Φεστιβάλ Αθηνών - Επιδαύρου 2025: 10 παραστάσεις που αξίζουν την προσοχή μας τον Ιούνιο

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Το Φεστιβάλ Αθηνών – Επιδαύρου ξεκινά φέτος την Τετάρτη 28 Μαΐου και με το πολυσυλλεκτικό του πρόγραμμα, υπόσχεται να μας κρατήσει συντροφιά, για τρεις μήνες, μέχρι και το Σάββατο 30 Αυγούστου, στο Ηρώδειο, την Πειραιώς 260, το Αρχαίο Θέατρο, αλλά και το Μικρό Θέατρο της Επιδαύρου. Μουσική, θέατρο, χορός, όπερα συναυλίες, περιοδικές εκθέσεις κι εγκαταστάσεις, παραστάσεις αρχαίου δράματος δίνουν δυναμικό παρών άλλη μια φορά στον προγραμματισμό του καλοκαιριού του 2025.

Εμείς επιλέξαμε 10 προτάσεις Ελλήνων και ξένων δημιουργών για τον μήνα Ιούνιο, που αξίζουν την προσοχή σας.

30/5-5/6

Πειραιώς 260

«Εδώ έχει δράκους/ Hic sunt Dracones»- Αριάν Μνουσκίν-Θέατρο του Ήλιου

Το μεγάλο όνομα του ευρωπαϊκού θεάτρου ανοίγει το φετινό φεστιβάλ, με την τελευταία δημιουργία του Θεάτρου του Ήλιου. Η Αριάν Μνουσκίν έχει παρουσιάσει στο αθηναϊκό κοινό άλλες τέσσερις δημιουργίες της στο παρελθόν, κερδίζοντας την αγάπη και τον θαυμασμό του. Το «Εδώ έχει δράκους/ Hic sunt Dracones» είναι μια μεγάλη λαϊκή παράσταση, εμπνευσμένη από πραγματικά γεγονότα. Σημείο εκκίνησης είναι ο πόλεμος στην Ουκρανία. Η Μνουσκίν στήνει με 40 ηθοποιούς του θιάσου της, μια επική ιστορική τοιχογραφία, η οποία ξετυλίγεται προς τα πίσω, σε ξεχωριστά μέρη-εποχές. Εμείς θα παρακολουθήσουμε το πρώτο επεισόδιο που έχει τίτλο «1917: Η νίκη ήταν στα χέρια μας».

Με οδηγό μια επιλεγμένη βιβλιογραφία σε συνεργασία πάντα με τη διακεκριμένη φιλόσοφο και φεμινίστρια Ελέν Σιξού, συνεργάτιδα του Θεάτρου του Ήλιου από τη δεκαετία του 1980, βυθίζεται, λοιπόν, σ’ αυτό το Α΄ μέρος στο έτος 1917 και επιχειρεί να παρουσιάσει θεατρικά «τη γέννηση ενός συστήματος που άλλαξε τον κόσμο». Ανασυστήνοντας τα γεγονότα όπως διαδέχονται το ένα το άλλο, μέσα από μια «επική ενσάρκωση» των πρωταγωνιστών ζητά να εντοπίσει την ρίζα της σημερινής εισβολής στην Ουκρανία και τους μηχανισμούς του ολοκληρωτισμού που οδήγησαν στο σήμερα. Τα εισιτήρια και για τις έξι παραστάσεις είναι εξαντλημένα

1-8/6

Ηρώδειο

«Τουραντότ» του Τζάκομο Πουτσίνι – Εθνική Λυρική Σκηνή

Το αριστούργημα του Τζάκομο Πουτσίνι επανέρχεται από την Εθνική Λυρική Σκηνή στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού μετά από δεκαεπτά χρόνια σε μια μεγαλειώδη παραγωγή. Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Αντρέι Σερμπάν, ένας από τους κορυφαίους σκηνοθέτες θεάτρου και όπερας παγκοσμίως, ενώ τα σκηνικά και τα δεκάδες, άκρως εντυπωσιακά κοστούμια έχει σχεδιάσει στην πρώτη της συνεργασία με την ΕΛΣ η σπουδαία διεθνής Ελληνίδα σκηνογράφος και ενδυματολόγος Χλόη Ομπολένσκι. Διευθύνει ο Πιερ Τζόρτζιο Μοράντι.

Η υπόθεση διαδραματίζεται στην αυτοκρατορική Κίνα. Η πριγκίπισσα Τουραντότ θέτει τρία αινίγματα στους υποψήφιους μνηστήρες της, ενώ όποιος αποτυγχάνει να τα λύσει το πληρώνει με τη ζωή του. Ο πρίγκιπας Καλάφ, γοητευμένος από την ομορφιά της Τουραντότ, αποφασίζει να δοκιμάσει την τύχη του, λύνει τα αινίγματα, η πριγκίπισσα όμως αρνείται να τον παντρευτεί. Τότε ο πρίγκιπας δέχεται να απαλλάξει την Τουραντότ από τη δέσμευσή της θέτοντας ο ίδιος ένα αίνιγμα: να μαντέψει το όνομά του πριν την αυγή.

Η όπερα εξερευνά θέματα όπως η αγάπη, η θυσία, η εκδίκηση, η μεταμέλεια και η δύναμη της συγχώρεσης, ενώ παραμένει ένα από τα πιο δημοφιλή έργα του 20ού αιώνα. Εμπνευσμένη από τον μαγικό κόσμο των παραμυθιών και σε λιμπρέτο των Τζουζέπε Αντάμι και Ρενάτο Σιμόνι, το τελευταίο έργο του Τζάκομο Πουτσίνι πρωτοπαρουσιάστηκε υπό τη μουσική διεύθυνση του Αρτούρο Τοσκανίνι στη Σκάλα του Μιλάνου το 1926, πριν δηλαδή σχεδόν εκατό χρόνια.

6-8/6

Πειραιώς 260

«Ο κυνηγός πέφτει θύμα της σκιάς του» - Back to Back Theater

Η καταξιωμένη αυστραλιανή ομάδα Back to Back Theater αποτελείται εξολοκλήρου από διεθνούς κύρους επαγγελματίες ηθοποιούς με νοητική αναπηρία. Εδρεύει στην πόλη Τζιλόνγκ, κοντά στη Μελβούρνη, στο νοτιοανατολικό άκρο της Αυστραλίας και δημιουργεί ρηξικέλευθες και ανατρεπτικές παραστάσεις που ανοίγουν τον διάλογο, χωρίς όμως να δίνουν απαντήσεις. Το έργο «Ο κυνηγός πέφτει θύμα της σκιάς του», που παρουσιάζουν στην Πειραιώς 260 σχετίζεται με ένα παιδικό παραμύθι του Γάλλου λαογράφου και συγγραφέα Σαρλ Περώ.

Ένας σκύλος χάνει τη λεία από το στόμα του ενώ διασχίζει μια γέφυρα. Καθώς ξεγελιέται από την αντανάκλαση του στο νερό, ορμάει να κυνηγήσει τη σκιά του, χάνοντας έτσι την τροφή από το στόμα του. Με υλικά το ζήτημα των ανθρώπινων δικαιωμάτων, την πολιτική του φύλου και την επαπειλούμενη επικράτηση της τεχνητής νοημοσύνης, μια ανοιχτή, δημοκρατική συνέλευση κλιμακώνεται πανέξυπνα σε μια αποκαλυπτική αντιπαράθεση που φωτίζει όσα μας χωρίζουν και όσα μας ενώνουν.

Μέσα από λάθη, παρανοήσεις, παρερμηνείες και παρεξηγήσεις, το έργο μάς καλεί να ξανασκεφτούμε τι θεωρούμε «κανονικό» αλλά και τα συμπεράσματα που βγάζουμε για τον εαυτό μας και τους άλλους, σε μια παράσταση που έρχεται να μας υπενθυμίσει ότι κανείς μας δεν είναι αυθύπαρκτος και ότι όλοι έχουμε ευθύνη, ατομική και συλλογική. Φέτος το Back to Back Theatre τιμήθηκε με Χρυσό Λέοντα στην Μπιενάλε της Βενετίας για το σύνολο του έργου του, ενώ το 2022 απέσπασε μία από τις σημαντικότερες διεθνείς θεατρικές διακρίσεις, το Διεθνές Βραβείο Ίψεν, που απονέμεται σε πρόσωπο, ίδρυμα ή οργανισμό που καινοτομεί στον χώρο της θεατρικής τέχνης.

7-8/6

Πειραιώς 260

«Vagabundus»-Ίντιο Σισάβα

Στην πρώτη του εμφάνιση στην Ελλάδα, ο Ίντιο Σισάβα, χορογράφος από την Μοζαμβίκη παρουσιάζει το έργο του «Vagabundus», που σημαίνει περιπλανώμενος στα λατινικά. Εστιάζει στην έννοια της μετανάστευσης μέσα από το πρίσμα του ανθρώπινου σώματος. Εκούσια ή αναγκαστική, η μετανάστευση αποτελεί ένα αόρατο ανθρώπινο κύμα και ο μετανάστης είναι ο νομάδας της εποχής μας: μέτοικος, εξερευνητής, αλλά και πλάνης. Σε μια περφόρμανς με ανοιχτή αρχή και τέλος, 13 περφόρμερ χορεύουν και ταυτόχρονα τραγουδούν παραδοσιακές και σύγχρονες μοζαμβικανές μελωδίες, βασισμένες σε γκόσπελ και μπαρόκ μοτίβα.

Ο Σισάβα εμπνέεται από τον τελετουργικό χορό της φυλής των Μακόντε στη Μοζαμβίκη, συνδυάζοντας το χορό, το τραγούδι και τις μνήμες της κοινότητας. Η σύνδεση χορού και μουσικής είναι άλλωστε βαθιά ριζωμένη στην αφρικανική κουλτούρα. Σύμφωνα με τον δημιουργό, μόνο το σώμα που χορεύει και τραγουδά ταυτόχρονα, μπορεί να εκφραστεί πλήρως και να υπάρξει σε συνέργεια με τα άλλα σώματα.

Για τον Σισάβα η εκρηκτική δύναμη του χορού όταν ενώνεται με την ανθρώπινη φωνή δεν χρειάζεται περίτεχνα σκηνικά, κοστούμια και φώτα. Μετά από μια επιτυχημένη καριέρα στη Γαλλία, επέστρεψε στην πατρίδα του, όπου ασχολείται ενεργά με την προώθηση της ελεύθερης δημιουργικής ανταλλαγής, τη δωρεάν χορευτική εκπαίδευση σε τοπικές κοινότητες και την παρουσίαση έργων σε δημόσιους χώρους. Είναι ο χορογράφος και καλλιτεχνικός διευθυντής της ομάδας Converge+ Mozambique Dance Company.

12-14/6

Πειραιώς 260

«Το φως μιας λίμνης»-El Conde de Torrefiel

Τους γνωρίσαμε το 2018, με το έργο «La plaza». Η καταλανική κολεκτίβα El Conde de Torrefiel (Tanya Beyeler και Pablo Gisbert), με έδρα τη Βαρκελώνη, επιστρέφει στη διοργάνωση επτά χρόνια μετά, με το νέο της έργο «Το φως μιας λίμνης». Βυθίζει τους θεατές στο φαντασιακό μιας ιδιότυπης ταινίας που συνενώνει θραύσματα από τη ζωή ανθρώπων σε ξεχωριστούς τόπους και διαφορετικές μεταξύ τους χρονικές στιγμές.

Οι ιστορίες εμφανίζονται και εξαφανίζονται η μία μέσα στην άλλη, σε μια αφηγηματική μπάμπουσκα, έναν καλειδοσκοπικό αντικατοπτρισμό στα βαθιά νερά του χρόνου: ένα ζευγάρι που γνωρίζεται σε μια συναυλία στο Μάντσεστερ, δυο κρυφοί εραστές στην Αθήνα, μια τρανς γυναίκα στο Παρίσι και μια πρεμιέρα στο θέατρο Λα Φενίτσε της Βενετίας.

Το «Φως μιας λίμνης» είναι ένα έργο για τον έρωτα, την εργασιακή πραγματικότητα και τη βία σ’ έναν κόσμο που καταρρέει ανάμεσα σε οφθαλμαπάτες και παραισθήσεις. Με ανατρεπτική σκηνική γλώσσα στο μεταίχμιο θεάτρου, χορού, και εικαστικής εγκατάστασης, το έργο μάς προσκαλεί σ’ ένα συνειρμικό ταξίδι μέσα από φευγαλέες εικόνες που ζωντανεύουν με προβολές κειμένων, αφήγηση με voice-over και εμβυθιστικό ήχο, αποτυπώνοντας μοναδικά τον διαρκή αγώνα αναζήτησης καθαρότητας και σαφήνειας σε έναν κόσμο απροσδιόριστο, γεμάτο ασάφειες και θολά σημεία.

19-22/6

Πειραιώς 260

«Κατσούρμπος» του Γεωργίου Χορτάτση - Γιάννος Περλέγκας

Μετά τον Τόμας Μπέρνχαρντ, ο Γιάννος Περλέγκας αναλαμβάνει να σκηνοθετήσει ένα από τα αριστουργήματα του Κρητικού Θεάτρου της Αναγέννησης, τον περίφημο «Κατσούρμπο» του Χορτάτση. Στο επίκεντρο η αστική τάξη του αναγεννησιακού Ηρακλείου στα τέλη του 16ου αιώνα.

Οι ήρωες μοιάζουν να παραπαίουν ανάμεσα στην ασφάλεια που νιώθουν λόγω της κοινωνικής και οικονομικής τους θέσης και στην ασάφεια της ιστορικής στιγμής: το τέλος εποχής με την κατάρρευση της Ενετοκρατίας έρχεται καλπάζοντας. Το έργο αντλεί τα ποιητικά του πρότυπα από τα ποιήματα του Πετράρχη και τις ιταλικές κωμωδίες της ίδιας περιόδου, αλλά η υψηλή ποιητική του Χορτάτση εξελίσσει τους κώδικες της χοντροκομμένης κωμωδίας και προσδίδει στο έργο λεπτά στρώματα ειρωνείας και οξυμμένης κοινωνικής ανάλυσης για το ήθος των χαρακτήρων και της εποχής.

Ο σκηνοθέτης επιλέγει ένα μικρό σχήμα εξαιρετικών ηθοποιών για να σπάσει τα όρια μιας κλασικότροπης αναπαράστασης και αναζητά μια συνομιλία του κειμένου με τη γλώσσα χορευτών και ακροβατών. Στο αισθητικό επίπεδο, τα σκηνικά και τα κοστούμια «κλείνουν το μάτι» στην Αναγέννηση υπονομεύοντάς την αδιόρατα, ενώ το ηχητικό περιβάλλον της παράστασης «πειράζει» με σύγχρονο τρόπο τα μαδριγάλια του Μοντεβέρντι αφενός και την κρητική μουσική παράδοση αφετέρου.

20-22/6

Πειραιώς 260

«Ο Φάουστ στην Αφρική» - Ουίλιαμ Κέντριτζ - Handspring Puppet Company

Ένας από τους σημαντικότερους εικαστικούς και σκηνοθέτες της εποχής μας, ο Ουίλιαμ Κέντριτζ επιστρέφει στη χώρα μας και μας δίνει ραντεβού στην Πειραιώς 260 μαζί με την ομάδα κουκλοθεάτρου Handspring Puppet Company. Κοινή δουλειά τους έχουμε ξαναδεί το 2014, όταν παρουσίασαν το έργο «O Υμπύ και η επιτροπή της αλήθειας», που ήταν αναβίωση μιας παλαιότερης παράστασης. Αναβίωση μιας παράστασης του 1995 είναι και η φετινή δουλειά τους, «Ο Φάουστ στην Αφρική».

Πρόκειται για μια αλληγορία για την αποικιοκρατία και τον δυτικό ιμπεριαλισμό. Σ’ ένα συναρπαστικό, καλοκουρδισμένο σύμπαν, η ιστορία του ήρωα που πουλάει την ψυχή του στον διάβολο με αντάλλαγμα την αυθεντική απόλαυση και την αιώνια νεότητα μεταφέρεται εδώ στην Αφρική, παρθένα γη που ο αδίστακτος ήρωας εκμεταλλεύεται και καταστρέφει όπως ο Φάουστ διακορεύει και καταστρέφει τη νεαρή και αθώα Γκρέτχεν στο έργο του Γκαίτε. Πηγαίνει στην Αφρική για σαφάρι σε μια περιπέτεια που μετατρέπεται σε ξέφρενο ταξίδι απληστίας, παραφοράς και καταστροφής.

Το ενδιαφέρον είναι ότι την ιστορία αναπαριστούν μαριονέτες – ο μόνος χαρακτήρας επί σκηνής με ζωντανή ανθρώπινη μορφή είναι ο Διάβολος. Η δραματουργική σύνθεση παντρεύει τις πιο εμβληματικές ενσαρκώσεις του διαβόλου στη λογοτεχνία μέσα από το ειρωνικό βλέμμα του Νοτιοαφρικάνου ποιητή Lesego Rampolokeng.

26-29/6

Πειραιώς 260

«Κακά Σκηνικά» του Γιάννη Αποσκίτη - Σίμος Κακάλας

Μια σφαίρα στο κεφάλι ενός μακαρίτη μας μεταφέρει στα άθλια σκηνικά ενός ερειπωμένου παραδοσιακού καφενείου, του «Καφέ Αρκαδία», μ’ ένα μικρό θεατράκι για τις παραστάσεις των περιπλανώμενων μπουλουκιών, όπου στήνεται μια δαιμονική γιορτή κωμωδίας και αίματος - μια κωμική κόλαση αφιερωμένη στην ζοφερή ελληνική πραγματικότητα.

Σ’ αυτό το εθνικό Γκραν Γκινιόλ, οι θεατές γίνονται μάρτυρες μιας σειράς από άκυρα, σκοτεινά και «τυχαία αριθμημένα» νούμερα, στα οποία η κωμωδία του σήμερα συναντά την κωμωδία του χθες: μπουλούκια που παίζουν εκδοχές παλιών κωμωδιών με κατακρεουργημένους ηθοποιούς της Φίνος Φιλμς, αρκουδιάρηδες που, αντί για αρκούδες, σέρνουν το φάντασμα του βασιλιά Αρκτούρου θρηνώντας την Ελλάδα που καίγεται, κολασμένοι κωμικοί των τελευταίων δεκαετιών που τιμωρούνται σε κωμικά βασανιστήρια, Νοσφεράτορες και Φρανκενγκιόζηδες που σαρώνουν τη σκηνή. Οι δημιουργοί της παράστασης φαντασιώνονται μια «ζώνη του λυκόφωτος» που συγκεντρώνει όλα τα όμορφα – και τρομακτικά – πράγματα που συναντάμε στην ελληνική κωμωδία από την εποχή του θεάτρου σκιών ως τις μέρες μας.

Ο Σίμος Κακάλας και η Σοφία Πάσχου επανεξετάζουν το υλικό της μεσοπολεμικής και μεταπολεμικής κωμωδίας με σκοπό να το «βγάλουν από τον τάφο του». Οι δημιουργοί «επισκέπτονται» εκ νέου τα κωμικά στερεότυπα δημιουργώντας φρικιαστικούς κωμικούς χαρακτήρες μέσα από ένα φίλτρο ακρότητας και παραμόρφωσης: Επιστρέφουν σε βασικά υλικά του θεάτρου, όπως το πατάρι του πλανόδιου θιάσου, οι μάσκες και οι μεταμορφώσεις, το σπάσιμο του τέταρτου τοίχου και η επικοινωνία με το κοινό. Στο πλευρό τους οι: Πανάγος Ιωακείμ, Αντώνης Καφετζόπουλος, Δρόσος Σκότης και Κώστας Φιλίππογλου.

27-29/6

Πειραιώς 260

«Διάβρωση» - Φέι Ντρίσκολ

Ποικίλα στρώματα αισθήσεων, οσμές, υγρά, δονήσεις και φυσικά η εικόνα των σωμάτων, άλλοτε σε κίνηση, άλλοτε δίνοντας την αίσθηση ότι είναι ακίνητα και παγωμένα, συνθέτουν τη «Διάβρωση» (Weathering), το έργο μεταξύ εικαστικής και ηχητικής εγκατάστασης, περφόρμανς και χορού, με το οποίο μας συστήνεται η Φέι Ντρίσκολ στην πρώτη της εμφάνιση στην Ελλάδα.

Από τα 12 έργα της Αμερικανίδας χορεύτριας και χορογράφου, η «Διάβρωση» που έκανε πρεμιέρα το 2023, είναι εκείνη που έχει ταξιδέψει περισσότερο και τη σύστησε ευρέως στο ευρωπαϊκό κοινό. Η υποδοχή του από τους κριτικούς σε Ευρώπη και Αμερική ήταν ιδιαίτερα ενθουσιώδης. Σύμφωνα με τους New York Times, «H Φέι Ντρίσκολ πάντα σπρώχνει τους χορευτές της και το κοινό στα άκρα, όμως ποτέ τόσο πολύ όσο στο Weathering, ένα συναρπαστικό, επικά περιπετειώδες έργο».

Για την Ντρίσκολ, που δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη σχέση θεάματος και κοινού και στη ζωντανή συνύπαρξη περφόρμερ και θεατών, ο ήχος παίζει κυρίαρχο ρόλο στο έργο. Είναι μια χορογραφία σχολαστικά επεξεργασμένη ως κατασκευή, ιδιαίτερα λεπτομερής με πολλές διαστρωματώσεις, σαν ζωντανό γλυπτό που παίζει με τις πυκνότητες και διαμορφώνεται ως κινούμενος πίνακας. Τα σώματα σε διαρκή επαφή μεταξύ τους μετακινούνται μαζί, αλλάζουν φόρμες σαν πλεκτό που υφαίνεται και ξηλώνεται ή σαν τοπίο που μεταμορφώνεται από το φως και την αλλαγή των εποχών.

Μια εικόνα διαρκούς ροής κυριαρχεί στη σκηνή, με άμεσο κάθε φορά σωματικό και συναισθηματικό αντίκτυπο στην ενέργεια που μεταδίδεται μεταξύ χορευτών και κοινού. Σε κάθε περίπτωση, είναι ένα σύνθετο έργο που μας προκαλεί να σκεφτούμε πώς η φύση και η βιολογία επιδρούν στο ανθρώπινο σώμα ως συλλογικό και πολιτικό υποκείμενο.

27-29/6

Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου

«Αντιγόνη» του Σοφοκλή - Ούλριχ Ράσε

Τα φετινά Επιδαύρια ανοίγουν με την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, με την υπογραφή του Γερμανού σκηνοθέτη Ούλριχ Ράσε, που εντυπωσίασε το κοινό του αρχαίου θεάτρου πριν από τρία χρόνια, όταν ανέβασε τον Αγαμέμνονα του Αισχύλου, σε συμπαραγωγή με το Residenztheater του Μονάχου. Αυτή τη φορά δεν έρχεται όμως με τον δικό του θίασο. Σκηνοθετεί ένα λαμπερό καστ Ελλήνων ηθοποιών και βασίζεται στη μετάφραση του Νίκου Παναγιωτόπουλου. Η παράσταση θα δοθεί αποκλειστικά στην Επίδαυρο και δεν θα υπάρξει περιοδεία.

Πρωταγωνιστούν: Γιώργος Γάλλος (Κρέων), Δημήτρης Καπουράνης (Αίμων), Κόρα Καρβούνη (Αντιγόνη), Φιλαρέτη Κομνηνού (Τειρεσίας), Κίττυ Παϊταζόγλου (Ισμήνη), Θάνος Τοκάκης (Φύλακας)