Η Δυτική Σαχάρα θεωρείται μη αυτόνομο έδαφος από τον ΟΗΕ και αποτελεί το τελευταίο αφρικανικό αποικιακό έδαφος που δεν έχει ακόμη αποκτήσει ανεξαρτησία
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Ο Βρετανοαμερικανός σκηνοθέτης Κρίστοφερ Νόλαν, βραβευμένος με Όσκαρ και γνωστός για ταινίες όπως οι The Dark Knight, Inception και Oppenheimer, κατηγορείται από τους διοργανωτές του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Δυτικής Σαχάρας (FiSahara) ότι παραβίασε «ηθικά πρότυπα».
Ο λόγος είναι τα γυρίσματα της επερχόμενης ταινίας του, The Odyssey, διασκευής του ομηρικού έπους, τα οποία πραγματοποιούνται εν μέρει στην πόλη Νταχλά — μια περιοχή της Δυτικής Σαχάρας που βρίσκεται υπό μαροκινή κατοχή εδώ και 50 χρόνια.
Οι διοργανωτές του FiSahara προειδοποιούν ότι αυτή η επιλογή μπορεί να λειτουργήσει ως μέσο εξομάλυνσης δεκαετιών καταπίεσης και να βοηθήσει στην «εξαγνιστική κανονικοποίηση της μαροκινής κατοχής».
«Γυρίζοντας μέρος της Οδύσσειας σε κατεχόμενο έδαφος... ο Νόλαν και η ομάδα του, ίσως άθελά τους, συμβάλλουν στην καταστολή του λαού των Σαχράουι και στις προσπάθειες του Μαρόκου να νομιμοποιήσει την κατοχή της Δυτικής Σαχάρας», δήλωσε η εκτελεστική διευθύντρια του φεστιβάλ, Μαρία Καριόν.
«Είμαστε βέβαιοι πως αν αντιλαμβάνονταν πλήρως τις συνέπειες του να γυρίζεις μια ταινία υψηλού προφίλ σε μια περιοχή όπου οι αυτόχθονες κάτοικοι δεν μπορούν να αφηγηθούν τις δικές τους ιστορίες, θα ήταν συγκλονισμένοι», πρόσθεσε.
Η Δυτική Σαχάρα θεωρείται μη αυτόνομο έδαφος από τον ΟΗΕ και αποτελεί το τελευταίο αφρικανικό αποικιακό έδαφος που δεν έχει ακόμη αποκτήσει ανεξαρτησία. Το Μαρόκο εξακολουθεί να διεκδικεί τον έλεγχο της πλειονότητας της περιοχής.
Σε πρόσφατη έκθεσή της, η Διεθνής Αμνηστία σημειώνει πως «οι αρχές συνεχίζουν να περιορίζουν την ελευθερία της έκφρασης, του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι» στην περιοχή. Παράλληλα, οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα έχουν χαρακτηρίσει τη Δυτική Σαχάρα «έρημο για τη δημοσιογραφία», αναφέροντας καθημερινά περιστατικά βασανισμών, συλλήψεων, παρενοχλήσεων και βαριών ποινών εις βάρος Σαχράουι δημοσιογράφων.
Το FiSahara καλεί τον Νόλαν, το καστ και το συνεργείο της ταινίας να εκφράσουν αλληλεγγύη στον λαό των Σαχράουι, ο οποίος «βρίσκεται υπό στρατιωτική κατοχή επί πέντε δεκαετίες και υφίσταται βασανιστήρια και φυλακίσεις για τον ειρηνικό του αγώνα για αυτοδιάθεση».
Τη δήλωση του φεστιβάλ αναδημοσίευσε στον λογαριασμό του στο Instagram ο Ισπανός ηθοποιός Χαβιέ Μπαρδέμ, ο οποίος έχει συμμετάσχει στο FiSahara στο παρελθόν. Έγραψε:
«Εδώ και 50 χρόνια, το Μαρόκο κατέχει τη Δυτική Σαχάρα, εκτοπίζοντας τους Σαχράουι από τις πόλεις τους. Η Νταχλά είναι μία από αυτές, μετατρεπόμενη από τους Μαροκινούς σε τουριστικό προορισμό και τώρα σε κινηματογραφικό πλατό — πάντα με στόχο τη διαγραφή της σαχραουικής ταυτότητας. Μια ακόμη παράνομη κατοχή, μια ακόμη καταστολή ενός λαού, των Σαχράουι, που υφίστανται λεηλασία με την έγκριση των δυτικών κυβερνήσεων, συμπεριλαμβανομένης της Ισπανίας. #FreeSaharaNow»
Η ταινία The Odyssey, στην οποία πρωταγωνιστούν οι Ματ Ντέιμον, Σαρλίζ Θερόν και Ζεντάγια, έχει προϋπολογισμό 250 εκατομμύρια δολάρια — η πιο δαπανηρή στην καριέρα του Νόλαν — και είναι η πρώτη που γυρίζεται εξ ολοκλήρου με κάμερες IMAX. Η πρεμιέρα της έχει προγραμματιστεί για τις 17 Ιουλίου 2026.
Μέχρι στιγμής, ο Κρίστοφερ Νόλαν δεν έχει προβεί σε κάποιο δημόσιο σχόλιο.