστά ελληνικά έργα άλλων εποχών, που είναι εξαιρετικά, αλλά δεν αφορούν την εποχή μας. Πρέπει να ξεφύγουμε λίγο από αυτό το ηθογραφικό και γλυκούλικο τρόπο μιας άλλης εποχής και να μιλήσουμε λίγο αληθινά για τη δική μας πραγματικότητα, για διάφορα ζητήματα που μας απασχολούν σήμερα. Πρέπει να υπάρχει ένας τρόπος στήριξης αυτών των έργων και ένας χώρος που θα μπορούν να δοκιμάζονται επί σκηνής, με την βοήθεια του κράτους. Σίγουρα δεν θα είναι όλα πετυχημένα, αλλά τουλάχιστον θα έχουν μια ευκαιρία. Γι’ αυτό είμαι περήφανη που προτείνουμε ένα νέο ελληνικό κείμενο στο θεατρικό κοινό.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
Κείμενο: Γιώργος Καφετζόπουλος
Σκηνοθεσία: Δανάη Σπηλιώτη
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΣκηνικό: Γιώργος Χατζηνικολάου, Δανάη Σπηλιώτη
Κοστούμια: Μαρία Αναματερού
Φωτισμοί: Αντώνης Παναγιωτόπουλος
Μουσική: Φώτης Σιώτας
Φωτογραφίες: Γιώργος Χατζηνικολάου
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΤrailer παράστασης: Στέφανος Κοσμίδης
Σχεδιασμός οπτικής ταυτότητας: Ιωάννης Κ. Τσίγκας
Social media: Δανάη Γκουτκίδου
Υπεύθυνοι επικοινωνίας παράστασης: Μαριάννα Παπάκη, Νώντας Δουζίνας
Διεύθυνση Παραγωγής: Μαρία Αναματερού
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΠαραγωγή: Ομάδα Νάμα
Παίζουν οι ηθοποιοί: Αντώνης Καφετζόπουλος, Θοδωρής Σκυφτούλης, Γιώργος Καφετζόπουλος
*Στην παράσταση ακούγεται το τραγούδι "What’ s my name” των Goin’ Through ειδικά γραμμένο για το «Τάο».
INFO
Επί Κολωνώ
Ναυπλίου 12 & Λένορμαν 94, Αθήνα, τηλ. 2105138067
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΠρεμιέρα: Τρίτη 17 Ιανουαρίου 2023 στις 21.00
Παραστάσεις: Κυριακή 22 Ιανουαρίου στις 21.15
και από 28/01, κάθε Σάββατο στις 18.15 και κάθε Κυριακή στις 21.15.
Διάρκεια: 80 λεπτά
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΤιμές εισιτηρίων: 16€ (Κανονικό), 14€ (Φοιτητικό, Ανέργων, Μαθητικό, +65)